هشدار رئیس فدرال رزرو به امکان تسهیل قوانین مالی در آمریکا

اقتصاد ایرانی: طی هفته گذشته بازار سهام رشد ۱ درصدی را تجربه کرد تا بازدهی این بازار از ابتدای سال تا انتهای مرداد ماه به ۶.۹ درصد برسد. این بازدهی در مقایسه با سود سپرده های بانکی که مهمترین رقیب بازار سرمایه کشور می باشد، بسیار کمتر است و با چنین روندی امکان رشد پایدار بازار سهام امکان پذیر نمی باشد. افزایش قیمت های کالاهای اساسی در بازارهای جهانی از جمله سنگ آهن و فولاد و همچنین اعلام بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی به ۱۵ درصد از جمله دلایل رشد یک درصدی شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته بوده که موجب شده شاخص فوق به بیشینه ۴۱ ماه اخیر برسد. 

در هفته گذشته، بانک مرکزی دستورالعمل هشت بندی خود را به شبکه بانکی ابلاغ کرده و کلیه بانکها و موسسات اعتباری را ملزم به رعایت سقف سود بانکی ۱۵ درصد برای سپرده های بلندمدت کرده است. این سقف برای سپرده های کوتاه مدت برابر ۱۰ درصد تعیین شده و از ۱۱ شهریورماه لازم الاجرا میباشد. بر اساس گزارش های بانک مرکزی، نرخ سود در بازار بین بانکی به محدوده ۱۸ درصد بازگشته و اضافه برداشت بانکها به خطوط اعتباری با همین نرخ تبدیل شده است. سیاست فوق چنانچه به درستی و با نظارت سخت گیرانه بانک مرکزی اجرا شود، قطعا موجب کاهش بهای تمام شده پول برای بانک ها خواهد شد به خصوص که رئیس بانک مرکزی از کاهش جریمه بانکی از ۳۴ درصد به ۱۸ درصد خبر داده است. اما مساله اصلی نحوه نظارت بانک مرکزی می باشد که به دلیل نقصان ها و کمبودهای جدی در این زمینه، بسیاری از فعالان و سرمایه گذاران نسبت به کاهش واقعی سود بانکی تردید دارند. بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که دستورالعمل فوق موجب سرازیر شدن منابع مالی از بانک ها به سمت سایر بازارها از جمله مسکن و بازار سهام خواهد شد اما چنین واکنشی در صورتی اتفاق خواهد افتاد که نرخ سود بدون ریسک در اقتصاد کاهش یابد. سود بانکی یکی از اجزای نرخ سود بدون ریسک هستند و صندوق های با درآمد ثابت و اسناد خزانه نیز از ارکان مهم سود بدون ریسک در اقتصاد ایران هستند که چنانچه نرخ های آنها کاهش نیابد، تحرک خاصی در خصوص ورود و خروج منابع مالی به بازارهای جایگزین رخ نخواهد داد.

اتفاق مهم دیگری که در هفته گذشته رخ داد، افزایش نزدیک به ۵۰ تومانی نرخ ارز بود که منجر به شکل گیری قیمت ۳۸۵۰ تومانی برای دلار شد. به نظر می رسد با نزدیک شدن به فصل پاییز، رشد قیمت دلار به ریال شدت بیشتری بگیرد و احتمال شکل گیری قیمت های بالای ۴۲۰۰ تومانی نیز وجود دارد. در پاییز سال گذشته قیمت دلار تا حدود ۴۱۵۰ تومان نیز بالا رفته بود.

اقتصاد جهانی

در هفته گذشته در حالی که بازارها به صورت نوسانی در حال سپری شدن بودند و اخبار و اتفاقات لحظه ای بر وضعیت بازارهای مالی در جهان اثرگذار بود، صحبت های جانت یلن رئیس فدرال رزرو آمریکا در همایش سالیانه این نهاد ناظر پولی در روز جمعه، موجب ایجاد نگرانی های زیادی در بین فعالان بازارها شده است. وی که دوره ریاست چهارساله اش بر فدرال رزرو تمام شده و بعید است دونالد ترامپ ریاست وی را تمدید کند، بر هزینه های زیادی که اقتصاد آمریکا در بحران مالی سال ۲۰۰۸ به دلیل کمبود نظارت ها بر سیستم مالی تحمل کرد، تاکید داشت و به طور ضمنی به رئیس جمهور کنونی آمریکا جهت تسهیل قوانین هشدار داد. دونالد ترامپ در دوران رقابت های انتخاباتی بارها بر وجود قوانین سخت گیرانه بانکی برای اعطای تسهیلات تاکید داشته و چنان چه با تعویض رئیس بانک مرکزی این کشور به تسهیل این قوانین اقدام کند، قطعاً اقتصاد این کشور را دچار ریسک فزاینده ای خواهد کرد. وضعیت کنونی اقتصاد آمریکا به نحوی است که کوچکترین بی احتیاطی در سیاستگذاری پولی و مالی منجر به ایجاد بحران در این کشور خواهد شد. رشد فزاینده بدهی ها بدون ایجاد رشد اقتصادی متناسب به نحوی که نسبت بدهی به تولید داخلی این کشور به بالای ۱۰۰ درصد رسیده و اعتیاد سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی به نرخ بهره بانکی پایین و همچنین بالا بودن نسبت قیمت به سود در بازار سهام این کشور از روند تاریخی خود، همه و همه نشانه های بروز بحران در این کشور هستند و جرقه این بحران می تواند با تسهیل قوانین مالی در این کشور شروع شود.

همین هشدار و ایجاد نگرانی در بین فعالان بازار سرمایه منجر به کاهش ۰.۶ درصدی شاخص دلار (DXY) در روز جمعه شد که این مقدار افت دلار در یک روز کم سابقه بوده است. در اثر همین اتفاق نیز قیمت طلا در روز جمعه از ۱۲۸۶ دلار به بیش از ۱۲۹۱ دلار در هر اونس رسید.