اعلام اطلاعات برای تعیین مالیات فعالان بزرگ اقتصادی

اقتصاد ایرانی: با اصلاح قانون مالیات های مستقیم در سال گذشته و تدوین و ابلاغ آیین نامه اجرایی تبصره ۵ ماده ۱۶۹ مکرر آن، گامی بلند برای شفافیت اقتصاد ایران و جلوگیری از فرار مالیاتی و البته کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی برداشته شد. هرچند قانون اصلاح شده مالیات های مستقیم تحولی بزرگ در بخش مالیات به وجود آورده است، ولی ابلاغ آیین نامه اجرایی تبصره ۵ ماده ۱۶۹ مکررآن که زمینه ارائه برخط و آنلاین اطلاعات مالی افراد به سازمان امور مالیاتی را فراهم می کند، در ۲۹ دی ماه سال جاری مالیات ستانی را وارد فاز تازه ای می کند.

به گزارش ایران، براساس گفته های سیدکامل تقوی نژاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی حجم فرارمالیاتی در ایران بین ۱۳ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان برآورد می شود که به دلیل گستردگی اقتصاد زیرزمینی ایجاد می شود. اما با اصلاح قانون مالیات های مستقیم و ابلاغ آیین نامه های آن عرصه بر فراریان مالیاتی تنگ تر می شود. با اصلاح قانون مالیات های مستقیم و ابلاغ آن توسط حسن روحانی رئیس جمهوری در سال ۱۳۹۴، ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم و تبصره های آن اصلاح شد که براساس آن، به منظور شفافیت فعالیت های اقتصادی و استقرار نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی، پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مؤدیان مالیاتی شامل مواردی نظیر اطلاعات مالی، پولی و اعتباری، معاملاتی، سرمایه ای و ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می شود.
وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی، شهرداری ها، مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری ها، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی که اطلاعات مورد نیاز پایگاه فوق را در اختیار دارند یا به نحوی موجبات تحصیل درآمد و دارایی برای اشخاص را فراهم می آورند، موظفند اطلاعات به شرح بسته های ذیل را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند. اطلاعات هویتی شامل دو بخش «اطلاعات هویتی و مکانی اشخاص حقیقی و حقوقی» و «مجوزهای فعالیت اقتصادی و همچنین مجوزهای مربوط به انجام معاملات تجاری و عقد قراردادها» است.

اطلاعات معاملاتی اشخاص شامل ۷ بخش می شود.
با ابلاغ رئیس جمهوری و به منظور شفافیت فعالیت های اقتصادی، بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری موظف شدند، اطلاعات مربوط به جمع گردش و مانده سالانه انواع حساب های بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند و اکنون آیین نامه اجرایی آن که به صورت مشترک توسط سازمان مالیاتی و بانک مرکزی تدوین شده توسط وزیران امور اقتصادی و دارایی و دادگستری به رئیس سازمان امور مالیاتی ابلاغ شده تا ملاک عمل از ابتدای سال جاری باشد.

