پایان عصر پول آزاد

اقتصاد ایرانی: چند ساعت پس از تصمیم بانک مرکزی امریکا (فدرال رزرو) برای افزایش نرخ تورم ۰.۲۵ درصدی نرخ بهره، بانک مرکزی چین نیز نرخ بهره خود را به ۳.۲۵ درصد افزایش داد. کره جنوبی هم سیاست های مالی اش را تا حدودی تغییر داد. با تصمیم اخیر فدرال رزرو نرخ بهره امریکا از ۱.۲۵ درصد به ۱.۵۰ درصد رسید؛ این در حالی است که کارشناسان نسبت به تهدید افزایش نرخ بهره اقتصادهای پیشرفته برای نوظهورها هشدار داده اند.

به گزارش تعادل به نق از رویترز، «ژانت یلن» رییس بانک فدرال رزرو چهارشنبه شب در آخرین کنفرانس خبری خود اعلام کرد که اقتصاد امریکا کاملا از شرایط پس از رکود یک دهه گذشته در ۲۰۰۹- ۲۰۰۷ خارج شده است. دوره کاری یلن فوریه به پایان می رسد و جرومی پاول از اعضای میانه رو حزب جمهوری خواه و اقتصاددان دانشگاه استنفورد به طور رسمی جایگزین وی می شود.

به دنبال افزایش ۰.۲۵ درصدی نرخ بهره در امریکا، بانک مرکزی چین برای نخستین بار از ماه مارس سال جاری میلادی اقدام به افزایش ۵ نقطه واحدی نرخ بهره وام های کوتاه مدت و تسهیلات یک ساله میان مدت در این کشور کرد. بانک خلق چین این اقدام را به‎ عنوان «واکنش عادی بازار» به افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو امریکا توصیف کرده است. همچنین افزایش نرخ بهره در چین از افزایش یکنواخت و ملایم در هزینه های وام‎دهی این کشور حکایت دارد؛ البته چین تلاش می‎کند تا بدون آسیب رساندن به رشد اقتصادی خود، خروج سرمایه از این کشور را محدود کند.

افت سهام اروپا، افزایش در آسیا

رویترز نوشته، بازارهای مالی اروپا از سردی تجارت امریکا و آسیا تاثیر گرفتند، چرا که لحن بیانیه فدرال رزرو آن طور که انتظار می رفت طرفدار سرعت بخشیدن به روند افزایش نرخ بهره نبود. در حالی که فدرال رزرو نرخ بهره را مطابق با انتظارها افزایش داد اما چشم انداز افزایش نرخ بهره سال بعد را همان ۳ مرتبه باقی گذاشت خلاف انتظارها که آن را به ۴ مرتبه افزایش دهد. در مقابل سبد ارزهای خارجی دلار پس از تصمیم فدرال رزرو ۰.۸ درصد سقوط کرد.

در این گزارش آمده: فدرال رزروی ها پیش بینی کردند که تورم در سال بعد هم همچنان از نرخ هدف پایین تر باقی بماند که این باعث شد سیاست گذاران نتوانند به افزایش نرخ های خود آن طور که انتظار می رفت، سرعت ببخشند. اما پس از تصمیم فدرال رزروی ها، سهام آسیایی رشد کردند.

شاخص جهانی ام اس سی آی که سهام ۴۷ کشور جهان را دنبال می کند ۰.۱ درصد بالا آمد. شاخص گسترده سهام آسیا- اقیانوسیه نیز فراز و فرود داشت و در نهایت پنج شنبه را با ۰.۱۵ درصد رشد به پایان رساند. نیکی ژاپن در عین حال که از تضعیف دلار پس از تصمیم گیری فدرال رزرو آسیب دید، ۰.۳ درصد رشد کرد.

در یک قضاوت اولیه در مورد تغییر کلی قانون مالیات، سیاست گذاران فدرال رزرو این طور قضاوت کردند که این قانون در سال آینده باعث تقویت اقتصاد خواهد شد درحالی که نرخ رشد اقتصادی بلندمدت را در همان ۱.۸ درصد ثابت باقی گذاشتند. این درحالی است که کاخ سفید بارها اعلام کرده برنامه مالیاتی آنها باعث رشد اقتصادی سالانه ۳ تا ۴ درصدی خواهد شد.

آسیب پذیری نوظهورها

امریکا در شرایطی برای سومین بار نرخ بهره خود را در سال جاری افزایش داده که برخی ناظران معتقدند هرگونه افزایش شتاب یافته در بازارهای نوظهور به دنبال افزایش نرخ بهره بانکی در اقتصادهای پیشرفته، آسیب جدی را به آنها وارد می کند. موسسه اعتبارسنجی «اس اندپی» در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده ترکیه، عمان، پاکستان و اتیوپی از جمله نوظهورهایی هستند که در صورت افزایش نرخ بهره بانکی در اقتصادهای توسعه یافته بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد. «اس اندپی» هشدار داده با توجه به اینکه بازارهای نوظهور مدل توسعه را ایجاد می کنند که وابسته به شرایط تامین مالی خارجی است، افزایش نرخ بهره در کشورهای توسعه یافته می تواند خروج سرمایه از بازار اوراق بهادار و کاهش سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصادهای نوظهور را در پی داشته باشد. در گزارش این سازمان آمده است: «با تغییر نرخ بهره سرمایه گذاران خارجی وسوسه می شوند تا برخی سرمایه گذاری های انجام شده در صندوق های سرمایه یی را از بازارهای نوظهور خارج کرده و به اوراق بهادار اقتصادهای پیشرفته بازگردانند که بازدهی واقعی بیشتری را نسبت به آنچه در حال حاضر است، برای آنها فراهم کند. در این میان حتی تغییرات جزیی در بازار بورس اقتصادهای پیشرفته با توجه به حجم قابل توجه آنها می تواند تاثیر معناداری را در بازارهای نوظهور ایجاد کند زیرا بازار سرمایه در اقتصادهای پیشرفته بسیار بزرگ تر است.»

«نیک هیل والاوالکر» کارشناس اقتصادی با اشاره به افزایش نرخ بهره در بزرگ ترین اقتصادهای جهان این پرسش را مطرح می کند که آیا هند نیز از این رویه تبعیت کرده و نرخ بهره خود را افزایش خواهد داد، یا خیر.

والاوالکر می نویسد: «افزایش نرخ بهره در امریکا و چین نشان می دهد که عصر «پول آزاد» یا رژیم نرخ بهره پایین به پایان رسیده است. این در حالی است که هند به عنوان یکی از بزرگ ترین های اقتصاد جهان هنوز نرخ بهره خود را پایین نگه داشته است. اما به نظر می رسد که این روند چندان ادامه نخواهد یافت، چرا که به لحاظ تئوریک پول ها به امریکا بازخواهند گشت. گرچه برخی معتقدند که هند به واسطه رشد اقتصادی قابل توجه اش نباید چندان نگران خروج سرمایه ها باشد ولی واقعیت این است که افزایش هزینه کالاها به ویژه قیمت نفت نگرانی ها را در این باره ایجاد کرده است.»