سهم بنگاه‌های خرد در رشد اقتصادی چقدر است؟
اقتصاد ایرانی: گزارش ها از وضعیت تولید اشتغال در کشور حاکی از آن است که طی سال های گذشته بنگاه های خرد و زیر ۱۰ نفر کارکن، عامل اصلی اشتغالزایی بوده است. اما سوال این جاست که رابطه این بنگاه ها با رشد اقتصادی چگونه و سهم این بنگاه ها در رشد اقتصادی چقدر است؟
به گزارش خبرآنلاین، بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که سهم بنگاه های زیر ۱۰ نفر کارکن از ارزش افزوده طی سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ در بالاترین حد خود به ۲۵ درصد رسیده است؛ درحالی که سهم بنگاه های بیش از ۱۰ نفر کارکن به حدود ۷۵ درصد از ارزش افزوده می رسد.
به عبارتی، بنگاه های خرد و کوچک با وجود این که در اشتغالزایی سهم بسیار بالایی دارند، اما در رشد اقتصادی از سهم ناچیزی برخوردارند، بنابراین این امر منجر به گسستگی بین دو شاخص رشد اقتصادی و اشتغالزایی می شود.
از آن جایی که این بنگاه ها به طور پراکنده و در تعداد بسیار زیادی در حال فعالیت هستند، در سرشماری های مربوط به محاسبه ارزش افزوده غالبا به حساب نمی آیند و به این ترتیب سهم کمی در محاسبه ارزش افزوده دارند.
در عمل سهم این نوع واحدهای تولیدی براساس نسبت هایی که از قبل موجود است -آخرین طرح آماری مربوط به این نوع بنگاه ها مربوط به سال ۱۳۸۳ است- محاسبه و در حساب های ملی لحاظ می شود. با این حال، در پرسشنامه های طرح آمارگیری نیروی کار، اطلاعات مربوط به افراد شاغل در بنگاه های کوچک مورد پرسش قرار گرفته و ثبت می شود.
بر این اساس، یکی از علت های گسستگی بین دو مقوله رشد و ایجاد اشتغال در ایران می تواند ناشی از همین نحوه آمارگیری مربوط به محاسبه ارزش افزوده (حساب های ملی) و شاغلین (طرح آمارگیری نیروی کار) باشد. علت دیگر می تواند مربوط به تفاوت نوع واکنش بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط و بنگاه های بزرگ به وضعیت های اقتصادی مختلف باشد. به عنوان مثال، احتمالا بنگاه های کوچک و متوسط در شرایط باثبات اقتصاد کلان امکان ایجاد و پایداری بیشتری دارند. از طرفی، بنگاه های بزرگ بیشتر از محدودیت های بین المللی (به عنوان مثال ناشی از تحریم بانکی بین المللی) متاثر می شوند.
