رهبران روسیه برای انقلاب صنعتی چهارم آماده هستند؟

اقتصاد ایرانی: انقلاب صنعتی چهارم قرار است یک تغییر سیستمی را به وجود آورد، از طریق فناوری های نوظهور که بر کسب و کار جامعه و سیاست تاثیر می گذارد و مستلزم اشکال جدیدی از دولت و سازمان های بزرگ است. چارچوب های تصمیم گیری در طول سه انقلاب صنعتی به تدریج ارتباط خود را از دست داده است. انقلاب برگشت ناپذیر است و رهبران مسئول هستند، صرفنظر از اینکه آیا قادر به انطباق با واقعیتها هستند. از طریق برنامه فناوری ملی، روسیه پیش از این تغییرات لازم برای انطباق با این واقعیت را آغاز کرده است. ولی کارهای بیشتری باید انجام شود:

یک: رهبران روسیه باید همه چیز را دیجیتالی کنند

اقتصاد دیجیتال یک بخش اصلی از معماری انقلاب صنعتی چهارم است. تعهد اخیر روسیه به راه اندازی یک سیستم گسترده برنامه ریزی برای توسعه اقتصاد دیجیتال یک نشانه امیدوار کننده است. برای تبدیل به واقعیت، روسیه باید فضای سرمایه گذاری را توسعه دهد و حقوق مالکیت را تقویت کند و ظرفیت نوآوری شرکتها را افزایش دهد. روسیه ساختارهای محکمی دارد حداقل در زمینه دیجیتال. روسیه یکی از بالاترین ضریب نفوذ تلفن همراه را در جهان دارد، از هر ۱۰۰ نفر ۱۵۳ اشتراک فعال. سرعت اینترنت در روسیه دو برابر میانگین جهانی است ۳.۸ مگابایت بر ثانیه و ۵۷ درصد خانواده ها به پهنای باند با سرعت بالا دسترسی دارند و این رقم قرار است تا ۲۰۱۸ به ۸۰ درصد برسد. 

ولی برای تبدیل این مزیت ها به منافع بلندمدت، به سیاستهایی نیاز داریم که به ترویج سواد دیجیتال و افزایش آگاهی نسبت به مزایای جامعه دیجیتال کمک کند. هماهنگ کردن امنیت سایبری، حفاظت اطلاعات، قوانین حریم خصوصی و حقوق مالکیت مهم است. این کشور از ادامه نوآوری در خدمات مالی همراه و تجارت الکترونیک بهره مند می شود.

دو: رهبران روسی باید خود را به چالش بکشند

همانطور که پیتر دراکر گفت: اگر رهبران قادر به بهبود اوضاع گذشته نباشند، همین طور نمی توانند آینده را نیز بسازند. کوکو چنل این مساله را بهتر توصیف می کند: برای اینکه غیر قابل تعویض باقی بمانید، باید متفاوت باشید.

در بازارهای آمریکا و اروپا، انقلاب صنعتی چهارم موجب حذف سریع برخی شرکتها و ظهور برخی بازیگران جدید شده است. منصفانه است که یک روند مشابه در روسیه را انتظار داشته باشیم.

شرکتهای جدید همواره در روسیه پدیدار شده اند، و برآورد می شود به لطف الگوهای جذاب ارزش بازار روسیه به سرعت رو به افزیش باشد. این مقامها هستند که در خطر انقراض قرار دارند. آنها هم می توانند در عصر دیجیتال به حیات خود ادامه دهند. ولی باید از نمونه هایی مثل آمازون و کپیتول وان تبعیت کنند . آمازون الگوی کتاب با ایمیل خود را با الگوی "کیندل" مختل کرده است. کپیتول وان نیز استفاده از داده ها را تغییر داده تا به سودآور ترین مشتریان دست یابد. آمریکن ایرلاینز نیز مجبور به تغییر الگوی کسب و کار خود شده است.

راه دیگر برای جلو افتادن از منحنی این است که شخص دیگری را مختل کنید. اوبر بازار ۷۰ میلیارد دلاری تحویل غذا را مختل کرد زمانی که "اوبر ایتس" را معرفی کرد. ردبول نیز بازار نشر را مختل کرد وقتی که ردبول مدیا هاوس را راه اندازی کرد تا فرهنگ های اصلی و شیوه های زندگی و مطالب ورزشی را ارائه کرد. فوجی فیلم لوازم آرایشی را محتل کرد زمانی که متوجه شد مواد انتی اکسیدان موجود در مواد شیمیایی را می توان در مواد آرایشی استفاده کرد.

در روسیه شرکتها نیز به بازآفرینی خود اقدام می کنند. علاوه بر اینکه یاندکس به موتور اصلی جستجو در روسیه تبدیل شده، یک سرویس تاکسی نیز ارائه کرده است. روس ها می توانند از یاندکس استفاده کنند تا خدمات مختلفی از جمله پارک کردن خودرو را بپردازند. کارشناسان این شرکت در حال توسعه سرویس های پیشرفته مبتنی بر حرده فروشی تجارت الکترونیک بانکداری و بخش های ارتباطات هستند. "ابی" ارائه دهنده نرم افزار زبان به طور تخصصی در زمینه برنامه های کاربردی فعالیت دارد. پست روسیه اخیرا بخش تجارت الکترونیک را راه اندازی کرده و سیستم پرداخت خود را با پست بانک مرتبط کرده است.

۳: رهبران روسیه باید یک گذار آرام در بازار کار را تضمین دهند

حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد روسها مستقیما یا غیر مستقیم در تولید انبوه اشتغال دارند. ولی تا ۲۰۳۵ بیش از ۹۵ درصد چرخه تولید و عرضه به دخالت انسانی نیاز نخواهد داشت و ۵۰ تا ۷۰ درصد جایگاه های شعلی با راهکارهای تکنولوژیکی جایگزین خواهد شد.

تبعات اقتصادی و اجتماعی این مساله بسیار زیاد خواهد بود. تصمیم گیرندگان روسی چه کاری باید برای آماده کردن کشور در مقابل این تحولات انجام دهند؟

اولین و مهمترین، دولت باید همراه با شرکتها تلاش کند تا سیستم آموزشی را اصلاح کند و نیازهای بازارهای اشتغال را در یک دنیای جهانی شده بهتر شناسایی نماید. دولت باید در سیاستهای اشتغال مالی و اجتماعی تجدیدنظر کند و استعدادها را در داخل کشور حفظ کند. هزینه های آر اند دی که هنوز کمتر از ۴۰ درصد سطح دهه ۱۹۹۰ است باید افزایش یابد و بخش عمده آن باید از منابع غیر دولتی تامین شود. در جالی که در روسیه سهم دولت از تامین مالی با ۱۴ درصد رشد به ۶۹ درصد رسیده طی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴، در کشورهایی مثل آمریکا و چین ۷۵ درصد هزینه های مالی از سوی نهادهای غیر دولتی تامین می شود. به همین ترتیب، رهبران تجاری دیگر به سرمایه انسانی منفعل نیازی ندارند. برای دستیابی به رشد پایدار، کسب و کارها نیاز به توسعه استعدادها دارند و برنامه ریزی برای نیروی کار آینده را در اولویت راهبرد تجاری قرار دهند. آنها باید به طور مداوم مهارت ها و آموزش نیروی کار را تقویت کنند.

۴: دولت و سازمان های نظارتی باید با کسب و کار و جامعه هماهنگ باشند و پاسخگویی و شفافیت را افزایش دهند

آینده مشخص نیست، بازیگران متعدد باید با تلاش مشترک و از طریق همکاری بخش خصوصی و دولتی، آینده را بسازند. در روسیه تیمهایی مثل مهارتهای جهانی روسیه، آژانس برای طرح های راهبردی، شرکت مشارکت های مدنی روسیه و انواع شرکتهای خصوصی، در ساختن آینده مشترکی که پیچیده و همراه با فناوری پیشرفته است، دخیل هستند. این شامل خودروهای مستقل، حمل و نقل هوایی پیشرفته، سامانه های پیچیده حمل و نقل در دریا و زمین است. روسیه در حال همکاری چند بخشی در زمینه های بیوتکنولوژی پرشکی و بیومتریال های سازگار با محیط زیست است. طرح ملی فناوری با هدف تشکیل بازارهای جدید و ایجاد شرایطی برای رهبری فناوری روسیه در جهان تا سال ۲۰۳۵ است. 

در عین حال، در شرایطی که آنها برای نوآوری های فنی تلاش می کنند، رهبران باید تاثیرات این تغییرات را که می تواند موجب افزایش بی عدالتی در جامعه شود، حل و فصل نمایند. آنها باید مطمئن شوند که این تغییرات سهوا یا عمدا به دنبال حذف مردم نیست و سیاست ها، سرمایه گذری ها و ارزش ها، کاملا فراگیر است. به همین دلیل همکاری با جامعه مدنی و تشویق پاسخگویی از اهمیت زیادی برخوردار است.

آیا روسیه برای انقلاب صنعتی چهارم آماده است؟ پاسخ این سئوال مشروط است. در نهایت، توانایی دولتها و شرکتهای خصوصی برای انطباق و شکل دهی واقعیت های جدید، حیات آنها را تعیین خواهد کرد. اگر آنها اثبات کنند که برای پذیرش جهانی از تغییرات آماده هستند، فرض های قدیمی را فراموش کنند و به سطحی از بهره وری و شفافیت دست یابند که آنها را قادر کند تا همچنان رقابتی باشند، در این صورت می توانند تغییرات را تحمل کنند. اگر این طور نباشد، روسیه برای دستیابی به بلندپروازی هایش و یک بازیگر بزرگ باقی ماندن در عرصه جهانی، با چالش حدی روبرو می شود.

آسان است که به این نیروهای قدرتمند نگاه کنیم و احساس درماندگی داشته باشیم، چرا که بسیاری از این نیروها خارج از کنترل است. ولی رهبران مسئول هدایت این نیروها به سوی آینده ای هستند که اهداف و ارزش های مشترک ما را منعکس کند. این از طریق تصمیماتی که افراد، سرمایه گذاران و مصرف کنندگان می گیرند، انجام می شود. تصمیم گیرندگان امروزی اغلب در دام تفکرات سنتی گرفتار شده اند و بحران های متعدد لزوم توجه فوری را افزایش داده است. رهبران روسیه و جهان باید این فرصت را درک کنند و درباره نیروهای مختل کننده و نوآوری برای آینده فکر کنند.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد