مصائب پر کردن چاله مسکن‌مهر
اقتصاد ایرانی: کمتر از ۱۰ سال از اجرای طرح مسکن مهر می گذرد؛ طرحی که نه به باور مقامات دولت بعد از محمود احمدی نژاد، بلکه گزارش های رسمی، منجر به استقراض از بانک مرکزی، چاپ پول بدون پشتوانه و افزایش شدید تورم شد. تحلیل ها نشان می دهد که نصف کل پول چاپ شده در تاریخ ایران صرف ساختن مسکن مهر و خانه هایی شد که عموما در حاشیه شهرها بودند و فکری برای امکانات گوناگون نظیر آب و برق نشده بود.
به گزارش خبرآنلاین، با این وجود، طرح مسکن مهر در ابتدا در قالب بند «د» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ آغاز شد و سپس برمبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت. این طرح با وجود این که در دولت احمدی نژاد اجرایی شد و به موجب آن، سالانه قرار شد ۱.۵ میلیون واحد مسکونی ساخته شود، اما مشکلات آن امروز همچنان دامن اقتصاد کشور را گرفته است. بنا به اظهارات علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی دولت دهم در ابتدای خردادماه ۱۳۹۲، در این مدت کلنگ بالغ بر ۴.۴ میلیون واحد مسکونی مهر در شهرها و روستاها به زمین زده شد.
حال پس از گذشت حدود ۹ سال از اجرای طرح مسکن مهر، هنوز دولت یازدهم در چاله ای گیر کرده است که دولت قبل برای آن کنده بود. اگرچه در دولت های احمدی نژاد مشکلات مسکن مهر فقط مربوط به تامین منابع برای پرداخت تسهیلات بود، اما دولت یازدهم با مسایل مترتب بر تامین خدمات زیربنایی و روبنایی همچون آب، برق، گاز و فاضلاب و نیز مدرسه، درمانگاه، کلانتری، شبکه حمل و نقل و... همچنان دست به گریبان است که همه این ها نیاز به تامین منابع مالی گزاف و خارج از توان اقتصادی دولت دارد.
در عین حال، مسایل و مشکلات مربوط به عملکرد ناصحیح تعاونی ها، مباحث مربوط به کیفیت، تعدیل افزایش قیمت ها ناشی از تورم بالا، فروش و واگذاری، مسائل اجتماعی و... یکی پس از دیگری در این پروژه ها ظاهر شده که امروز باید برای تک تک آنها چاره اندیشی کرد. در این میان، به گفته عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، «دولت یازدهم در حال حاضر وارث ١٧٠ هزار واحد مسکونی مسکن مهر است که متقاضی ندارد.»
در این میان، نکته ای که مطرح است، این که با وجود این که در دولت قبل اجرای مسکن مهر با چاپ بدون پشتوانه پول ادامه داشت، اما دولت یازدهم تکمیل پروژه های مسکن مهر با تمهیداتی همچون کاهش نرخ خط اعتباری و استمهال سه ساله برای تکمیل این پروژه ها در دستور کار قرار داد.
طبق آمار بانکی موجود، در دولت قبل ٤٧ هزار میلیارد تومان تسهیلات مالی برای ساخت این واحد ها اخذ شده بود. در این شرایط، به گفته آخوندی، «به دلیل این که بخش اعظمی از تسهیلات مالی دریافت شده بود، در نتیجه مجبور بودیم با جلب اعتماد مردم ساخت وساز کنیم. یعنی کل اعتباراتی که توانستیم از بانک دریافت کنیم، تنها ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود.
در این فضا، با وجود این که مقامات دولت یازدهم منتقد شیوه برنامه ریزی مسکن مهر بوده و بر نگاه کوتاه مدت و غیرکارشناسی آن اشکال وارد می کنند، اما هیچ گاه خواهان مسکوت گذاشتن آن نبوده اند. عباس آخوندی در این خصوص گفته است: «مسکن مهر طرحی بود که همه بنیادهای آن اشتباه بود؛ از مکان یابی گرفته تا طراحی مهندسی و فنی، تامین مالی و انتخاب افراد و احساس امنیت مهمترین مساله مسکن مهر است. کسانی که طرح هایی همانند مسکن مهر را وارد نظام اقتصادی کشور کردند، هم مردم را گرفتار کردند و هم دولت را.» حسن روحانی، رییس دولت یازدهم هم عنوان کرده است: «در اجرای مسکن مهر مقداری بی تدبیری صورت گرفت، یعنی در مرحله اجرا، عجله شد، مثلا در شهری، مکانی را در نظر گرفتند که محل مناسبی نبود. دولت برای این که مسکن مهر را به نمایش بگذارد از بودجه بخش های دیگر هم برداشت و به مسکن مهر داد که این هم نادرست بود. نباید قانون را نقض کنیم.»
گزارش وزارت راه و شهرسازی نشان می دهد که تاکنون از زمان شروع اجرای پروژه های مسکن مهر، یک میلیون و ۷۷۴ هزار و ۷۶۱ واحد افتتاح شده که با مشکلات عدیده ای که مسکن مهر با آنها مواجه است و با وجود محدودیت ها و تنگناها، دولت یازدهم توانسته است ۷۶۴ هزار و ۵۶۰ واحد را افتتاح کند. این تعداد، حدود ۴۳ درصد کل واحد های مسکن مهر است.
