بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : يکشنبه 23 آبان 1395      9:4
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در گفت و گو با اقتصاد ایرانی؛

تازیرساخت ها فراهم نشده؛ برای یکسان سازی ارز عجله نکنید

گفتگو از :
سیده فاطمه شعار

اقتصاد ایرانی: این بار بانک مرکزی و دولت یازدهم با فراهم کردن زمینه ها از چند سال گذشته سعی دارند تجربه ناموفق و کوتاه ارز تک نرخی از دهه های گذشته را به تجربه ای موفق و با ثبات تبدیل کند. دردهه ۷۰ و اوایل دهه ۸۰ شمسی برای دو بار یکسان سازی نرخ ارز درکشور کلید خورد که در دوره اول این تجربه شکست خورد و در دوره دوم با وجود موفقیت اما با تغییر سیاست ها در دولت نهم ادامه نیافت و تنها چندماه اجرایی شد. اکنون همه فعالان بازار منتظرند تا بارسوم یکسان سازی نرخ ارز همیشگی و موفق باشد، تجربه ای که به اعتقاد اکثر صاحبنظران اقتصادی به نفع اقتصاد ملی و بازار تمام خواهد شد. چراکه ارز تک نرخی درکنار حذف فساد و رانت ها موجب باثباتی اقتصاد و برنامه ریزی بلندمدت فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران خواهد شد.

بررسی های بانک مرکزی از روند قیمت گذاری نرخ ارز نشان می دهد ارزش دلار در بازار ایران بین سال های ۸۴ تا ۸۸ بیش از ۹.۱ درصد رشد داشته است. دولت دهم نرخ دلار را با ۳ هزار و ۵۷۹ تومان به دولت یازدهم تحویل داد. آمارها نشان از رشد ۲۹۸.۵ درصدی نرخ دلار طی ۸ سال گذشته دارد.

زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد، یکی از نقطه های تمرکز خود را روی تک نرخی کردن ارز گذاشت. به خصوص در سال جاری زمزمه هایی برای تک نرخی شدن ارز و فرآیندهایی که بانک مرکزی در این رابطه طی می کند، دیده می شد. به طوری که ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در مرداد اعلام کرد که امسال قرار است سیاست ها و برنامه ریزی های مربوط به یکسان سازی نرخ ارز عملیاتی شود و در این مسیر اقداماتی تدریجی در دست انجام است تا بانک ها مجاب شوند که با دلار آزاد عملیات ارزی انجام دهند. برای بررسی بیشتر وضعیت ارز گفت و گویی با غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه ترتیب داده ایم که در ادامه آن را می خوانید؛

اقتصاد ایرانی؛ لطفا بفرمایید زمان تک نرخی شدن نرخ ارز کی است و ایا تا پایان سال این اتفاق می افتد؟

نمی توان زمان مشخصی برای این موضوع طراحی کرد؛ البته رئیس کل بانک مرکزی وعده ای برای سال جاری داده اند و در این مسیر هم در حال حرکت هستند، اما رسیدن به این هدف الزاماتی دارد، که باید مود توجه قرار گیرد؛ دسترسی به ارز به منظور یکسان سازی، باید راحت تر شود یا اینکه منابع بسیاری در دسترس کشور قرار داشته باشد، به عبارت بهتر هم عرضه زیادی داشته باشیم هم به بازار بیرونی و بانک ها و موسسات بین المللی دسترسی داشته باشیم، قطعا در شرایط تحریم این اتفاق ممکن نبود چون امکان ارتباط با بانک ها و موسسات بین المللی وجود نداشت و نکته ی مهمتر که باید به آن توجه کنیم کم بودن فاصله ی دو نرخ رسمی و غیررسمی است،  اگر فاصله ی این دو زیاد باشد، منابع بسیاری را برای یکسان سازی نیاز داریم، و همینطور برعکس درصورتی که این فاصله کم باشد منابع کمتری نیاز داریم، هزینه ی کمتری خواهیم داد و تنش بازار خیلی کمتر خواهد شد. نکته ی بعد بحث دسترسی به بازار بین المللی است؛ قاعدتا بعد از رفع تحریم ها انتظار داریم این اتفاق حاصل شود. که بانک مرکزی باید از این موضوع اطمینان حاصل کند؛ بنده بعنوان یک کارشناس به بانک مرکزی توصیه دارم که اصلا عجله نکند، اگراین اطمینان حاصل نشود هزینه بسیار سنگینی در شرایط کمبود منابع متوجه اقتصاد کشور خواهد شد؛ روی هم رفته اکنون شرایط رو به اجرای این موضوع است ، برخورداری از ثبات بیشتر، امکان دسترسی بهتر به بازار ، نزدیک شدن فاصله ی  دونرخ رسمی و غیررسمی ارز، اوضاع را برای رسیدن به یکسان سازی آماده می کند، این شرایط نزدیک است و ممکن است چند ماه دیگر بقول رئیس کل بانک مرکزی شاید به آن برسیم.

 نکته ای را در اینجا عرض کنم از دیگر الزامات مهم بحث تخصیص ارز با کالای های اساسی و غیر اساسی است، بانک مرکزی باید تخصیص ارز به بعضی از کالاها بخصوص کالاهای رقابتی و خاص را به حداقل ممکن برساند هرچقدر این رویه با دقت بیشتری پیش رود بهتر است که بانک مرکزی هم در همین مسیر در حال حرکت است.

اقتصاد ایرانی؛ شما اشاره کردید به اینکه زمینه و فرصت کمی مناسب تر شده است؛ دوشاخص را هم مطرح  کردید نیاز یکی پشتوانه است یکی هم بانک های خارجی است بانک های خارجی که هنوز در مسیر هستیم و این اتفاق نیفتاده آیا پشتوانه می تواند کفایت کند ؟

خیر، من سه موضوع و الزام را بیان کردم که هر سه در مسیر حرکت است، به عقیده من پشتوانه به تنهایی برای اجرای این کار کفایت نمی کند این بدان معنا نیست که نمی توانیم اجرا کنیم، بلکه بیانگر این است که در گام تداوم دچار مشکل می شویم، بطور مثال، بانک مرکزی فردا می تواند نرخ ارز را یکسان اعلام کند کاری ندارد، چند ماه هم با منابع می تواند اجرا کند مهم استمرار و پایداری آن است اگر نتوانیم تداوم را حفظ کنیم بحران های خاص ارزی پیش می آید که قطعا هزینه ی بیشتری دارد، در هر سه آیتم یعنی بحث کم کردن تخصیص ارز یا بعبارتی تبعیض یا ترجیح بین کالاها از نظر دریافت ارز رسمی وغیر رسمی، از نظر نزدیک شدن به بازار بین المللی یا برداشتن تحریم ارزی و همچنین پشتوانه داخلی ارزی تقریبا در مسیر هستیم، اینکه می گویم ریسک و عجله نکنیم؛ به این دلیل است که این سه موضوع الزام بانک مرکزی است پیش بینی بانک مرکزی بر این است که امکان دسترسی به بازارهای ارزی را تا پایان امسال خواهد داشت در دوزمینه ی دیگر هم کار خود را انجام داده و احساس خطر زیادی نمی کنیم اگر این اتفاق بیفتد بانک مرکزی میتواند تا پایان سال این کار را انجام دهد.

سال های ۸۱ تا ۸۳ با پشتوانه ارزی مناسب، یکسان سازی نرخ ارز را دنبال کردیم و توانستیم شکاف مالی حاصل را با پشتوانه دولت جبران کنیم، در نتیجه تورمی ایجاد نشد اما در سال های اخیر که شاهد رشد قیمت ارز و در کنار آن منابع مالی محدود بودیم، این شکاف پر نشد و تورم سنگینی بر کشور تحمیل شد، در گذشته با توجه فراوانی ارز، این طرح مجدد اجرا شد و بازهم با افزایش قیمت ارز و ادامه شکاف مالی کشور تورم ۴۰ درصدی را تجربه کردیم در حال حاضر در دوره ای هستیم که بانک مرکزی باید مطمئن باشد که از پشتوانه مالی کافی برخوردار است و می توان نیاز بازار را تامین کند تا کشور دیگر شاهد تلاطم مالی و فشار تورمی نباشد. به هر حال بانک مرکزی حداقل باید بتواند بین ۲ تا ۳ سال جوابگوی نیاز بازار باشد و در کنار آن بازار ارز نیز باید ثبات داشته باشد تا شکاف تورمی رخ ندهد.

اقتصاد ایرانی: اکنون بفرمایید رقم نرخ ارز یکسان چگونه تعیین می شود؟ اگربخواهد بالا برود یک مقدار با سیاست های ضدتورمی دولت مغایرت دارد و امکان دارد که باعث افزایش قیمت کالا و تورم زا شود. چه اتفاقی باید بیفتد به سمت بالا یا پایین یا در همین وسط بماند؟

اولا تک نرخی شدن ارز شامل تمامی ارزها می شود تجربیات گذشته و منطق اقتصادی نشان داده که پایین تر از نرخ اصلی اتفاق نمی افتد و منطق این است که این بین باقی بماند. منطق اقتصادی بیان می کند که نرخ واقعی ارز ما به التفاوت نرخ تورم داخلی و بیرونی است، سالانه نرخ رسمی ارز باید متناسب با این افزایش پیدا می کرد مثلا اگرنرخ تورم ما بیست درصد و بین المللی پنج درصد باشد ، نرخ ارز باید سالی ۱۵ درصد باید بالا می رفت، چون شکاف تورمی ما با نرخ تورم بین المللی کمتر شد عملا افزایش نرخ ارز در سنوات گذشته خیلی زیاد نبود، بهمین خاطر نرخی که الان ما داریم نشان می دهد نرخ واقعی ارز چیزی بین این دو خواهد بود؛ بله اگر تورم بیرونی ۵ درصد وداخلی ما ۲۵ در صد بود قطعا می گفتم نرخ ارزرسمی ما بالای ۳۵۰۰ تومان هم می رفت، اما قطعا چون در این چند سال گذشته هم نرخ تورم کم شده و هم رشدی در محاسبات بودجه و بازار های پولی بانک مرکزی داشتیم بنظر من منطق اقتصادی حکم می کند که نرخ یکسان بین این دو خواهد بود.

اقتصاد ایرانی: مجلس چه کمکی برای این تک نرخی شدن و از آن مهمتر بریا تداوم آن می تواند انجام دهد؟

یکی از جاهایی که مجلس در مصوبه ای از قانون بودجه هم پیش بینی کرده که بانک مرکزی اجازه دارد برای کار خاصی استفاده کند همین بحث یکسای سازی نرخ ارز است، یعنی مجلس این اجازه را به بانک مرکزی یا بعبارتی مجوز را به دولت داده که اینکار را انجام دهد مجلس همواره در تلاش است تمام شرایط را برای تحقق این مهم فراهم کند و از این به بعد هم همین تعامل را با دولت خواهد داشت. باز هم یادآور می شوم، بهتر است در شرایط کنونی ریسک نکنیم و به بانک مرکزی توصیه می کنیم کمی دست نگه دارد، زیرا بانک مرکزی تا پایان سال به بانک های جهانی دسترسی پیدا می کند و اگر همه چیز خوب پیش رود تا پایان سال طرح تک نرخی شدن ارز اجرا می شود.

اینک باید منتظر باشیم و مشاهده کنیم دولت در این ۴ ماه باقی مانده از سال ۹۵ می تواند با فراهم آوردن زیرساخت های لازم به طرح یکسان سازی نرخ ارز جامه عمل بپوشاند یاخیر...


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir