بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 22 آذر 1395      10:9
عضو اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی در گفت و گو با اقتصاد ایرانی؛

دیپلماسی ایرانی پیروز میدان رقابت کشورهای نفتی

عربستان سعودی حدود دو سال بی وقفه تلاش کرد، قیمت نفت را پایین بیاورد تا از افزایش تولید نفت ایران جلوگیری کند و مانع برگشت ایران به بازارهای نفتی شود اکنون ایران با موفقیت و بازگشت به تولید قبل از تحریم ها شکست سنگینی را بر عربستان تحمیل کرده است.
گفتگو از :
سیده فاطمه شعار

اقتصاد ایرانی: عربستان سعودی حدود دو سال بی وقفه تلاش کرد، قیمت نفت را پایین بیاورد تا از افزایش تولید نفت ایران جلوگیری کند و مانع برگشت ایران به بازارهای نفتی شود و اقتصادش همچنان رنجور بماند، اما اکنون همه طرح هایشان شکست خورده است هرچند که این اقدامات عربستان نوعی خودزنی نیز محسوب می شد ولیکن اکنون ایران با موفقیت و بازگشت به تولید قبل از تحریم ها شکست سنگینی را بر عربستان تحمیل کرده است. برای بررسی بیشتر این موضوع با  دکتر سید حمید حسینی، عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی به گفت و گو پرداختیم که در ادامه آن را می خوانید؛

اقتصاد ایرانی؛ لطفا در ابتدا بفرمایید موفقیت جمهوری اسلامی ایران در این اجلاس را چگونه دیدید؟ و دلایل این موفقیت در دوئل نفتی با عربستان چه بود ؟

من پرهیز دارم از اینکه بگویم شکست عربستان، و بیشتر می خواهم پیروزی ایران و موفقیتی که در سازمان اوپک بدست آورد را بیان کنم؛ قطعا همه ی اعضای اوپک از این تصمیم می توانند منتفع شوند ولی واقعیت این است که عربستان در سه سال گذشته با استدلال اینکه قیمت نفت بالا عاملی است که نفت های غیرمتعارف را اقتصادی می کند و باعث رقابت نفت شل و تولید میادین نفتی غیر اقتصادی می شود؛ باعث شد که سهمیه بندی اوپک بهم بخورد تا جایی که در سال ۲۰۱۱ تقریبا ما هیچ سهمیه بندی در اوپک نداشتیم و از این موقعیت استفاده کردند و در این چند سال گذشته که تولید ایران، عراق ، کویت ، لیبی ،نیجریه به مشکل خورد تولید را از ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه به ۱۰ و نیم میلیون بشکه افزایش دادند و با این استدلال که ما نباید دنبال افزایش قیمت باشیم بلکه باید بدنبال سهم بازار باشیم تا بازار نفت را از دست ندهیم؛ باعث شد قیمت نفت حدود ۶۰ درصد در بازار جهانی کاهش پیدا کند و همه ی کشورها از جمله عربستان دچار مشکلات اقتصادی شود، اما الان به دلایلی که هم میتواند اقتصادی ،سیاسی هم فشار کشورهای اوپک باشد عربستان بالاخره قبول کرد که این سیاست درست نبوده، همچنین با آمدن رئیس جمهور جدید آمریکا که بطور حتم سیاست حمایتی از تولید کشورش را دارد باید از محدودیت هایی که برای تولید نفت در داخل امریکا ایجاد کرده دست بردارد، لذا این استراتژی قطعا جوابگو نیست و باید با کشورهای دیگر همکاری کند. اکنون عربستان از ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه ای که تولید کند، حدود ۷ و نیم میلیون بشکه در روز صادرات دارد، که به دنبال این مباحث در اوپک پذیرفت تا حدود ۵۰۰ هزار بشکه از تولید خود را کاهش دهد و از ۷ و نیم میلیون بشکه به ۷ میلیون بشکه برساند، در مجموع آثار کاهش تولیدی که اعضای اوپک مقرر کردند باعث استقبال بازار و افزایش قیمت ها شد. تا ایران و سایر کشورهای تولید کننده نفت بتوانند از این موقعیت استفاده کنند.

