ترامپ علیه تجارت جهانی

اقتصاد ایرانی: رییس جمهور امریکا در حالی شرکای تجاری کره شمالی را به قطع رابطه اقتصادی تهدید کرده است که چین به عنوان شریک اصلی تجاری امریکا، با کره شمالی مراوده کالا و خدمات دارد. دونالد ترامپ با انتشار یک مطلب کوتاه در صفحه توییتر خود اعلام کرد که کشورش گزینه قطع کامل روابط تجاری با شرکای تجاری کره شمالی را در کنار سایر گزینه های تنبیهی، در دست بررسی دارد. اگرچه در معاملات دو روز گذشته بازارهای جهانی از جمله بازارهای نفت و فلزات، واکنش قابل توجهی نسبت به توییت تهدیدآمیز ترامپ مشاهده نشد، اما باتوجه به اینکه کشور چین مهم ترین شریک تجاری کره شمالی است، حتی اگر تهدید اخیر ترامپ به صورتی ناقص و در مقیاسی کوچک عملی شود، بروز اتفاقات بزرگ در بازارهای جهانی به هیچ وجه دور از انتظار نخواهد بود.

به گزارش تعادل، وزارت امور خارجه چین اما برخلاف بازارهای جهانی، سریعا به تهدید تازه رییس جمهور امریکا واکنش نشان داد، به طوری که گِنگ شوانگ سخنگوی این وزارتخانه، در نخستین ساعات اداری روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگاران، ضمن ناعادلانه خواندن تهدید ترامپ گفت: «ما از یک طرف به سختی برای حل صلح آمیز بحران شبه جزیره کره تلاش می کنیم، اما از طرف دیگر ما را تهدید به تحریم می کنند و منافع مان را به خطر می اندازند. قطعا این گونه رفتارها از نظر ما غیرقابل قبول است.» جامعه جهانی در سال های اخیر به هر حربه یی جز جنگ برای متوقف کردن برنامه هسته یی کره شمالی متوسل شده است، اما به نظر می رسد تاکنون نه تحریم، نه انزوای سیاسی و نه حتی تهدید به نابودی، کوچک ترین تاثیری بر بلندپروازی های هسته یی پیونگ یانگ نداشته است. حال از آنجا که دونالد ترامپ می داند، تحت فشار قرار دادن کره شمالی به تنهایی کارساز نیست، دیگر کشورها را نیز تهدید کرده است که در صورت حفظ روابط تجاری شان با کره شمالی، آنها را نیز از دم تیغ تحریم خواهد گذراند. آمارهای مربوط به روابط تجاری کره شمالی با دیگر کشورها و نیز روابط این کشورها با امریکا نشان از اهمیت بالای تهدید ترامپ علیه تجارت جهانی دارد.

تجارت خارجی کره شمالی

به گزارش پایگاه خبری اتاق ایران، آمارهای منتشر شده از سوی مرکز تجارت بین الملل (وابسته به سازمان تجارت جهانی) حاکی از این است که ارزش واردات کره شمالی در سال ۲۰۱۶ حدود ۳.۱۳ میلیارد دلار بوده است و کشورهای (چین، روسیه، هند، تایلند و فیلیپین) بیشترین صادرات را به این کشور داشته اند. در این میان بیش از ۹۰ درصد واردات کره شمالی، از متحد سابق و منتقد امروزش یعنی چین صورت گرفته است و ارزش اقلام وارداتی از سایر کشورها چندان قابل توجه نیست. برخلاف تصورات عموم مردم، کشور ناشناخته کره شمالی اقلامی هم برای صادرات دارد که البته مواد خام و معدنی بخش اعظم این اقلام را تشکیل می دهند. محصولاتی همچون زغال سنگ، سنگ های معدنی، منسوجات، ماهی و سایر محصولات دریایی ازجمله اقلام صادراتی کره شمالی هستند و اما وقتی صحبت از بازارهای صادارتی کره شمالی مطرح می شود، باز هم نام چین، با اختلاف زیاد نسبت به سایر کشورها در صدر قرار می گیرد. کره شمالی در سال ۲۰۱۶ حدود ۲.۹ میلیارد دلار صادرات داشته است که از این میزان، بیش از ۲.۵۳ میلیارد دلار یعنی ۸۷ درصد به چین بوده است. هند، فیلیپین، پاکستان و تایوان نیز در رده های بعدی قرار داشته اند که البته ارزش صادارت کره شمالی به هر یک از این کشورها کمتر از ۱۰۰ هزار دلار بوده است. تحریم احتمالی شرکای تجاری کره شمالی، چه حجمی از تجارت را تحت الشعاع قرار می دهد؟ از آمارهای ارائه شده درخصوص شرکای تجاری کره شمالی می توان نتیجه گرفت که تنها شریک تجاری مهم این کشور، چین است و حجم تجارت کره شمالی با کشورهای دیگر اساسا در حدی نیست که لازم باشد در موردش بحث کرد. از این رو چین را باید مخاطب اصلی تهدیدهای ترامپ دانست و مطمئنا به همین دلیل بوده که مقامات چینی بلافاصله به توییت تهدیدآمیز ترامپ واکنش نشان داده اند. اما اگر قرار باشد ترامپ تهدید خود را عملی کند و چین نیز به هر دلیلی اعم از سیاسی، حیثیتی یا هر دلیل غیراقتصادی دیگر از اجرای خواسته ترامپ سر باز زده و به تجارت خود با کره شمالی ادامه دهد، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ طبق آمارهای مراجع معتبر بین المللی، متوسط ارزش سالانه تجارت کالایی بین امریکا و چین در ۵ سال اخیر، بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار بوده که البته در همه این سال ها کفه ترازو به نفع چین سنگینی کرده است. البته در این آمارها فقط کالاها لحاظ شده اند و با در نظر گرفتن آمار مربوط به صادرات خدمات، حجم تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۱۶ رقمی نزدیک به ۶۵۰ میلیارد دلار بوده است. در هر صورت با اجرای اعمال تحریم های تجاری علیه چین از سوی کاخ سفید، چینی ها بزرگ ترین بازار صادراتی خود را از دست خواهند داد و امریکا نیز باید قید سومین بازار صادراتی مهم خود را بزند.

همان طور که از آمارها برمی آید، روابط تجاری چین و امریکا بسیار فراتر از حد تصور است و هیچ دو کشوری در جهان کنونی وجود ندارند که چنین حجمی از تجارت را با یکدیگر داشته باشند. از طرفی این دو کشور که در حال حاضر بزرگ ترین اقتصادهای جهان به شمار می روند، در بحث سرمایه گذاری مستقیم نیز روابط گسترده یی با یکدیگر دارند، به طوری که از سال ۱۹۹۰ تا پایان سال ۲۰۱۵ امریکایی ها ۲۲۸ میلیارد دلار در چین سرمایه گذاری کرده اند و در همین بازه زمانی، چینی ها ۶۴ میلیارد دلار سرمایه به اقتصاد امریکا تزریق کرده اند.

شرکت های امریکایی برای توسعه کسب و کارشان بیش از هر زمان دیگری به نیروی کار چین نیاز دارند و چین نیز برای ورود به جمع کشورهای پیشرفته، حساب ویژه یی روی سرمایه و تخصص امریکایی ها باز کرده است. اغلب شواهد و قرائن حاکی از این هستند که تحریم چین از سوی امریکا، حداقل از لحاظ اقتصادی یک بازی باخت-باخت برای هر دو طرف است. در این بین، ماکس فیشر تحلیلگر اقتصادی روزنامه نیویورک تایمز، ساعتی پس از انتشار توییت تهدیدآمیز ترامپ که تلویحا چین را مخاطب قرار داده بود، در صفحه توییتر رسمی خود نوشت: «در سال ۲۰۰۸ تولید ناخالص داخلی امریکا به دلیل بحران اقتصادی حدود ۰.۹۲ درصد کاهش یافت اما هزینه تحریم چین برای اقتصاد امریکا، کاهش ۴.۴ درصدی تولید ناخالص داخلی خواهد بود.» حال این پرسش مطرح می شود که قطع روابط تجاری چین و امریکا چه تاثیری بر اقتصاد جهانی خواهد داشت؟ هرگز نباید فراموش کرد که امروز چین یک کشور بسیار تاثیرگذار در اقتصاد جهانی است که هر اتفاقی که اقتصاد چین را تحت تاثیر قرار دهد، اقتصاد جهانی را نیز دچار نوسانات کوتاه مدت یا بلندمدت خواهد کرد.

براساس برآوردهای اولیه موسسه تحقیقات اقتصادی (Capital Economics) لندن، چنانچه تحریم تجاری چین از سوی امریکا به اجرا درآید، تولید ناخالص داخلی چین حدود ۳ درصد سقوط خواهد کرد و این افت قابل توجه، دیگر کشورهای آسیایی را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ کشورهایی که چین را بزرگ ترین شریک تجاری و بزرگ ترین بازار برای صادرات کالاهای خود که اغلب مواد خام مورد نیاز در صنعت است به شمار می آورند.

اگر قرار باشد کشورهای هم پیمان امریکا در اروپا و آسیا، با تحریم های احتمالی این کشور علیه چین همراه شوند، بازارهای جهانی به شدت تحت تاثیر قرار خواهند گرفت، چراکه چین در حال حاضر بزرگ ترین واردکننده فلزات اساسی و دومین واردکننده بزرگ نفت در جهان است و تاثیرات این کشور بر تعیین قیمت این محصولات در بازارهای جهانی بر هیچ کس پوشیده نیست. از طرفی این کشور بزرگ ترین مصرف کننده سنگ آهن و بزرگ ترین تولیدکننده و مصرف کننده فولاد در جهان است و قیمت این دو محصول عملا در بازار شانگهای تعیین می شود. در چنین شرایطی می توان با اطمینان گفت در صورت تحریم چین، بازارهای جهانی دچار بحران خواهند شد.