بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 15 مهر 1396      12:30

کاهش یک درصدی نرخ بیکاری

نرخ بیکاری در فصل تابستان کاهش قابل‌توجهی داشته است.

اقتصاد ایرانی: نرخ بیکاری در فصل تابستان کاهش قابل توجهی داشته است. براساس گزارش مرکز آمار این شاخص در فصل گذشته به رقم ۱۱.۷ درصد رسیده است، بدین معنا که در فصل تابستان نسبت تعداد بیکاران به کل جمعیت فعال (افراد ۱۰ سال به بالا که شاغل یا تمایل به اشتغال دارند) ۱۱.۷ درصد است. این رقم نسبت به فصل بهار که نرخ بیکاری آن ۱۲.۶ درصد اعلام شد، کاهشی ۰.۹ درصدی داشته است. البته کارشناسان معتقدند که نرخ بیکاری فصلی از اعتبار بسیار پایینی برخوردار است. رییس مرکز آمار اعلام کرده که شاخص فصلی تا ۲۵ درصد خطای نسبی دارد در حالی که این رقم در شاخص های سالانه ۱۰ درصد است. این موضوع بیش از هر چیزی به دلیل تاثیر مشاغل موقت فصلی است که در تابستان ها در بخش کشاورزی رخ می دهد. با این حال آمار نقطه یی بیکاری نشان می دهد که باز هم کاهشی یک درصدی در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ایجاد شده است. شاخص نقطه یی به طور دقیق عوامل فصلی را کنترل می کند اما باز به دلیل نوسانات متضاد در تابستان سال های گذشته نمی توان به یقین از شروع روند کاهش بیکاری صحبت کرد و در این رابطه بهتر است ارقام فصل های آتی را به انتظار بنشینیم.

کاهش سرعت مشارکت اقتصادی

به گزارش تعادل، نتایج طرح آمارگیری نیروی کار تابستان ۱۳۹۶ منتشر شد. بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۰ ساله و بیشتر نشان می دهد که ۱۱.۷ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بوده اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری کل کشور نشان می دهد که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۹۵)، ۱.۰ درصد و نسبت به فصل گذشته (بهار ۱۳۹۶) ۰.۹ درصد کاهش داشته است. براساس این گزارش در تابستان ۱۳۹۶، ۴۱.۰ درصد جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. بررسی روند تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور نشان می دهد که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۳۵)، ۰.۶ درصد و نسبت به فصل گذشته (بهار ۱۳۹۶)، ۰.۴ درصد افزایش داشته است.

بدین قرار معلوم می شود که هر چند کاهش نرخ بیکاری به دلیل کاهش نرخ مشارکت اقتصادی نبوده است، اما در آن بی تاثیر هم نیست. براساس فرمول نرخ بیکاری، جمعیت بیکار در صورت و جمعیت فعال در کسر قرار می گیرد. بر این اساس برای کاهش این نرخ یا باید از تعداد صورت کسر کاسته شود یا در تعداد مخرج. آمارها نشان می دهد که با وجود اینکه مخرج کسر نسبت به بهار ۰.۴ درصد افزایش داشته است، با این حال این تعداد در بخش شاغلان قرار گرفته اند و صورت کسر را افزیش نداده اند. علاوه بر این تعدادی از بیکاران بهار ۹۶ (معادل ۰.۵ درصد) هم به جرگه شاغلان پیوسته اند. به طور کلی با گذر زمان و ورود افراد جدید به بازار کار، نه تنها درصدی از بیکاران قبلی به آینده منتقل می شوند، بلکه با افزایش مشارکت اقتصادی که به دلایلی طبیعی و سیاستی (مانند پدیده دوشغله ها و ورود زنان) رخ می دهد، بر نرخ بیکاری تاثیر می گذارند. مشارکت اقتصادی در طول سال های گذشته به شدت افزایش یافته است، اما با این حال در فصل تابستان از سرعت این شاخص به نسبت کاسته شده است. به همین دلیل است شاید بتوان یکی از دلایل کاهش نرخ بیکاری را تا حدودی در کاهش مشارکت موثر دانست.

افزایش اشتغال در بخش کشاورزی

یکی دیگر از موضوعاتی که در آمار اشتغال تابستان قابل بررسی است، افزایش نسبت اشتغال بخش کشاورزی نسبت به بخش های خدمات و صنعت است. بررسی اشتغال در بخش های عمده فعالیت اقتصادی نشان می دهد که بخش خدمات با ۴۹.۵ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش های صنعت با ۳۱.۴ و کشاورزی با ۱۹.۱ درصد قرار دارند. این در حالی است که در بهار گذشته سهم صنعت به ۳۱.۵ درصد و سهم خدمات ۴۹.۸ درصد بوده است. براساس جداول مرکز آمار سهم کشاورزی از کل اشتغال در بهار به میزان ۱۸.۷ درصد بوده است. این امر نشان می دهد که ۰.۴ درصد به سهم اشتغال در بخش کشاورزی افزوده شده است و به این طریق می توان اهرم اصلی کاهش بیکاری در این فصل را به کشاورزی نسبت داد. اما با وجود این ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا این کاهش فصلی که به مناسبت برداشت محصولات کشاورزی ایجاد می شود، در تابستان سال گذشته رخ نداد؟ نرخ بیکاری در تابستان سال گذشته به طور غیرمتعارفی ۱۲.۷ درصد شد. این موضوع به ندرت اتفاق می افتد و می تواند باتوجه به آمارهای سال های گذشته یک استثنا محسوب شود. با این حال هنوز جزئیات آمار نرخ بیکاری از سوی مرکز آمار منتشر نشده است که به طور دقیق مشاهده کنیم چند درصد از اشتغال ایجاد شده مربوط به بخش کشاورزی بوده است.