جزئیات ارائه اطلاعات فعالان اقتصادی

با ابلاغیه وزیران اقتصاد و دادگستری، از این پس اطلاعات سهامدارانی که سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون تومان سهم یا سایر اوراق بهادار خرید و فروش می کنند به سازمان مالیاتی گزارش می شود.
با ابلاغ آیین نامه اجرایی موضوع تبصره ۵ ماده ۱۶۹ مالیات های مستقیم، کلیه دستگاه های کشور ملزم به ارائه اطلاعات زیر به سازمان امور مالیاتی کشور شدند:
نقل و انتقال سهام (و سایر اوراق بهادار): جمع گردش خرید و فروش سالانه سهم یا سایر اوراق بهادار اشخاصی که به میزان یک میلیارد ریال و بیشتر باشد.
خرید و فروش کالا: مجموع معاملات هر شخص در یکسال به میزان یکصد و ۵۰ میلیون تومان و بیشتر.
خرید و فروش خدمات: مجموع معاملات برای هر شخص در یکسال به میزان ۷۵ میلیون تومان و بیشتر.
تجارت خارجی (واردات و صادرات کالاها و خدمات): واردات و صادرات با هر میزان ارزش به صورت برخط و لحظه ای-قراردادهای مربوط به انجام معاملات و فعالیت های تجاری.
کلیه قراردادها: عملیات پیمانکاری و هرگونه خدمات مجموع قراردادهای هر شخص با ارزش ۷۵ میلیون تومان و بیشتر.
خرید و فروش ارز (اعم از نقدی یا برات حواله ای): کلیه معاملات بانک مرکزی و سایر بانک ها، مؤسسات مالی و اعتباری و صرافی ها با میزانی بیش از ۲۵۰۰۰ دلار یا معادل آن در هر سال.
خرید و فروش سکه و شمش طلا: کلیه معاملات بانک مرکزی و سایر بانک ها، مؤسسات مالی و اعتباری و بورس کالا.
انواع بیمه نامه های صادره و خسارت های پرداختی: کلیه بیمه های صادره و خسارت های پرداختی.
بارنامه و صورت حمل و نقل بار و مسافر: کلیه بارنامه ها و صورت حمل و نقل بار و مسافر.
انواع حساب های ریالی و ارزی (سپرده های دیدار) نزد بانک ها و مؤسسات اعتباری:
اشخاص حقوقی: کل گردش حساب ها به استثنای حساب های اشخاص مشمول ماده ۲ قانون که توسط خزانه داری کل کشور افتتاح شده یا می شود.
اشخاص حقیقی: جمع گردش بدهکار یا بستانکار کلیه حساب های اشخاص که در طی سال شمسی پانصد میلیون تومان (یا معادل ارزی این مبلغ) و بیشتر باشد.
انواع سپرده های غیردیداری ریالی و ارزی و سود آنها نزد بانک ها و مؤسسات اعتباری
اشخاص حقوقی: جمع گردش و مانده کلیه سپرده ها و سود متعلق در پایان هر سال به استثنای حساب های اشخاص مشمول ماده (۲) قانون که توسط خزانه داری کل کشور افتتاح شده یا می شود.
اشخاص حقیقی: جمع گردش بدهکار یا بستانکار کلیه حساب های سپرده اشخاص که در طی سال شمسی پانصد میلیون تومان (یا معادل ارزی این مبلغ) و بیشتر باشد.
براساس تکالیفی که این آیین نامه برعهده سازمان مالیاتی گذاشته است، این سازمان باید ظرف مدت شش ماه زمینه راه اندازی یک سیستم نرم افزاری برخط برروی بسترهای مخابراتی امن پرسرعت را فراهم کند. تا زمانی که این سیستم راه اندازی نشده است، سازمان ها موظفند اطلاعات مورد نیاز را در قالب لوح فشرده در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.

اطلاعات محرمانه است

براساس فصل ۵ این آیین نامه، اطلاعات ارائه شده به سازمان مالیاتی محرمانه تلقی می شود و هرگونه افشا و سوء استفاده از آن جرم است. براساس ماده ۹ این آیین نامه درصورتی که به دلیل دراختیار ندادن اطلاعات توسط اشخاص دارنده اطلاعات خسارت یا زیانی به دولت وارد شود، متخلفین علاوه بر مجازات های مقرر در قانون مسئول جبران خسارت وارد به دولت هستند. حسب ماده ۲۷۹ قانون هرگونه دسترسی غیرمجاز و سوء استفاده از اطلاعات ثبت شده در پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مؤدیان مالیاتی درخصوص مسائلی غیر از فرایند تشخیص و وصول درآمدهای مالیاتی یا افشای اطلاعات مزبور جرم است و مرتکب علاوه بر انفصال از خدمات دولتی و عمومی از دو تا ۵ سال به مجازات بیش از ۶ ماه تا دو سال حبس محکوم می شود.
پیش از این سیدکامل تقوی نژاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی درباره حکم قانون برای ارائه اطلاعات بانکی و معاملاتی افراد به این سازمان گفته بود که ازاین اطلاعات تنها برای وصول مالیات استفاده خواهد شد و هرگونه بهره برداری دیگر جرم محسوب می شود.