تقابل برجامی اروپا با ترامپ؟

اقتصاد ایرانی: در شرایطی که کمتر از یک ماه تا آغاز به کار دولت جدید ایالات متحده باقی مانده است، منابع غربی از سفر دیپلمات های اروپایی به آمریکا و هشدار به نزدیکان ترامپ در مورد هرگونه نقض برجام خبر می دهند. دیپلمات های اروپایی در دیدار هایشان با حلقه فکری نزدیکان ترامپ و همچنین جمهوری خواهان کنگره این پیغام را منتقل کرده اند که تبعات نقض برجام برعهده آمریکا خواهد بود و اروپایی ها این کشور را مقصر اصلی فروپاشی احتمالی توافق هسته ای قلمداد خواهند کرد. آنها همچنین هشدار داده اند که علاقه ای به اعمال تحریم های جدید علیه ایران ندارند.

به گزارش دنیای اقتصاد، انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری در ایالات متحده آمریکا، دولت های اروپایی را با نگرانی جدیدی مواجه کرده است؛ ترامپی که از ابتدا شعارهای ضدبرجام می داد، در دوره ای خواهان پاره کردن توافق با ایران بود و سپس نیز آن را بدترین توافق خواند، اکنون رهبران اروپایی را با این چالش مواجه کرده است که آیا واشنگتن در دوره دونالد ترامپ، اجرای برجام را با مشکل مواجه خواهد کرد یا اینکه در حوزه های دیگر، با اعمال تحریم های جدید، تهران را تحت فشار خواهد گذاشت. نشریه «فایننشال تایمز» روز چهارشنبه از هشدار کشورهای اروپایی به تیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب آمریکا و جمهوری خواهان نسبت به اعمال تحریم های تازه علیه ایران خبر داد. دولت های اروپایی به دولت در حال روی کار آمدن ترامپ هشدار داده اند که آمریکا به دلیل هرگونه تحریم جدید علیه ایران که منجر به فروپاشی توافق هسته ای شود، مقصر شناخته خواهد شد. همزمان جمهوری خواهان کنگره و تیم ترامپ اعلام کرده اند که اتحادیه اروپا هیچ گونه علاقه ای به افزایش فشارهای بین المللی علیه ایران ندارد. این هشدارها که از سوی اروپا به آمریکا صادر شده یک «نقطه تقابل» جدی بین دو طرف بر سر مساله ایران است و بیانگر اختلافات متحدان غربی آمریکا با دونالد ترامپ است.

ترامپ که کمتر از یک ماه دیگر وارد کاخ سفید می شود، در طول رقابت های انتخاباتی به شدت از توافق هسته ای با ایران انتقاد کرده بود. البته رئیس جمهوری منتخب آمریکا تا به امروز سخنان ضدونقیضی درباره برجام بیان داشته است؛ در دوره ای از پاره کردن و لغو آن سخن می گفت و پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور از سوی یکی از مشاورانش اعلام شد که برجام در دوره ترامپ احتمالا بازبینی خواهد شد. به گزارش نشریه «فایننشال تایمز» این در شرایطی است که به نظر می رسد نمایندگان کنگره تلاش دارند در سال جدید میلادی تحریم های جدیدی را علیه ایران به بهانه مسائل حقوق بشر، موشک های بالستیک و آنچه حمایت ایران از تروریسم می نامند دنبال کنند که برخی از این تحریم ها می تواند حمایت هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات را به دنبال داشته باشد.

یک مقام ارشد اروپایی به این نشریه گفته است: «اگر از ایران یک اقدام تحریک آمیز بزرگ سر بزند، ممکن است از تحریم جدید حمایت کنیم. اما اگر تحریم های جدید آمریکا به برهم خوردن توافق منجر شود، اغلب افراد در اروپا خواهند گفت که آمریکا مقصر بود.» چندی پیش نیز روزنامه وال استریت ژورنال گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه مقامات اروپایی امیدوارند دولت ترامپ آسیبی به توافق هسته ای وارد نکند. وال استریت ژورنال همچنین گزارش داد که در هفته های اخیر کشورهای اروپایی تلاش کردند روابط و پیوندهای سست و شکننده خود با آمریکا را تقویت کنند و در همین راستا دیپلمات های بسیاری را برای دیدار با ترامپ و تیم احتمالی اش اعزام کردند تا یک دیپلماسی فعال و پنهان را برای تقویت رابطه با دولت آینده آمریکا از یکسو و حفظ برجام از سوی دیگر پیگیری کنند. یک دیپلمات اروپایی در همین زمینه گفت این باور هر روز در حال افزایش است که از بین بردن توافق هسته ای یک اشتباه خواهد بود.