کاهش اشتغال ناقص

بررسی سهم اشتغال ناقص نشان می دهد که در تابستان ۱۳۹۶، ۹.۲ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و...) کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده اند. این در حالی است که ۴۰.۵ درصد از شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر، ۴۹ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده اند. آمارهای بهار نشان می دهد که سهم اشتغال ناقص از کل اشتغال به میزان ۱۰.۲ درصد بوده است.

خطای ۲۵ درصدی در اشتغال فصلی

آمارهای مربوط به رشد و اشتغال از نظر کارشناسان از اعتبار قابل قبولی برخوردار نیست. این موضوع حتی از سوی رییس مرکز آمار هم مطرح شده است. امیدعلی پارسا، در یک سخنرانی که هفته اخیر در وزارت اقتصاد برگزار شد، گفت: ما به جای تک فصل باید سال را مبنای خود قرار دهیم و یک سال هم در این زمینه کافی نیست چراکه اقدامات انجام شده در زمینه اشتغال، یک ساله خود را نشان نمی دهد پس ما یک دوره چهار ساله که عمر دولت است را برای بررسی وضعیت اشتغال و بیکاری در کشور درنظر گرفتیم. رییس مرکز آمار ایران افزود: هر عددی که برای نرخ بیکاری در هر فصل برای هر استان اعلام می شود باتوجه به حجم نمونه، برآوردی بوده و قابل اعتماد است که تا حدود بسیار زیادی شرایط را برای نظام برنامه ریزی روشن می کند، ولی عدد قطعی و دقیق هر استان می تواند با خطای نسبی ۲۵ درصد در فصل و ۱۰ درصد در سال حول این نرخ نوسان داشته باشد.

پارسا گفت: برخی می گویند احتساب یک ساعت کار در هفته مرجع برای افراد و شاغل محسوب کردن آنان، برای اعلام نرخ بیکاری از دو دولت قبل شروع شد در حالی که این حرف به هیچ وجه صحت ندارد و مطالعات آن در سال ۸۲، آزمایش در سال ۸۳ و اجرای این طرح از بهار سال ۸۴ یعنی در اواخر فعالیت دولت هشتم اجرا شد و ربطی به دولت قبل یا این دولت نداشته است و اساسا این طرح به دنبال تولید آمار برای برنامه ریزی کلان در سطح جغرافیای ملی و استانی است و به هیچ وجه برای شناخت و ساماندهی شرایط اقتصاد خرد افراد نمونه مورد مراجعه نیست.

به گفته پارسا، هزاران سوال برای یک برنامه ریز کلان وجود دارد، از جمله اصلی ترین و مهم ترین آن اینکه چه تعداد فرد، چه حجمی از کار و چه حجمی از تولید را انجام می دهند و آن نمونه یک درصدی که گرفته می شود برای پاسخ به سوال چه تعداد نفر و چه حجمی مورد استفاده قرار می گیرد و حجم تولید که همان GDP به قیمت ثابت است، مبنا و واحد محاسبه یک ساعت برای احتساب حجم کار انجام شده برای این است که هیچ کاری از قلم نیفتد (حتی یک ساعت) و همه موارد کار از قبیل پاره وقت، فصلی یا هر شکل دیگری از کار مورد احتساب قرار بگیرد و البته بدیهی است این طرح کسی که یک ساعت در هفته کار کرده است را به عنوان کسی که شاغل کامل است و ۴۴ ساعت کار می کند یا زندگی اش تامین است به هیچ وجه درنظر نمی گیرد.

با تقسیم تعداد کل ساعات کار انجام شده توسط همه شاغلان بر تعداد کل آنها (اعم از حجم کار انجام شده کمتر یا بیشتر از ۴۴ ساعت در هفته طبق قانون کار)، به میانگین ساعت کار انجام شده قدری بیشتر از ۴۴ ساعت قانون کار می رسیم که معنی آن این است که متوسط حجم کار انجام شده توسط کلیه شاغلان مذکور به همان رقم از استاندارد کار در هفته می انجامد (نه هر یک از افراد). به عبارت دیگر اضافه کار اضافه کاران کمبود کار شاغلان با اشتغال ناقص را پوشش می دهد و بدیهی است که این مساله ارتباطی با معیشت و درآمد و رفاه اقتصادی ندارد. اگرچه خود این موضوع بحث بسیار مهم دیگری است که در جای خود توسط سیاست گذاران و برنامه ریزان باید بدان پرداخته شود.

رییس مرکز آمار ایران افزود: برای آنکه مطمئن شوید هر عددی که در کشور تولید می شود درست است به آمارهای دولت دهم نگاه کنید که میزان و نرخ رشد اشتغال و بیکاری را نشان می دهد و اساسا مرکز آمار در هیچ دوره یی، هیچ گاه تسلیم خواسته های سیاسی نشده است. به جای اینکه به عدد و رقم و تعریف و مفاهیم شک کنیم، این موضوع را رها کنیم و به این فکر کنیم که باید چه کنیم تا سطح اشتغال در استان های مان بالاتر رود. مسلما باید با ایجاد پنجره واحد سرمایه گذاری و حذف مقررات زاید و هماهنگی بین دستگاه های اجرایی جذب سرمایه گذاران واقعی و توانمند به این مهم دست یافت.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

کلمات کلیدی : نرخ بیکاری - مرکز آمار
نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir