سقوط بازارهای مالی اسپانیا و یورو
اقتصاد ایرانی: تصویب بیانیه استقلال از اسپانیا در پارلمان کاتالونیا تا جایی که به استقلال طلبی مربوط می شود فقط یک حرکت نمادین بود؛ اما حتی برای خنثی سازی این اقدام نمادین و سر و سامان دادن به شرایط کنونی، ماریانو راخوی نخست وزیر اسپانیا مجبور خواهد شد از همه تجربیات و مهارت های خود بهره بجوید. رای پارلمان محلی کاتالونیا به جدایی، وخیم ترین بحران سیاسی اسپانیا از دهه ۱۹۷۰ تاکنون را تشدید کرد و به کاهش ارزش شاخص های سهام این کشور در بازار اروپا منجر شد. ارزش یورو که در نتیجه عقب نشینی بانک مرکزی منطقه از برنامه تسهیل کمی آسیب دیده بود در پایان معاملات جمعه و پس از اعلام استقلال پارلمان کاتالونیا سقوط بیشتری داشت و در مقابل، ارزهای فرانک سوییس و ین ژاپن که بهشت امن سرمایه گذاران محسوب می شوند، تقویت شدند. اما انتظار می رود که نوسان ها در بازارهای سهام اروپایی به ویژه در اوراق قرضه دولت اسپانیا تا پایان هفته ادامه داشته باشد. دولت مرکزی اسپانیا در واکنش به این اعلام استقلال، خودمختاری کاتالونیا را لغو کرده و اداره دولت محلی این منطقه را به دست گرفته است؛ کارلوس پوجدمون، رییس جدایی طلب منطقه و وزیران دولت محلی کاتالونیا همچنین رییس پلیس این منطقه برکنار و ثریا سانز دوسانتاماریا، معاون نخست وزیر اسپانیا به طور رسمی مسوول اداره کاتالونیا شده است.
سقوط بازارهای مالی و سهام اسپانیا
به بلافاصله پس از اعلام استقلال یک جانبه کاتالونیا، بازار بورس و سهام اسپانیا افت شدیدی را شاهد بود.
به گزارش تعادل به نقل از فایننشال تایمز، شاخص های سهام اسپانیا از رقابت با دیگر شاخص های اروپایی عقب ماندند به طوری که شاخص «ایبکس ۳۵» سهام بزرگ ترین شرکت های اسپانیا در پایان معاملات جمعه ۱.۵ درصد کاهش یافت. در بازارهای درآمد ثابت نیز سوددهی اوراق قرضه ۱۰ ساله دولت اسپانیا ۴ واحد افزایش یافت و به ۱.۵۸ درصد رسید؛ سوددهی در نتیجه کاهش ارزش بالا می رود. در این میان، بانک های کاتالونیا بیشترین آسیب را متحمل شدند؛ سهام بانکو د سابادل، ۴.۹ درصد و کاییکسا بانک ۲.۷ درصد افت کرد.
ارزش یورو نیز که در نتیجه سیاست گذاری های بانک مرکزی اتحادیه اروپا در مورد عقب نشینی از برنامه تسهیل کمی کاهش یافته بود پس از اعلام استقلال یک جانبه کاتالونیا در مقابل دلار کاهش یافت و به کم ترین میزان در ۳ ماه گذشته رسید. استفان براون از شرکت کپیتال اکونومیکس گفت:«هنوز فکر می کنیم، می توان عواقب اقتصادی این بحران سیاسی را به طور نسبی مدیریت کرد اما مخاطره به شدت بالاست.»
بازی از پیش باخته
چندی پیش که کارلوس پوجدمون اعلام استقلال را به تعویق انداخت، دیگر طرفداران جدایی از اسپانیا وی را خائن خواندند؛ آنتونیو بانوس، رهبر حزب چپ افراطی جدایی طلب سی یو پی، تصویر پوجدمون را برعکس در توییتر منتشر کرد و دانشجویان حامی استقلال در مقابل ساختمان دولت محلی تجمع کردند. در نهایت پوجدمون تسلیم شد و از پارلمان خواست در مورد اعلام استقلال تصمیم گیری کند. به گزارش بلومبرگ، طفره رفتن پوجدمون از اعلام استقلال تنها تلاشی برای جلوگیری از قدم بعدی راخوی، یعنی اجرای ماده ۱۵۵ قانون اساسی اسپانیا، بود. راخوی پس از همه پرسی در کاتالونیا عقب نشینی نکرد و به وضوح گفت در صورت اصرار ورزیدن دولت محلی به اعلام استقلال، قدرتش را سلب خواهد کرد. پوجدمون همان زمانی که تصمیم گیری را به پارلمان واگذار کرد، می دانست دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد؛ حزب پوجدمون و حزب سی پی یو که هر دو جدایی طلب هستند، اکثریت کرسی های پارلمان را در اختیار داشتند و دور از تعجب نبود که به اعلام استقلال رای دهند. پوجدمون با علم به عواقب، دست از جنگیدن کشید.
سنای اسپانیا جمعه برای نخستین مرتبه به اجرای ماده ۱۵۵ قانون اساسی رای داد. راخوی نیز بلافاصله پس از بیانیه استقلال کاتالونیا گفت قانون را به این منطقه بازمی گرداند. نخست وزیر اسپانیا، پوجدمون را از ریاست منطقه کاتالونیا برکنار و معاون خود، ثریا سانز دوسانتاماریا را مسوول اداره این منطقه کرد. جوزپ لوئیس تراپرو، رییس عملیات پلیس نیروهای منطقه یی کاتالونیا نیز توسط دولت مرکزی اسپانیا برکنار شده و از اعضای پلیس منطقه یی خواسته شده تا بی طرفانه رفتار کنند و در مناقشه میان دولت منطقه یی و مادرید دخالتی نداشته باشند. همچنین طبق اطلاعیه رسمی دولت اسپانیا، معاون پوجدمون و همه وزرای کابینه وی برکنار شده اند. دولت اسپانیا همچنین پارلمان کاتالونیا را که به استقلال رای داده، منحل کرده است و قصد دارد ۲۱ دسامبر در این منطقه انتخابات برگزار کند.
صلح طلبانی با رویای استقلال
در مورد کاتالونیا و آینده جدایی طلبان این منطقه دو مساله مهم وجود دارد؛ نخست اینکه مردم این منطقه حاضر نیستند برای تحقق رویای استقلال بجنگند و کشته شوند و دوم اینکه کشوری که به رسمیت شناخته نشود، جای مناسبی برای زندگی نخواهد بود. جوردی سلاس، مسوول پروژه های فرهنگی دولت قبلی کاتالان با وجود اینکه از جدایی طلبان افراطی محسوب می شود، گفت که حاضر نیست برای یک پرچم، برای یک کشور، بمیرد. وی همچنین به این مساله اشاره کرد که کاتالونیایی ها تاجر هستند و نه مردمانی جنگجو و از این رو تلاش های خود برای دستیابی به استقلال را صلح طلبانه پیش می برند. از نظر سلاس، مردم نمی جنگند چون استقلال ارزش مرگ حتی یک نفر را هم ندارد. این تفاوت بزرگ دیدگاه کاتالونیایی ها با دیگر مناطق جدایی طلب است. بارسلونای ۲۰۱۷ به طور قطع با کی یف ۲۰۱۴ که مردم حاضر بودند برای اوکراین اروپایی بمیرند و مردند، تفاوت دارد. آلفونز لوپز تنا، یک وکیل که پیش تر رهبری یک حزب جدایی طلب را بر عهده داشته و در سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ معاون رییس پارلمان کاتالونیا بوده، گفت:«کاتالونیایی ها استقلال نمی خواهند، تنها آرزوی آن را در سر می پرورانند. آنها می خواهند احساس خوبی در مورد خودشان داشته باشند و قربانی یک هدف والا بودن چنین احساسی به آنها می دهد.»
اما دلیل دیگری هم برای شکست این استقلال طلبی وجود دارد و آن نبود حمایت بین المللی از چنین اقدامی است. هیچ کسی در بارسلونا غیر از عده یی چپ گرایان افراطی حاضر به زندگی در کشوری که به رسمیت شناخته نمی شود، نیست. کاتالونیایی های عمل گرا می خواهند کشورشان عضو اتحادیه اروپا باشد و مقامات این نهاد اروپایی با قطعیت کامل طرف دولت مرکزی اسپانیا را گرفته اند.
پس از تصمیم راخوی و پارلمان اسپانیا به منحل کردن دولت محلی کاتالونیا، چندین کشور اروپایی ازجمله فرانسه و آلمان همچنین امریکا از تلاش های دولت راخوی برای حفظ وحدت در کشورش حمایت کردند. در بروکسل دونالد تاسک، رییس شورای اروپا گفت: «این رای استقلال (پارلمان کاتالونیا) هیچ چیز را تغییر نداد و اتحادیه اروپا تنها با دولت مرکزی اسپانیا تعامل خواهد کرد.» تنها دولت محلی اسکاتلند از استقلال یک جانبه کاتالونیا حمایت می کند.
هدف دولت پوجدمون این بود که اتحادیه اروپا را به مداخله در بحران و حمایت از کاتالونیا وادار کند؛ اما به عقیده سلاس چنین اتفاقی هرگز رخ نخواهد داد. وی در این باره گفت: «هیچ کسی در اتحادیه اروپا تاکنون در مورد آنچه می توان درباره یک کشور جدید غیرعضو که ۷.۵ میلیون شهروند اتحادیه در آن ساکن هستند، سخن نگفته است.» به هر حال، اتحادیه اروپا نمی خواهد با یکی از بزرگ ترین کشورهای عضو به مشکل بر بخورد.
