اعتماد مردم به آمارهای اقتصادی را خدشه‌دار نکنید
اقتصاد ایرانی: به گزارش خبرآنلاین، متن یادداشت رییس کل بانک مرکزی بدین شرح است:
«در همه کشورهاشاخص های متعددی،از قبیل رشد اقتصادی، نرخ تورم و نرخ بیکاری، برای بررسی تحولات اقتصادی،تولید و منتشر می شود. هر چند که بکارگیری این اطلاعات در تحلیل های سیاسی امری پذیرفته شده است و تا زمانی که این اطلاعات مبنای تحلیل ها و یا انتقادات منصفانه باشد، ایرادی به آن وارد نیست؛ لیکن بعضاً مشاهده می شود که رقبای سیاسی و برخی رسانه ها در منازعات و مجادلات فی مابین، حملات خود را متوجه صحّت و کیفیّت اطلاعات منتشره توسط نهادهای رسمی آماری می کنند که این امر می تواند آثار منفی و جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
واقعیت این است که اساس و شاکله نظام های آماری در دنیا بر اصول علمی و کارشناسی پذیرفته شده و مورد اعتماد عمومی استوار است و لذا خدشه به اعتماد مردم نسبت به روش های آماری، در عمل به بی اعتباری آن منجر می شود.
بر این اساس جناح های سیاسی رقیب باید توجه داشته باشند که هر چند خدشه به نظام آماری کشور ممکن است منافع سیاسی کوتاه مدتی را برای آنها به همراه داشته باشد، لیکن افت اعتماد عمومی نسبت به آمارهای رسمی تبعات منفی بلندمدتی را متوجه نظام سیاسی و اقتصادی کشور خواهد نمود.
در حالی که بدیلی برای آمارهای معتبر رسمی کشور در سطح ملی و بین المللی وجود ندارد.متاسفانه علیرغم اهمیت موضوع، مشاهده شده که برخی رسانه های خبری با طرح سئوالاتی از مردم در خصوص تغییر قیمتها و یا وضعیت رونق اقتصادی در جامعه، شبهاتی را در خصوص کیفیت آمارهای منتشره در خصوص نرخ تورم و رشد اقتصادی مطرح ساخته اند.
لیکن باید توجه داشت که بسیاری از متغیرهای اقتصادی از جمله نرخ تورم و رشد اقتصادی شاخص های عمومی و معدلی از وضعیت اقتصادی کشورها به شمار می آیند و لذا تغییرات این شاخص ها و آمارها لزوماً واجد آثاری یکسان برای تمامی طبقات و گروه های اجتماعی و اقتصادی نیستند.
به همین دلیل نیز نمی توان در قضاوت و ارزیابی این آمارها و اطلاعات به برداشت های حسی و مشاهدات افراد و گروه های خاص رجوع کرد. به عنوان مثال علیرغم کاهش قابل توجه نرخ تورم در طول چند سال گذشته، آثار این کاهش برای تمامی اقشار جامعه یکسان نبوده و گروه های مختلف درآمدی به اشکال متفاوت از این تغییرات تحت تاثیر قرار گرفته اند.
درضمن کاهش نرخ تورم به معنی کاهش شتاب تغییرات قیمت ها است، در حالی که بعضاً به اشتباه کاهش نرخ تورم را با کاهش سطح قیمت ها و ارزان شدن یکسان قلمداد می کنند. بنابراین لازم است در ارائه تحلیل ها و گزارشهای اقتصادی از خلط این مفاهیم جلوگیری کرد.
آمار رشد اقتصادی نیز از این امر مستثنی نیست و تغییر تولیدات را در کل اقتصاد گزارش می نماید. در نه ماهه اول سال ۱۳۹۵، ایران رشد ۱۱.۶ درصدی را تجربه کرد.
همانطور که اشاره شده، رشد مزبور عمدتاً از افزایش تولید و صادرات نفت به دلیل رفع محدودیت ها و اجرای برجام و بازپس گیری سهم از دست رفته کشور در پی برداشتن تحریم ها از بازار جهانی نفت حاصل شده است.
در عین حال، عملکرد رشد بخش غیرنفتی اقتصاد نیز در طول فصول اول تا سوم سال ۱۳۹۵ رو به بهبود و فزاینده بوده و در مجموع این بخش نیز رشد مناسبی را تجربه نموده است. رشد محصولات در بخش کشاورزی قابل توجه است و بعد از سال ها کشور توانست در سال ۱۳۹۵ در تولید گندم خودکفا شود.
رشد بخش صنعت نیز بهبود یافته و تعداد فعالیت هایی که در نه ماهه سال ۱۳۹۵ از رشد مثبت برخوردار بوده اند نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش مناسبی داشته است.
لیکن، همانطور که در تفسیر و تحلیل نرخ تورم باید به آن توجه داشت، رشد اقتصادی نیز معدلی از عملکرد کل اقتصاد را به دست می دهد و لذا عملکرد تمامی بخش ها در این زمینه یکسان نیست. به عنوان مثال علیرغم بهبود شاخص تولید کارگاه های بزرگ صنعتی، تعدادی از این فعالیت ها در نه ماهه سال ۱۳۹۵ کماکان با رشد منفی همراه بوده اند که مشروح آمار آنها توسط بانک مرکزی اعلام شده است.
لذا طبیعی است که علیرغم بهبود قابل توجه رشد اقتصادی، رونق اقتصادی هنوز برای برخی گروه ها و فعالیت های اقتصادی محرز و قابل تجربه نباشد؛ کما اینکه اگر این سوال ازفعالانی که در صنایع روبه رشد و مواجهه با رونق پرسیده شود، پاسخ کاملاً متفاوت است.
در پایان لازم به ذکر است که آمارهای اقتصادی با صرف هزینه های مادی و انسانی قابل توجه و جمع آوری آمارهای رسمی از مراجع مختلف مسئول در کشور و بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی تهیه می شوند.
استفاده از این آمارها بدون توجه به چارچوب تهیه آن ها می تواند باعث انتقال اطلاعات نادرست به مخاطبین شود. بنابراین لازم است ضمن دقت در بکارگیری آمارهای اقتصادی، از این سرمایه های اجتماعی حفاظت کرد. این سرمایه اجتماعی به یک طبقه، دولت یا بخش خاص تعلق ندارد که مورد سوء استفاده های جناحی قرار گیرد.
