تست مجدد خصوصی‌سازی

اقتصاد ایرانی: روز گذشته، سازمان خصوصی سازی فهرست آخرین بنگاه های اقتصادی مشمول واگذاری در سال ۹۶ را منتشر کرد. گرچه قرار بود براساس اصل ۴۴ در سال ۹۵ برنامه خصوصی سازی نهایی شود، اما ترافیک شرکت ها در سال گذشته اجازه تحقق این امر را نداد. بنابراین از ۳۳۷ بنگاه لیست جدید ۱۲۰ مورد مربوط به بازمانده های سال گذشته هستند. تفاوت اصلی که لیست جدید با فهرست سال گذشته دارد، تفکیک جزئی بنگاه های مشمول واگذاری است. بنگاه های مشمول واگذاری طیف وسیعی از صنایع را در برمی گیرند که صنعت برق بیشترین سهم را از نظر تعداد دارد.

به گزارش دنیای اقتصاد، سازمان خصوصی سازی با اعلام فهرست واگذاری ۳۳۷ بنگاه در سال ۹۶، آخرین لیست از شرکت هایی را که باید تا پایان سال جاری واگذار شوند، منتشر کرد. در حالی که قرار بود سال گذشته آخرین سال خصوصی سازی باشد و واگذاری های دولتی به بخش خصوصی پس از گذشت ۱۰ سال از اجرای قانون اصل ۴۴ به اتمام برسد، با این حال به دلیل به پایان نرسیدن واگذاری شرکت های مشمول در این قانون، فهرست واگذاری های دولت در سال ۹۶ دیروز منتشر شد.

هر چند در سال جاری با عرضه تعداد زیادی از بنگاه ها در مقایسه با سال های گذشته روبه رو هستیم، اما این امر به دلیل تفکیک بیشتر در شرکت های مشمول واگذاری صورت گرفته است. از سوی دیگر هر چند خصوصی سازی در سال گذشته به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی نتوانست عملکرد مطلوبی در واگذاری های شرکت های مشمول اصل ۴۴ داشته باشد، اما طبق اظهارات مشاور سازمان خصوصی سازی، این سازمان توانست ۹۵ درصد از تعهدات خود در بودجه آن سال را عملی کند. به این ترتیب در سال ۹۵ رقمی معادل ۱۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از محل واگذاری ها به خزانه دولت واریز شده است (درآمد واگذاری دارایی ها اعم از دارایی مالی و سرمایه ای در بودجه سال ۹۵ حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده بود. از سوی دیگر سازمان خصوصی سازی در دیگر واگذاری های خود کارنامه ای مناسبی برجای گذاشت. به طور مثال واگذاری جایگاه های سوخت طی سال گذشته درآمد بالایی برای دولت به همراه داشت به طوری که در مجموع ۱۳۲ جایگاه به ارزش ۷۲۰ میلیارد تومان به بخش خصوصی واقعی واگذار شد. در سال جاری فهرستی از شرکت ها در شرایطی در نوبت واگذاری قرار دارند که انتظار می رود با توجه به پایان ۱۰ ساله زمان خصوصی سازی شرکت های دولتی، سال جدید این واگذاری ها با سرعت بیشتری انجام شود.

تفکیک واگذاری ها در سال جاری

بررسی فهرست بنگاه های دولتی منتشر شده در سال جاری حاکی از واگذاری ۳۳۷ بنگاه است. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی سازمان خصوصی سازی، ۲۳۰ بنگاه در گروه یک و ۱۰۷ بنگاه در گروه ۲ قرار دارد. به استناد ماده دو فصل دوم سیاست های اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی، دولت مکلف است تا ۱۰۰ درصد سهام شرکت های «گروه یک» به بخش خصوصی واگذار شود. در شرکت های «گروه ۲» اما مطابق تبصره های ماده ۳ فصل ۲ این قانون که دولت مجاز است به منظور حفظ سهم بخش دولتی در فعالیت های گروه ۲ ماده ۲، همچنان ۲۰ درصد از سهام شرکت های حاضر در گروه ۲ را در اختیار داشته باشد و مکلف است ۸۰ درصد باقی مانده را به بخش های خصوصی، تعاونی و عمومی غیردولتی واگذار کند.

تفاوت های لیست واگذاری های امسال با سال های گذشته

بررسی روند واگذاری های امسال چند تفاوت اصلی با سایر سال های واگذاری دارد. در سال ۹۶ لیست واگذاری شرکت ها به تفکیک بنگاه ها صورت گرفته است و از این رو شامل تعداد بیشتری است (به طور مثال در لیست جدید پشتیبانی امور دام کشور ۱۰۲ بنگاه زیر مجموعه خود را واگذار می کند.به این ترتیب در حالی کمتر از ۱۰۰ شرکت در فهرست واگذاری ها قرار دارد که با احتساب زیر مجموعه شرکت های بزرگ این تعداد به ۳۳۷ بنگاه افزایش یافته است. همچنین در فهرست امسال واگذاری اماکن ورزشی، فرهنگی، شهرک های صنعتی استانی، بنگاه های زیرمجموعه سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران و پشتیبانی امور دام کشور به چشم می خورد.همچنین واگذاری جایگاه های سوخت در سال جاری مطابق با سال گذشته ادامه دارد و قرار است امسال ۳۷ جایگاه دیگر نیز به بخش خصوصی واگذار شود.

بررسی شرکت های لیست واگذاری سال ۹۶

در لیست واگذاری های مزبور، واگذاری شرکت های بسیار مهمی به چشم می خورد.بنگاه های زیرمجموعه بانک مرکزی، توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور، نیروگاه ها، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، ملی صنایع پتروشیمی شرکت های گاز استانی، شرکت های توزیع برق، بنگاه های زیرمجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی و شرکت های زیرمجموعه سازمان صدا و سیما از جمله واگذاری های امسال هستند.

فهرست گروه های یک و دو

همان طور که اشاره شد از ۳۳۷ بنگاه قابل واگذاری در سال جاری، ۲۳۰ بنگاه در گروه یک و ۱۰۷ بنگاه در گروه ۲ قرار دارند. در این میان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با واگذاری ۱۳.۰۲ درصد از بنگاه سرمایه گذاری ملی ایران (سما) و ۴۸.۵ درصد از بنگاه ملی انفورماتیک ایران در فهرست گروه یک قرار دارد.همچنین توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشوری با واگذاری پیست های اسکی، باشگاه های سوارکاری و مجتمع های ورزشی در این فهرست قرار دارد. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با واگذاری ۱۲ بنگاه، ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران با واگذاری ۳۷ جایگاه سوخت، ملی صنایع پتروشیمی و ملی نفت ایران در مجموع با واگذاری ۷ بنگاه پتروشیمی نیز در این فهرست هستند.بر این اساس قرار است ۱۴.۳۴ درصد از سهام پتروشیمی تبریز، ۱۰ درصد از سهام پتروشیمی دهلران، ۳۰ درصد از سهام پتروشیمی فیروزآباد، ۳۲ درصد از سهام پتروشیمی هگمتانه، ۲۰ درصد از سهام صنایع پتروشیمی ابن سینا همدان و همچنین ۱۰۰ درصد از سهام دو شرکت پترو پارس و توسعه پترو ایران واگذار شود. پشتیبانی امور دام کشور نیز با واگذاری ۱۰۲ بنگاه زیر مجموعه از دیگر واگذاری های گروه یک است. در گروه ۲ نیز بازرگانی دولتی ایران با ۴۶ بنگاه و تولید نیروی برق حرارتی با واگذاری ۲۴ بنگاه از جمله این واگذاری ها هستند.

برترین واگذاری ها به تفکیک صنایع

بررسی روند واگذاری ها به تفکیک صنایع نیز نشان از آن دارد که صنعت برق با واگذاری ۳۷ بنگاه زیرمجموعه بیشترین واگذاری ها را در میان دیگر صنایع دارد که در این میان نیروگاه های برقی از استان های مختلف قرار دارد.گروه خدمات نیز از دیگر صنایعی است که بنگاه های قابل توجهی را برای واگذاری در سال جاری درنظر دارد. در این میان ۲۷ بنگاه از شرکت هایی از قبیل بازرگانی دولتی ایران، سازمان توسعه ونوسازی معادن وصنایع معدنی ایران، وزارت راه و شهرسازی و وزارت جهاد کشاورزی قرار دارند. صنعت ساختمان نیز ۱۰ بنگاه را برای واگذاری در سال جاری معرفی کرده است. همچنین در صنعت نفت و گاز نیز واگذاری جایگاه های سوخت به چشم می خورد.

جزئیات واگذاری ها به تفکیک استان

همچنین در بررسی فهرست بنگاه های مشمول واگذاری سال ۹۶ به تفکیک استان نیز مشاهده می شود که استان تهران با ۴۰ شرکت، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. در این میان می توان به شرکت های پتروپارس، بین المللی مهندسی ایریتک، ذخیره سازی گاز طبیعی، ملی صادرات گاز ایران، ملی توسعه صنایع پالایش نفت و دارایی های زیرمجموعه آن، خدمات هوایی پست و مخابرات، شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران، دخانیات ایران، توسعه ایرانگردی و جهانگردی، ملی انفورماتیک ایران، چاپخانه دولتی ایران و انتشارات سروش اشاره کرد.پس از آن استان خوزستان با ۹ شرکت در رتبه دوم قرار دارد. می توان به شرکت های پالایش نفت آبادان، پالایش نفت خوزستان، توسعه پتروایران و نیروگاه ماهشهر اشاره کرد.

جزئیات واگذاری ها از نگاه مشاور سازمان خصوصی سازی

در همین زمینه سید جعفر سبحانی، مشاور سازمان خصوصی سازی درخصوص واگذاری های سال ۹۶ این سازمان گفت: در سال جدید برنامه واگذاری ۳۳۷ بنگاه را در برنامه داریم. طی سال های اخیر اطلاعات منتشر شده محدود به نام شرکت ها بود و واگذاری های زیرمجموعه ها مورد توجه قرار نمی گرفت. با توجه به اینکه طی سال های گذشته برای هر بنگاه یک مزایده و تعیین قیمت به صورت جداگانه صورت می گرفت، اقدام به انتشار اسامی بنگاه ها کردیم. وی در ادامه بیان کرد: سال گذشته تعداد شرکت های قابل واگذاری بیش از ۲۰۰ شرکت بود که این تعداد در سال جدید به زیر ۱۰۰ شرکت کاهش داشته است. سبحانی همچنین در ادامه و درخصوص عملکرد خصوصی سازی طی سال ۹۵ بیان کرد: سازمان خصوصی سازی در سال گذشته یکی از بهترین کارنامه های دوره فعالیت خود را در زمینه تعهدات به دولت، واگذاری ها و تعداد برگزاری مزایده داشته است. برهمین اساس، از ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان تعهدات بودجه ای سازمان خصوصی سازی در سال ۹۵، حدود ۱۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به خزانه واریز شده که نشان از تحقق ۹۵ درصدی تعهدات سازمان خصوصی سازی دارد. همچنین طی سال مزبور بیش از ۷۶ درصد از واگذاری ها موفقیت آمیز بوده که این رقم نسبت به سال های ۹۳ و ۹۴ بسیار بالاتر است. مشاور سازمان خصوصی سازی درخصوص رویکرد دولت آینده به خصوصی سازی نیز گفت: قاعدتا هر دولتی که روی کار بیاید، باید خصوصی سازی را یکی از اولویت های اصلی خود قرار دهد. دولت یازدهم توسعه خصوصی سازی را یکی از اهداف بلندمدت خود مطرح کرده بود؛ با این وجود هر دولتی که فعالیت خود را آغاز کند باید خصوصی کردن شرکت ها را در برنامه های مهم خود قرار دهد.به گفته سبحانی حدود ۱۲۰ شرکت از لیست مزبور، مربوط به شرکت هایی است که در سال ۹۵ در واگذاری موفق نبوده اند.