اقتصاد ایرانی؛ شما اشاره داشتید به اینکه افزایش تولید، بویژه عربستان در سال های گذشته و بهم ریختن سقف تولید در اوپک باعث کاهش ۶۰ درصدی قیمت در بازارهای جهانی شد، پس چرا عربستان تلاش کرد با کاهش قیمت نفت ایران را متوقف نماید هرچند که این کاهش به  ضرر خودش باشد؟

در حقیقت این بحث، از جهاتی سیاسی بود، به عقیده بسیاری از کارشناسان عربستان به منظور ضربه زدن به ایران روسیه و کشورهایی مثل ونزوئلا این اقدام را انجام داده بود، به هر حال عربستان یک سوم جمعیت ایران را دارد و سه برابر ایران حداقل صادرات نفت دارد، قطعا در نهایت آسیبی که عربستان از کاهش قیمت نفت می خورد بسیار کمتر از آسیبی است که متوجه ایران است، همچنین عربستان از سال گذشته پذیرفت با کاهش تولید به اوپک برگشته و سهمیه بندی کند، تا در کنار این موضوع ایران نتواند به بازار جهانی بازگردد، سال گذشته همین موقع عربستان اصرار داشت که همه بپذیرند تا در حد تولید فعلی تثبیت کنند و با بازار همکاری و برگردند، قطعا این به ضرر ما بود و فکر می کنم با سیاست های عالمانه و حکیمانه ای که نظام اتخاذ کرد، ما هم در اجلاس دوحه شرکت نکردیم و هم در اجلاس الجزایر نپذیرفتیم و این کار را به تاخیر انداختیم تا وقتی که به بازار برگردیم. الان تولید ما تقریبا به قبل از تحریم هارسیده است و تنها کشوری هستیم که مجبور نشدیم که تولید خود را کم کنیم، در حالی که همه کشورهای دیگر تا ۴ و نیم درصد از تولید خود را کاهش دادند حتی عراق هم که تقریبا شبیه ما است و در این مدت تولیدش دچار مشکل شده پذیرفت که تولیدش را کاهش دهد، روسیه هم قبول کرد و ما تنها کشوری هستیم که اجازه داریم ۹۰ هزار بشکه تا ۶ ماه آینده تولید خود را افزایش دهیم قطعا یک موفقیتی برای جمهوری اسلامی ایران است.

کشورهای اوپک پس از رایزنی های مختلف در طول یک سال گذشته و به دنبال کاهش قیمت نفت، به جمع بندی نهایی رسیدند. در نشست اخیر سازمان اوپک مهم ترین مانع انجام توافقات، عربستان سعودی بود، چرا که آنها پیش از این نشست نیز به کارشکنی های خود ادامه می دادند، از جمله دلایل آن می توان به این تحلیل سعودی ها اشاره داشت که اگر قیمت نفت افزایش پیدا کند، تولید نفت شل انحصاری می شود و در آینده کشورهای نفتی قدرت خود را از دست می دهند! اما سه دلیل عمده باعث شد تا سعودی ها در نشست اخیر عقب نشینی کنند که دلیل اول را باید مرتبط با مسائل اقتصادی دانست. با توجه به مسائلی نظیر جنگ یمن و درگیری های موجود در عراق و سوریه که در این مدت منجر به التهاب فضای منطقه شد، کشور عربستان هزینه های بسیاری را پرداخت. بنابراین سعودی ها برای کاستن از ضررهای اقتصادی و تامین منافع خود مجبور به توافق با دیگر کشورها شدند. در شش ماه گذشته این کشور کاهش تولید نفت خود را منوط به کاهش تولید نفت ایران کرده بود و به نوعی قصد قدرت نمایی داشت که در پایان نه تنها این اتفاق به وقوع نپیوست، بلکه آنها پذیرفتند تا ایران سطح تولید نفت خود را به سطوح پیش از تحریم و تاحدود ۹/۳ میلیون بشکه در روز برساند. دومین عاملی را که می توان در عقب نشینی عربستان موثر دانست، مربوط به انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکاست، باید توجه داشت که دولت های پیشین آمریکا تا حد زیادی عربستان را تحت حمایت خود قرار داده بودند، اما به نظر می رسد دولت جدید ایالات متحده به کشورهای دیگر از جمله عربستان توجهی چندانی نداشته باشد. به همین دلیل سعودی ها تمام تلاش خود را در پیش گرفته اند تا همگرایی خود را با کشورهای منطقه به بیشترین حد برسانند. به نظر می رسد اکنون عربستان به این نتیجه رسیده است که مسائل اساسی خود را در توافق با ایران و روسیه حل کند.

و سومین دلیل توافق عربستان و سایر کشورهای عضو اوپک موضوعی درون سازمانی و در راستای بازگرداندن قدرت به اوپک است. سال ها بود که اعضای این سازمان تمام جلسات را بدون هیچ توافق و نتیجه ای ترک می کردند و در عمل کارآیی خود را از دست داده بودند؛ حال با این توافق بار دیگر نشان دادند که می توانند نقش مهمی در تعیین قیمت نفت در بازارهای بین المللی داشته باشند. باید توجه داشت در این توافق ایران هم به نسبت کشورهای دیگر سود می برد. چنان که از پیش از شروع نشست وین قیمت نفت سیر صعودی را در پیش گرفت و چهار دلار افزایش پیدا کرد و پیش بینی می شود این روند همچنان ادامه پیدا کند. در مجموع، ایران علاوه بر اینکه از افزایش قیمت نفت سود می برد، با کاهش تنش ها نیز می تواند با خیال آسوده تری برنامه های اقتصادی خود را در منطقه به اجرا بگذارد. در نتیجه اگر در یک سال آینده اتفاق خاصی در روابط بین المللی رخ ندهد، می توان قیمت نفت در سال ۲۰۱۷ را در کانال ۵۰ تا ۶۰ دلار در نظر گرفت.

اگرچه مسائل روانی و سیاسی در بازار تاثیرگذار است، ولی عنصر اصلی در تعیین قیمت، عرضه و تقاضاست، از دو الی سه سال گذشته عربستان با این توجیه که قیمت نفت بالا باعث اقتصادی شدن تولید نفت از خلیج مکزیک و دریای شمال و تولید نفت های غیر متعارف می شود، شروع به افزایش تولید کرد. همزمان روسیه و عراق نیز شروع به افزایش تولید کردند به طوری که ناگهان شاهد ۲.۵ میلیون بشکه نفت مازاد در بازار شدیم؛ این میزان نفت اضافه به بازار نفت فشار آورد و قیمت نفت را ۶۰ درصد کاهش داد. اما هم اکنون همه پذیرفته اند که عرضه و تقاضا معیار تعیین کننده ای است. تغییر مواضع عربستان و تصمیم به کاهش تولید، یک پیروزی محسوب می شود، اثر این تصمیم نیز در بازار مشخص است.

اقتصاد ایرانی؛ شما فرمودید بیشتر از اینکه بخواهیم از شکست عربستان سخن بگوییم باید از موفقیت ایران صحبت کنیم ولی در همین روزهای گذشته شاهد بودیم که برخی سعی کردند این موفقیت را بنوعی ندیده بگیرند یا زیر سوال ببرند که موفقیتی برای ایران نبوده است. نظر شما در این رابطه چیست؟

جالب است که اول بعضی ها ادعا کردند که این ابتکار سعودی ها بوده و خواسته سعودی بود که اجرایی شده بعد دوباره اخباری منتشر از مذاکراتی که اقای روحانی با اقای پوتین داشته بعد دوباره تحلیل را برگرداند که این ابتکار اقای پوتین و خواسته روسیه بود که اجرایی شده و... واقعیتش این است که اینها هیچکدام نمی تواند به تنهایی موثر باشد مطمئنا ما دراین جریان نقش داشتیم و در این فریز نفتی یکسال گذشته توانستیم سیاست خود را بر اینها تحمیل کنیم و با تلاشهایی که در داخل کشور انجام دادیم توانستیم تولیدمان را به قبل برگردانیم حتما ما نقش عمده ای در این موفقیت داشتیم و یکی از برندگان اصلی برگشت به اوپک به سهمیه بندی و بازسازی بازار نفت حتما ایران بوده اما اگر بخواهیم تحلیل کنیم که نقش هرکدام چقدر بوده خیلی سخت است جالب است که بعد از همه ی اینها بعضی ها مطرح کردند که ما داریم خام فروشی را افزایش میدهیم!! در میدان اوپک رقابت میزان گرفتن سهمیه تولید نفت است حالا اینکه اقتصاد کشور باید از خام فروشی نجات پیدا کند موضوع دیگریست ما نباید با این بحث ها اتفاقی که افتاده را کمرنگ کنیم به هر حال اتفاق اخیر در اوپک آثاری داشت که از جمله آن برگشت قیمت ارز در بازار بود.

همچنین این اجماعی که پس از سال ها در اوپک افتاد خواهد توانست جایگاه این سازمان را برای رسیدن به هدف اصلی که برای آن تعریف شده نزدیک تر گرداند، شاید به اصطلاح وسیله ای شود تا کشورهای منطقه بپذیرند که مسائل منطقه را با گفتگو و مذاکره هم می توان حل کرد. اگر ما بتوانیم تنشی که در منطقه وجود دارد با کشورهای عربی را از طریق گفتگو حل کنیم قطعا می تواند موفقیت بزرگ تری برای جمهوری اسلامی رقم بزند.

گفتنی است؛ دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران در اجلاس ۱۷۱ اوپک باعث شد جایگاه این سازمان در بازار جهانی نفت تقویت شود . دستیابی به چنین توافقی بین کشورهای صادرکننده نفت یک بار دیگر نشان داد که منطق دیپلماسی و تعامل سازنده همیشه برنده است و می تواند وضعیت برد- برد را برای طرف های دارای منافع مشترک اما با دیدگاه های متفاوت رقم بزند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir