سبقت درآمد از هزینه خانوار

اقتصاد ایرانی: براساس داده های مرکز آمار میزان هزینه های خانوارهای شهری و روستایی کشور در سال ۹۵ نسبت به سال قبل از آن ۸.۵ درصد رشد داشته و میزان درآمدهای آنها ۱۳.۷ درصد افزایش پیدا کرده است.

به گزارش تعادل، براین اساس خانواده های ایرانی در سال گذشته به طور متوسط معادل ۲۸ میلیون و ۴۸۲ هزارتومان هزینه داشته و در مقابل ۳۱ میلیون و ۷۲۱ هزارتومان درآمد کسب کرده اند. این برای سومین سال پیاپی است که درآمد خانوارها از هزینه ها سبقت گرفته است. این داده ها نشان می دهد، وضعیت دخل و خرج خانواده ها در سال گذشته نسبت به سال های قبل در شرایط مطلوب تری قرار گرفته و خانواده ها به طور متوسط توانسته اند معادل ۳ میلیون و ۲۳۹ هزارتومان درآمد بیشتر نسبت به هزینه های خود داشته باشند. طبق بررسی ها میزان فزونی درآمد خانوارها نسبت به هزینه هایشان در سال گذشته، در نیمه ابتدایی دهه ۹۰ بی سابقه بوده و قدرت پس انداز خانواده ها را با فاصله زیاد نسبت به سال های قبل افزایش داده است. میزان اختلاف درآمد و هزینه در سال ۹۱ معادل ۲۹۶ هزار تومان بوده و این رقم در سال ۹۲ به منفی ۱۴۴ هزار تومان می رسد، به تعبیر دیگر در این سال خانواده های ایرانی با ۱۴۴ هزار تومان کسری درآمدی روبه رو بودند. در سال ۹۳ در حالی که خانواده ها به طور متوسط ۲۴ میلیون و ۱۳۱ هزار تومان درآمد داشته اند، ۲۳ میلیون و ۴۸۶ هزار تومان آن صرف هزینه هایشان شده و با قدرت پس انداز ۶۴۵ هزار تومانی روند فزونی درآمد نسبت به هزینه را آغاز می کنند. همچنان که در سال ۹۴ با کسب درآمد ۲۷ میلیون و ۸۸۷ هزار تومان و هزینه ۲۶ میلیون و ۲۳۹ هزار تومانی مازاد درآمدی یک میلیون و ۶۴۸ هزار تومانی را تجربه می کنند و در سال ۹۵ این عدد به رقم چشمگیر ۳ میلیون و ۲۳۹ هزار تومان می رسد. البته مرکز آمار در کنار هزینه و درآمد خانوارها در سال ۹۵، ضریب جینی این سال را هم منتشر کرده است که با در نظر گرفتن میزان آن نمی توان با دید مثبتی به راحتی گفت که سفره های خانوار ها بزرگ تر شده است. براساس داده های این نهاد ضریب جینی کل خانوارهای کشور در سال گذشته ۰.۳۹ است که نسبت به سال ۹۴ ثابت مانده و هیچ تغییری نکرده و در واقع وضعیت نابرابری درآمد در جامعه در سال ۹۵ نسبت به سال گذشته خود نه بدتر و نه بهتر شده است.

فزونی دخل خانواده ها بر خرجشان

مرکز آمار، چکیده نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای روستایی و شهری در سال ۹۵ نشان می دهد که متوسط هزینه کل خانوارهای شهری در سال گذشته ۲۸ میلیون و ۴۸۲ هزار تومان بوده که ۶ میلیون و ۶۶۳ هزار تومان آن مربوط به هزینه های خوراکی و دخانی و ۲۱ میلیون و ۸۱۸ هزار تومان آن مربوط به هزینه های غیرخوراکی بوده است. در مقابل آمار هزینه های خوراکی و غیرخوراکی برای روستانشینان تفاوت زیادی ندارد؛ به طوری که از مجموع هزینه های ۱۵ میلیون و ۶۹۰ هزار تومانی خانوارهای روستایی در سال ۹۵، معادل ۵ میلیون و ۹۷۶ هزار تومان آن مربوط به هزینه های خوراکی و دخانی بوده و ۹ میلیون و ۷۱۳ هزار تومان آن صرف هزینه های غیرخوراکی شده است. نکته مورد توجه در این داده ها این است که سفره خانواده های روستایی در سال گذشته در مقایسه با سال های قبل در شرایط بهتری قرار گرفته، از این بابت که هزینه های غیرخوراکی آنها نسبت به هزینه های خوراکیشان رشد چشمگیری داشته و هزینه کل آنها ۶.۶ درصد رشد داشته، درحالی که درآمد متوسط خانوارهای روستایی در سال ۹۵ رشد ۹.۸ درصدی را تجربه کرده است. در واقع خانواده های روستایی در حالی به طور متوسط میزان ۱۷ میلیون و ۶۸۶ هزار تومان در سال گذشته کسب کرده اند که هزینه های آنها معادل ۱۵ میلیون و ۶۹۰ هزار تومان بوده است.

اگرچه آمار بودجه خانوار در سال ۹۵ گویای بهتر شدن شرایط درآمدی خانواده هاست اما آمارثبت شده برای ضریب جینی نشان می دهد که نابرابری درآمدی بین خانوارها هیچ تغییری نداشته است. براساس داده های مرکز آمار ضریب جینی در سال ۹۵ در مقایسه با سال ۹۴ ثابت مانده و همان عدد ۰.۳۹ برای این شاخص ثبت شده است. ضریب جینی در سال ۹۵ نیز مانند سال قبل از آن ۰.۳۷ و ضریب جینی روستایی ۰.۳۴ است.

وزن اجزای درآمدی خانواده ها

براساس نتایج به دست آمده در سال ۹۵ متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری ۳۱ میلیون و ۷۲۱ هزار تومان و یک خانوار روستایی ۱۷ میلیون و ۶۸۶ هزار تومان بوده که به ترتیب نسبت به سال قبل ۱۳.۷ درصد و ۹.۸ درصد افزایش داشته است. در این سال درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، درآمد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و درآمد متفرقه در سطح شهری به ترتیب به میزان ۱۳.۵، ۱۸.۷ و ۱۲.۳ درصد رشد داشته است. همچنین درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، درآمد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و درآمد متفرقه در سطح روستایی به ترتیب به میزان ۱۰.۵، ۱۰.۵ و ۸.۷ درصد رشد داشته است. سهم هریک از منابع درآمدی در کل درآمد شهری به صورت ۳۳.۳ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ۱۷ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۴۹.۷ درصد از منابع متفرقه و سهم هر یک از منابع درآمدی در کل درآمد روستایی به صورت ۳۰.۳ درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، ۳۱.۱ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۳۸.۵ درصد از منابع متفرقه است.

پرهزینه ترین و پردرآمدترین استان ها

در میان بودجه خانوارهای استان های کشور، استان تهران پرهزینه ترین و درآمدزاترین استان کشور است. خانوارهای شهری این استان در سال گذشته معادل ۴۱ میلیون و ۴۶۴ هزار تومان هزینه داشته و ۴۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان درآمد کسب کرده اند. جالب است که استانی که بعد از استان تهران از بابت بیشترین هزینه و درآمد قرار می گیرد، استان محروم و با نرخ بیکاری بالا چهارمحال وبختیاری است. خانوارهای شهری این استان در سال گذشته معادل ۳۰ میلیون و ۴۸۳ هزار تومان صرف هزینه های خود کرده اند و درمقابل ۳۳ میلیون و ۵۵۲ هزار تومان درآمد کسب کرده اند. بعد از آن استان های البرز با ۲۸ میلیون و ۸۰۸ هزار تومان، فارس با ۲۸ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان و مازندران با ۲۹ میلیون و ۷۲۴ هزار تومان بیشترین هزینه را در سال گذشته داشته اند. در مجموع این ۵ استان هزینه بالاتر از کل میانگین کشور را ثبت کرده اند و مابقی استان ها با هزینه های کمتر از سطح هزینه کل روبه رو بوده اند. خانوارهای شهری ۷ استان کشور نیز درآمدهای بیشتر از متوسط درآمد کل کشور به دست آورده اند. استان های البرز، تهران، چهارمحال وبختیاری، خوزستان، فارس، گیلان و مازندران استان هایی هستند که خانوارهای شهری آن به طور متوسط درآمدهایی بیشتر از درآمد ۳۱ میلیون تومانی کل کشور در سال ۹۵ را ثبت کرده اند. نتایج آمارگیری مرکز آمار نشان می دهد، در سال گذشته عمده خانواده های استان های کشور با مازاد درآمد مواجه بوده اند و تنها دو استان کسری درآمدی در بودجه خانوار خود را تجربه کرده است؛ خانوارهای شهری استان اصفهان و استان همدان. خانوارهای شهری استان اصفهان در سال گذشته به طور متوسط ۲۶ میلیون و ۴۰۴ هزار تومان درآمد کسب کرده اند اما هزینه ۲۷ میلیون و ۶۵۴ هزار تومانی داشته اند. همچنین در استان همدان خانواده های شهری درحالی ۲۵ میلیون و ۵۲۶ هزار تومان درآمد داشته که هزینه های آن معادل ۲۶ میلیون و ۶۳۵ هزار تومان بوده است.

داده های مرکز آمار نشان می دهد، استان مازندران بیشترین مازاد درآمد در بودجه خانوار را در میان استان های کشور داشته است. خانوارهای شهری این استان در سال ۹۵ توانسته اند به طور متوسط ۳۷ میلیون و ۷۲۵ هزار تومان درآمد کسب کنند، درحالی که هزینه های آنها ۲۹ میلیون و ۷۲۴ هزار تومان بوده است. در واقع بودجه این خانواده ها در سال گذشته ظرفیت پس انداز ۸ میلیون تومانی را داشته است.

روند رشد هزینه های شهری از سال ۹۱ تا۹۵ نشان می دهد، بیشترین رشد هزینه ها مربوط به سال ۹۲ در مقایسه با سال قبل از آن بوده که در سال های بعد شیب افزایشی آن کند شده و در سال ۹۳ به ۱۴ و در سال ۹۴ به ۱۱.۷ و در نهایت در سال ۹۵ به ۸.۵ درصد می رسد. جالب است که در سال ۹۲ که منقبض ترین سفره ها در همین سال در خانه ها پهن شده بود، دو کفه ترازو هزینه های خوراکی و غیرخوراکی خانواده ها با یکدیگر تفاوتی نداشت و اختلاف میزان رشد آن بسیار اندک بود. در این سال هزینه های خوراکی نسبت به سال قبل خود ۲۵.۴ درصد رشد داشته و هزینه های غیرخوراکی رشد ۲۶.۲ درصدی را تجربه کرده بود اما در سال های بعد کفه بزرگ شدن هزینه های غیرخوراکی سنگین تر شده و در نهایت در سال ۹۵ هزینه های خوراکی ۶.۷ درصد و هزینه های غیرخوراکی 9.1 درصد رشد را تجربه می کند.