تقابل یا تعدیل

همچنین علی خرم، نماینده پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در این باره گفت: «سیاست های ترامپ که ممکن است اروپا را در مقابل آمریکا قرار دهد، تنها مختص ایران نیست؛ بلکه سیاست های دونالد ترامپ در زمینه های مختلف از قانونمندی بین المللی فاصله دارد و در نتیجه ترامپ یا به طور همه جانبه با متحدان اروپایی در تقابل قرار می گیرد یا اینکه مجبور می شود در تمام سیاست های خود تعدیل به عمل آورد. به عنوان مثال ترامپ درخصوص موضوع اسرائیل با دولت باراک اوباما درگیر است و تصویب قطعنامه ضداسرائیلی مبنی بر محکومیت شهرک سازی های این رژیم در سرزمین فلسطینی ها بدون وتوی آمریکا در سازمان ملل مورد تایید ترامپ نیست. این در حالی است که اروپا و دولت اوباما در این رابطه تقریبا هم نظر هستند و دیگر نمی خواهند مانند گذشته چشم بسته از اسرائیل حمایت کنند.» او مساله اختلافی دیگر میان ترامپ و اروپا را مسائل محیط زیستی عنوان می کند و می گوید: «بنابراین نقطه تقابل دولت های اروپایی با دولت جدید واشنگتن تنها مساله ایران نیست و ایران و برجام، یکی از مسائلی است که ممکن است اروپا را در برابر ایالات متحده آمریکا قرار دهد.» خرم معتقد است که وقتی مجموعه ای از مسائل مورد اختلاف طرفین باشد، اروپایی ها نه فقط به خاطر ایران بلکه به دلیل مسائلی که خودشان به آن معتقد هستند در مقابل آمریکا خواهند ایستاد. در نتیجه اگر رئیس جمهوری منتخب آمریکا مسیری را که در پیش گرفته است به طور کلی تعدیل نکند، این مساله منجر به بروز تنش میان اروپا و واشنگتن خواهد شد.

دغدغه دیپلمات های اروپایی

در هفته های اخیر چند هیات اروپایی در دیدارهایشان با ژنرال «مایکل فلین» مشاور آتی امنیت ملی دولت آمریکا و دیگر مقامات دولت آینده، دغدغه کشورهای اروپایی نسبت به حفظ توافق هسته ای را مطرح کرده اند. این هیات ها، همچنین دیدارهایی با نمایندگان کنگره آمریکا، از جمله روسای کمیته امور خارجی و نیروهای مسلح سنا داشته اند. در تاریخ 21 نوامبر هلگا اشمیت دیپلمات ارشد اروپایی به واشنگتن سفر کرد و طی هفته گذشته نیز دبیران سیاسی وزرای خارجه انگلستان، فرانسه و آلمان به ایالات متحده سفر کرده اند تا با مقامات ارشد دولتی در کاخ سفید و همچنین مقامات ارشد در تیم انتقال قدرت دونالد ترامپ گفت وگو و مذاکره کنند.

به گفته روزنامه وال استریت ژورنال از مهم ترین دغدغه های دیپلمات های اروپایی مساله برجام و توافق هسته ای با ایران است. مقامات اروپایی تاکنون چند بار تاکید کرده اند که این توافق تا به این جای کار بسیار خوب اجرایی شده است؛ آنها بعد از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری جدید آمریکا نیز به شکل موکد ابراز کرده اند که به تعهدات خود در قبال این توافق کاملا پایبند خواهند ماند. اروپا امیدوار است از مزایای اقتصادی که بر اساس توافق هسته ای در مراوده تجاری با ایران به دست می آید بهره مند شود و در عین حال نگرانی ها در مورد برنامه هسته ای ایران را نیز برطرف سازد.

بنا بر این گزارش، یکی از دلایل این اختلاف نظر، این است که ایران و آمریکا تفاسیر متفاوتی از توافق هسته ای دارند و ایران هرگونه تحریمی را ناقض سند می داند، اما واشنگتن معتقد است که این توافق تنها تحریم های هسته ای را ممنوع کرده و راه برای اعمال تحریم جدید به بهانه های دیگر، از جمله برنامه موشکی، باز است. فایننشال تایمز نوشته است که کشورهای اروپایی ممکن است تحریم برخی از شخصیت ها یا نهادها را بپذیرند، اما با تحریم های مالی مخالف هستند. یک مقام اروپایی دیگر می گوید: «در شرایط کنونی، تحریم های مالی جدید علیه ایران، چیزی است که نباید حرفش را هم زد.»