بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 6 آذر 1395      10:57

ناگفته‌هایی درباره قراردادهای نفتی

اقتصاد ایرانی: غول های نفتی اروپا، بین ایران و ترامپ یکی را باید برگزینند. این ماحصل تحلیل های کارشناسانه برخی تحلیلگران بین المللی پس از روی کارآمدن ترامپ است؛ دونالد ترامپی که جهان تصور حضور او را بر مهم ترین کرسی آمریکا نداشت.

به گزارش ایسنا، در چنین شرایطی که برخی تحلیل ها حاکی از تندروی ترامپ و مقابله اش با ایران است، در مقابل روحیه اقتصادی او این امید را می دهد که همه چیز جهت عکس با آنچه او بیان کرده به خود بگیرد و روابط اقتصادی ایران و کشورهای جهان بهبود پیدا کند.

فریدون فشارکی، مدیرعامل مؤسسه بین المللی مطالعات انرژی «فکتس» آمریکا، شانس هریک از این دو گزینه را ٥٠-٥٠ می داند. به گفته او: «اگر روحیه اقتصادی ترامپ بچربد و هارولد هام را به عنوان وزیر انرژی خود معرفی کند، خبر خوبی برای ایران خواهد بود، زیرا اگر چنین شود هام صد درصد موافق آمدن شرکت های آمریکایی به ایران است». اما به هرحال، او تأکید می کند هنوز وضعیت نامعلوم است.

مدیرعامل مؤسسه بین المللی مطالعات انرژی «فکتس» آمریکا در مقابل به سخت گیری ترامپ در مقابل ایران هم اشاره ای می کند: «... ممکن است ترامپ به وزارت خزانه داری آمریکا بگوید کار نقل وانتقال پول را مشکل کند. درهرصورت، اطلاع نداشتن از نوع عملکرد ترامپ، ناامنی ای برای شرکت ها به وجود آورده که باعث شده تصمیم نهایی برای امضای قرارداد را به تعویق بیندازند».

فشارکی در تحلیل های خود نگاهی هم به عملکرد احتمالی ترامپ در حوزه انرژی می کند و می گوید: «ترامپ به قرارداد کاپ ٢١ و مسائل مربوط به گازهای گلخانه ای اعتقادی ندارد و آمریکا را از این قرارداد بیرون می آورد یا همکاری را کم می کند و دوباره به سمت انرژی های فسیلی مثل نفت و گاز پیش خواهد برد. این اقدام او، عمر نفت و گاز را طولانی تر می کند و حرکت سریعی که اروپایی ها می خواستند به سمت انرژی های تجدیدپذیر داشته باشند، آهسته خواهد شد. ممکن است اروپایی ها به راه خود ادامه دهند، اما همه آسیایی ها در این زمینه دنباله رو آمریکا خواهند بود و اگر آمریکا مسائل محیط زیستی را نادیده بگیرد، تجدید بزرگی در زمینه نفت و گاز در جهان رخ خواهد داد».

مدیرعامل مؤسسه بین المللی مطالعات انرژی «فکتس» آمریکا، همچنین در این گفت وگو با نگاهی به نزدیکی برگزاری نشست اوپک در ٣٠ نوامبر (١٠ آذر) می گوید احتمال توافقی نیم بند در این نشست بسیار بالاست، زیرا هریک از طرفین به خوبی می دانند دیگر بازار به تصمیم های اوپک اطمینان ندارد و اگر این بار به عنوان سومین بار فریز نفتی را عملی نکند، قیمت جهانی نفت قطعا به زیر ٣٥ دلار سقوط خواهد کرد.

* پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا این نگرانی را ایجاد کرده است که غول های نفتی که پیش تر برای حضور در ایران ابراز تمایل کرده بودند، از حضور در ایران پشیمان شوند. نظر شما در این رابطه چیست؟

تمام کسانی که با ایران مذاکره کرده بودند، در قراردادهای MOU (اصول و چارچوب همکاری) یا HOA (توافق نامه اصول قراردادی همکاری) خود نوشته بودند که انجام قرارداد منوط به نتایج انتخابات آمریکاست و اگر ترامپ برنده شد، مجبور نیستند قرارداد را امضا کنند و ایران هم پذیرفته بود؛ چون چاره دیگری نداشت. حال ترامپ انتخاب شده و فعلا تصمیم نگرفته است چه کند و به همین دلیل حداقل بین شش تا ٩ ماه همه چیز به تأخیر خواهد افتاد. ایران تعداد زیادی MOU امضا کرده و یک قرارداد HOA هم در فاز ١١ پارس جنوبی با توتال امضا کرده است که همه این قراردادها در این مدت باید منتظر تعیین تکلیف آمریکا باشند.

* به نظر شما ترامپ در حوزه نفت و گاز با ایران چه راهی را در پیش خواهد گرفت؟

ترامپ دو کار می تواند انجام دهد. بیرون آمدن از قرارداد هسته ای امکان پذیر نیست و ترامپ برای محدودکردن ایران نیازی به لغو برجام ندارد. ترامپ می تواند به وزارت خزانه داری آمریکا دستور دهد برای انتقال پول به ایران فشار را زیاد کنند و برخلاف اوباما که فتیله ها را پایین کشیده بود، فتیله فشار بر ایران را بالا ببرد. این راحت ترین و سریع ترین کاری است که آمریکا برای محدودترکردن ایران می تواند در پیش بگیرد که خود، نوعی تحریم محسوب می شود و می تواند همه کارها را عقب بیندازد. این یکی از گزینه های پیش روی ترامپ است. گزینه دیگری هم محتمل است. او یک بار گفته چرا ایرباس به ایران هواپیما بفروشد و آمریکا، بویینگ نفروشد؟ ممکن است مطابق پیش بینی های رسانه ها، هارولد هام، وزیر انرژی ترامپ شود که در آن صورت، او معتقد است شرکت های آمریکایی باید برای سرمایه گذاری به ایران برگردند. این هم گزینه ای است که خیلی ها در ایران به آن امیدوار هستند که او درهای تجارت با ایران را باز کند، به نحوی که حتی اوباما و کلینتون هم نمی توانستند این کار را انجام دهند. این امید در مقامات بالاتر وجود دارد.

* به نظرتان گزینه دوم محتمل تر است؟

نمی توان پیش بینی کرد. سه نفری که ترامپ برای کابینه خود انتخاب کرده، ضد ایران هستند و این خبر خوبی برای ایران نیست، اما این امکان وجود دارد که ترامپ تغییر جهت دهد و هارولد هام را به عنوان وزیر انرژی انتخاب کند که اگر چنین شود، او صددرصد موافق آمدن شرکت های آمریکایی به ایران است. اما به هرحال هنوز وضع نامعلوم است. ترامپ به قرارداد کاپ ٢١ و مسائل مربوط به گازهای گلخانه ای اعتقادی ندارد و آمریکا را از این قرارداد بیرون می آورد یا همکاری را کم می کند و دوباره به سمت انرژی های فسیلی مثل نفت و گاز پیش خواهد برد. این اقدام او، عمر نفت و گاز را طولانی تر می کند و حرکت سریعی که اروپایی ها می خواستند به سمت انرژی های تجدیدپذیر داشته باشند، آهسته خواهد شد. ممکن است اروپایی ها به راه خود ادامه دهند، اما همه آسیایی ها در این زمینه دنباله رو آمریکا خواهند بود و اگر آمریکا مسائل محیط زیستی را نادیده بگیرد، تغییر بزرگی در زمینه نفت و گاز در جهان رخ خواهد داد. هر دو گزینه ترامپ در مقابل ایران را ٥٠-٥٠ می دانم. ترامپ گفته می خواهد در قرارداد برجام آوانس های بیشتری برای آمریکا بگیرد، اما حرفی از پاره کردن قرارداد نزده است که البته عملی هم نیست چون سازمان ملل آن را تأیید کرده است و اعضای دیگر قطعا از آمریکا طرفداری نخواهند کرد، اما ممکن است ترامپ به وزارت خزانه داری آمریکا بگوید کار نقل و انتقال پول را مشکل کند؛ همین کافی است. در هر صورت بی اطلاعی از نوع عملکرد ترامپ، ناامنی ای برای شرکت ها به وجود آورده که سبب شده تصمیم نهایی برای امضای قرارداد را به تعویق بیندازند.

* از نظر شما چقدر محتمل است هارولد هام، وزیر انرژی دونالد ترامپ شود؟

او با من آشناست و اخیرا با هم در اوکلاهما دیداری داشتیم. آن موقع مسئله ای مطرح نبود اما می گفت تقریبا هر روز به ترامپ مشورت می دهد. در رسانه هایی مانند رویترز و وال استریت ژورنال هم بارها درباره اینکه او گزینه احتمالی وزارت انرژی است، صحبت شده است. هارولد هام، پدر شیل اویل در آمریکا و رئیس یک شرکت نفتی است و در آمریکا بسیار باقدرت است و اسم و رسم دارد. اما هنوز خبر رسمی در این رابطه منتشر نشده است.

* به شما گفتند با آقای ترامپ دراین باره صحبت کرده اند؟

به من گفته مشاور نزدیک دونالد ترامپ است. وقتی ترامپ برنده انتخابات شد، رسانه هایی مانند رویترز و وال استریت ژورنال نوشتند او قرار است وزیر انرژی شود. اما بعد از پیروزی ترامپ با او دیداری نداشتم و فقط می دانم با ترامپ دوستی نزدیک داشت. البته در نظر بگیرید در آن زمان نه من باور می کردم ترامپ رئیس جمهور شود و نه هام چنین تصوری داشت، اما شد.

* برخی منتقدان بین المللی معتقدند از یک طرف قراردادهایی که ایران قرار است در صنعت نفت منعقد کند، جذاب نیست و از طرف دیگر احتمال تحریم دوباره برای ایران وجود دارد و ممکن است شرکت های بزرگ نفتی به ایران نیایند و این شرکت های نفتی باید بین ایران و ترامپ، یک گزینه را انتخاب کنند. نظر شما دراین باره چیست؟

این گفته درست نیست. تا حالا هم ثابت شده که این حرف درست نیست. اکنون توتال با ایران موافقت نامه اصولی امضا کرده و شل و بی پی هم به موافقت نامه اصولی خیلی نزدیک هستند. چند MOU هم با چند شرکت روسی و شرکت DNO نروژی منعقد شده است، اما MOU توافق کلی است و در آنها شرکت های غربی قید کردند منوط به این است که وضعیت سیاسی آمریکا تغییر نکند. اگر هم قرارداد امضا نشد توافق با ایران وجود دارد و ایران می داند که اینها نمی توانند قرارداد نهایی را امضا کنند. گروه تدبیر که زیرمجموعه ستاد اجرائی فرمان امام (ره) هست هم قرارداد امضا کرده است. اگر قراردادها بد بود، پس چرا این شرکت ها تفاهم نامه های اولیه را امضا کرده اند؟ ثابت شده که این گفته درست نیست.

مشکل این است که همه قراردادها منوط به وضعیت سیاسی آمریکاست؛ یعنی اگر آمریکا فشار زیادی وارد کند، شرکت های خارجی قرارداد امضا نخواهند کرد اما قراردادها جاذبه دارند و برای ایران و طرف مقابل خوب هستند، زیرا از قرارداد عراق جذاب تر هستند اما مشکلات قرارداد عراق را ندارند. اگر کلینتون انتخاب می شد، همه این قراردادها تا یکی، دو ماه آینده امضا می شد، اما اکنون همه چیز متوقف شده است. به هرحال شرکت های خارجی دو خواسته داشتند؛ برنده شدن آقای روحانی و خانم کلینتون. خانم کلینتون که برنده نشده و زمان انتخابات ایران هم که هنوز فرا نرسیده است. در این شرایط مشکل است کسی بخواهد قبل از انتخابات در ایران به صورت نهایی قرارداد امضا کند.

* یعنی اگر آمریکا نسبت به ایران اعمال فشار کند، نیامدن این شرکت ها قطعی خواهد شد؟

صددرصد. اما در مقابل اگر یک شرکت آمریکایی به کمک ترامپ به ایران بیاید، همه خواهند آمد. اکنون ترس ها از تغییر سیاست در آمریکاست.

* توتال که رهبری کنسرسیوم گازی در فاز ١١ پارس جنوبی را برعهده گرفته است هم شامل این گزینه خواهد شد؟

نمی توانم تصور کنم اگر ترامپ جهت مخالف ایران را در پیش بگیرد، شرکت های غیرآمریکایی و آمریکایی به ایران بیایند. اگر آمریکا به آنها نهیب بزند که عواقب بدی برایشان خواهد داشت، همه عقب می کشند.

* آمریکا به این شکل مستقیم به شرکت های خارجی نهیب نمی زند، چون خلاف توافق هسته ای است. درست است؟

خیر؛ مستقیم اعلام می کنند که این کار را انجام ندهید. امروز در آمریکا سرباز مهم نیست. قبلا آمریکا لشکرکشی می کرد اما اکنون وزارت خزانه داری آمریکا می تواند کاری کند که از کار ارتش مهم تر باشد و آن توقف انتقال پول است. اکنون مجلس شورای آمریکا قانونی را گذرانده که باید به سنا و بعد به دست آقای اوباما برسد که مضمون آن، این است که اگر ایران می خواهد بویینگ بخرد، می تواند اما نمی تواند پولش را بپردازد. بویینگ که دیوانه نیست هواپیما بفروشد اما پولش را نگیرد. در نتیجه همه چیز منتفی می شود و ایران نمی تواند هواپیمای بویینگ بخرد.

* نماینده توتال وقتی در ایران حاضر شده بود اعلام کرد انتخابات آمریکا برای ما اهمیتی ندارد. اینها با هم هم خوانی ندارند.

کسی نمی تواند این حرف را بزند. ممکن است این حرف را برای جلب افکار عمومی بگویند، اما اگر آمریکا تعیین کند که با ایران معامله نکنند، کسی نمی تواند کاری کند. اکنون توتال از ایران نفت می خرد اما وقتی انتقال پول به مشکل بخورد، کسی نمی تواند با آن بجنگد و کاری کند. ممکن است انتخابات آمریکا برای آنها اهمیتی نداشته باشد اما قطعا تحریم آمریکا برای آنها مهم است. بعید می دانم شرکتی جرئت کند چنین بگوید.

* این شرایط برای کشورهای آسیایی که در دوران تحریم به ایران یاری رساندند هم برقرار خواهد بود؟

برای شرکت های آسیایی هم به همین صورت است. ممکن است چین و روسیه بگویند برای ما مهم نیست ولی برای ژاپن و کره و بقیه این موضوع مهم است. همه قراردادها در بالادستی و میان دستی و پایین دستی متوقف خواهند شد. به نظرم امکان دارد ترامپ معامله ای کند که برای شرکت های آمریکایی نتیجه خوبی داشته باشد. چون آقای ترامپ برخلاف خانم کلینتون مدیون اسرائیل نیست. در گروه های آمریکا لابی های اسرائیل خیلی کمک کردند که خانم کلینتون برنده شود. کنگره آمریکا جرئت ندارد با ترامپ مخالفت کند چون او در نهایت با وجود مخالفت آنها در انتخابات پیروز شد و آبروی کنگره جمهوری خواهان آمریکا را برد. ترامپ می تواند کاری کند زیرا با کلینتون و اوباما فرق دارد که زورشان به کنگره که در کنترل جمهوری خواهان است نمی رسید. شخصا امید دارم این تغییر جهت رخ دهد، اما در چند ماه آینده حواس ترامپ به موارد دیگری از جمله مهاجرت و وضعیت اقتصادی آمریکا خواهد بود و به نظرم ایران اولویت اول او نخواهد بود. اما او می داند شرکت های آمریکایی خیلی علاقه مند به همکاری با ایران هستند.

* از اینکه بگذریم، با توجه به اینکه نشست ٣٠ نوامبر اوپک را در پیش داریم، به نظر شما در این نشست، فریز نفتی پذیرفته خواهد شد؟

به نظرم شصت هفتاد درصد امکان توافق وجود دارد چون همه می دانند در صورت توافق نکردن قیمت نفت به ٣٥ دلار یا کمتر سقوط می کند. در صورت فریز باز هم این اتفاق خواهد افتاد؛ منتها یکی، دو هفته بعد. یعنی امکان دیگری برای اوپک وجود ندارد. آن قدر بازار دنیا به اوپک بدبین است که اگر برای بار سوم بگوید کاری را انجام می دهم و عمل نکند، قیمت سقوط عجیبی خواهد داشت و همه هم این موضوع را می دانند.

* با این اوصاف احتمال قوی وجود دارد که فریز نفتی رخ دهد.

بله اما توافق نیم بند. احتمال توافق کاملی که ١,٥ میلیون بشکه از تولید کم کنیم، کم است. توافق نیم بند یعنی اینکه ایران بگوید به من اجازه دهید تا این سقف بروم ولی در همین حد که اکنون تولید می کند بماند؛ یعنی تولید را نه کم کند و نه اضافه. عراقی ها که توجه نمی کنند، اما در بین اعضای اوپک، عربستان، کویت و امارات می توانند مشترکا تا کنفرانس بعدی اوپک در ژوئن ٢٠١٧، ٥٠٠ هزار بشکه کم کنند. کشورهای عضو می توانند بدون اینکه تقسیم بندی کنند، با علم به اینکه در این شش ماه تقاضای نفت حدود ٦٠٠ تا ٧٠٠ هزار بشکه بالا می رود، در بازار نفت این تصور را ایجاد کنند که اوپک کاری خواهد کرد تا ذخیره های عظیمی که ساخته شده، کم کم تخلیه شود. تا ذخیره نفتی کم نشود بازار، اوپک را جدی نمی گیرد. ایجاد تقاضای نیم بند با امیدی که برای آینده به وجود می آورد، به نظرم فرمولی عملی است. به نظرم اگر این کار را انجام دهند، تا کنفرانس بعدی اوپک قیمت تا ٥٢ دلار خواهد ماند، اما اگر چنین نکنند، سقوط قیمت نفت قطعی است.

* عوامل افزایش تقاضا در شش ماه آینده چیست؟

تقاضا در سال ٢٠١٧، حدود ١,٥ میلیون بشکه بیشتر خواهد شد؛ زیرا رشد اقتصادی تا حدودی بهتر شده است؛ اما بیشتر به دلیل رشد بنزین (بنزن) این تقاضا افزایش می یابد. در قیمت های پایین نفت، رشد تقاضای بنزین سریع است و به همین دلیل، تقاضا در سال آینده تا مقدار زیادی افزایش پیدا می کند. از دیدگاه من، در دو، سه سال آینده، قیمت نفت بین ٥٠ تا ٦٠ دلار و پس از آن، در محدوده ٥٥ تا ٦٥ دلار تا سه سال بعدی در نوسان خواهد بود. همچنین پیش بینی می شود تا سال ٢٠٢٥، قیمت در محدود ٧٠ تا ٨٠ دلار باشد؛ اما  به احتمال زیاد هر بشکه نفت، قیمت صددلاری را تا پس از سال ٢٠٣٠ به خود نخواهد دید.

* قطعا صحبت های پوتین را شنیده اید که گفته از فریز نفتی حمایت می کند. او چقدر به فریز نفتی کمک خواهد کرد؟

من روی حرف پوتین حساب نمی کنم چون او ١٢ بار به اوپک قول داده و کاری انجام نداده است. این کاری است که اوپک خودش باید انجام دهد.

* بازار هم حرف های او را جدی نمی گیرد؟

خیر. هیچ کس جدی نمی گیرد. اکنون ١١,٤ میلیون بشکه در روز و بیشتر از عربستان تولید می کند.

* به نظرتان عربستان برای کاهش تولید کوتاه خواهد آمد؟

صددرصد کوتاه می آید اما می خواهد از ایران چیزی بگیرد که برای خودش توجیه کند این کار را کرده است. چون هم ایران و هم عربستان مشکلات سیاسی داخلی و خارجی دارند. برای ایران مهم است که بگویند ایران حقوق خودش را از دست نداده است. عربستان هم این مشکل را دارد. در سطح وزرا، این دو کشور به هم احترام می گذارند اما بحث فراتر و در سطوح سیاسی است که باید برای آن فکری کرد. اگر توافق نکنند، همگی به هم و به خودشان ضرر وارد کرده اند و من راهی خارج از این توافق نیم بند نمی بینم.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir