بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 25 بهمن 1396      9:34

برگزیت، آمریکا، چین و آینده تجارت جهانی

جهان در حال عقب نشینی و خروج کامل از پیمان های تجارت ترجیحی نیست. گرچه برخی مذاکرات متوقف شده، توافقنامه های تجاری مهمی عملی نشده است، و نگرانی ها درباره مشارکت آمریکا در مذاکرات مربوط به توافقنامه ها وجود دارد، ولی اروپا ژاپن و سایر کشورها نقش پیشرو و رهبر را بر عهده گرفته و در حال هدایت جهان به سوی همکاری تجاری بزرگتر هستند.

اقتصاد ایرانی: چند سال قبل اقتصاددان برجسته ریچارد بالدوین گفت: آزادسازی تجارت منطقه ای، جهان را مانند آتش سوزی مهیب در برخواهد گرفت." موافقتنامه های تجارت ترجیحی موسوم به "پی تی ای" از ۲۰ مورد در سال ۱۹۹۰ میلادی به بیش از ۳۰۰ توافقنامه در شرایط کنونی افزایش یافته است و به یک ویژگی مهم و کلیدی سیاست مربوط به تجارت بین المللی تبدیل شده است.

هر کشوری در جهان حداقل طرف قرارداد در یک توافقنامه تجارت ترجیحی است. مغولستان آخرین کشوری بود که در سال ۲۰۱۶ با امضای یک قرارداد تجارت ترجیحی با ژاپن به جمع سایر کشورهای جهان پیوسته است. ولی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، خروج آمریکا از پیمان ترانس پاسیفیک و تاکید واشنگتن بر مذاکره مجدد بر سر پیمان نفتا به یک شوک بزرگ برای سیستم تجارت جهانی تبدیل شده است.

نتیجه این شوک چه خواهد بود؟ آیا در راستای عقب نشینی، اصلاح یا ادغام همگرایی منطقه ای هستیم؟ این مساله تا حد زیادی بستگی به آن خواهد داشت که بازیگران اصلی چگونه به این شوک واکنش نشان می دهند.

دولت ها به این دلیل به توافقنامه های تجارت ترجیحی علاقه دارند و آن را دنبال می کنند که این توافقنامه ها موجب افزایش بهره وری شده و به نفع مصرف کنندگان خواهد بود، موجب ترویج اصلاحات اقتصادی می شود، از چرخه های عرضه حمایت و پشتیبانی می کند، و تاثیرات و تبعات مثبتی برای صلح و امنیت منطقه ای به همراه دارد. گرچه براوردهای متفاوتی از تاثیرات تجاری قراردادهای تجاری ترجیحی مطرح شده ولی اقتصاددانان توافق دارند که این قراردادها موجب گسترش تجارت در بین اعضا شده و در نتیجه تاثیرات مثبتی بر رشد اقتصادی دارد.

در سال ۲۰۱۶ میلادی، مذاکرات درباره پیمان ترانس پاسیفیک که شامل آمریکا ژاپن و ۱۰ کشور دیگر آمریکایی و منطقه آسیا اقیانوسیه بود، و پیمان تجارت و سرمایه گذاری ترانس آتلانتیک بین آمریکا و اتحادیه اروپا، تیتر اصلی رسانه ها را به خود اختصاص داده بود.

انتظارات زیاد بود، چرا که این توافقنامه ها بخش مهمی از تجارت جهانی را پوشش می داد. نگرانی هایی نیز وجود داشت. گزارش مجمع جهانی اقتصاد درباره تجارت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیش از این به بررسی این نگرانی ها پرداخته است.

این توافقنامه های بزرگ منطقه ای چگونه سیستم تجارت جهانی را شکل خواهد داد؟ آیا این توافقنامه ها تغییر دهنده بازی خواهد بود یا هزینه های زیادی را بر سیستم تجاری جهان تحمیل خواهد کرد؟ این توافقنامه ها چه تاثیری بر کشورهای غیر عضو خواهد داشت و واکنش آنها چه خواهد بود؟

با حرکت سریع به سوی ۲۰۱۸ شرایط کاملا متفاوت است. یک شوک به سیستم وارد شده است، آن هم تغییر موضع بریتانیا و آمریکا بوده است. آمریکا از قرارداد ترانس پاسیفیک "تی پی پی " خارج شده و مذاکرات مجددی را درباره پیمان نفتا آغاز کرده است که تهدید به خروج از این پیمان نیز کرده است. واشنگتن خواستار بازنگری در قرارداد تجارت ترجیحی با کره نیز شده است.

موضع بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا شامل یک همگرایی عمیق تجاری با اتحادیه اروپا است و همین طور توافق بر سر قوانین جدید تعامل بر سر یک همکاری و مشارکت اقتصادی در آینده. بریتانیا باید پس از خروج از اتحادیه اروپا ۴۰ قرارداد تجارت ترجیحی را با مشارکت اتحادیه اروپا مورد بازنگری و مذاکره مجدد قرار دهد که این کار آسانی نخواهد بود.

ولی سایر کشورها چه واکنشی به این شوک ها نشان می دهند؟ آیا جهان در مسیر عقب نشینی از قراردادهای تجاری یا ادغام آنها قرار دارد؟

در بین چالش ها اخبار جالبی نیز وجود دارد. اتحادیه اروپا در حال توسعه و مدرنیزه کردن شبکه قراردادهای تجارت ترجیحی خود با ویتنام، کانادا، ژاپن است و شاید به زودی این اقدام را با آرژانتین، برزیل، پاراگوئه، اوروگوئه انجام دهد. تحت این راهبرد که بهترین دفاع، یک حمله خوب است، اتحادیه اروپا یک قابلیت پیش بینی بیشتر نسبت به تجارت جهانی را تامین کرده است.

در آسیا، کشورها در حال پیشرفت هستند، ژاپن نقش پیشرو و رهبر را در اختیار گرفته و بعید به نظر می رسد که خواستار تغییر اساسی قرارداد تی پی پی شود آن هم پس از خروج آمریکا. با لغو برخی از مفاد قرارداد تی پی پی، پیش بینی می شود این توافقنامه تجاری به "مشارکت جامع و پیشرفته ترانس پاسیفیک موسوم به سی پی تی پی پی" تغییر نام دهد و در مارس آینده از سوی همه ۱۲ کشور عضو اولیه غیر از آمریکا به امضا برسد.

در همین حال، قرارداد تجارت ترجیحی اتحادیه اروپا و ژاپن نیز قرار است در ماه مارس امضا شود. این یک تعهد مهم برای همکاری تجاری بین دو قدرت بزرگ تجاری جهان به شمار می رود.

سایر مذاکرات نیز در جریان است، از جمله قرارداد مشارکت و همکاری اقتصادی منطقه ای موسوم به "آر سی ئی پی"، قرارداد تجارت ترجیحی بین ژاپن، چین و کره.

طرح ابتکاری کمربند و جاده از سوی چین فراتر و بالاتر از قراردادهای تجاری ترجیحی است. این بلندپروازانه ترین طرح ابتکاری است تا موجب افزایش همگرایی اقتصادی منطقه ای و گسترش ارتباطات شود: شامل زیرساخت های "سخت" در بین شش راهگذر بزرگ و مهم و جاده ابریشم دریایی قرن ۲۱، زیر ساخت نرم مثل سیستم مالی تا جریان های اقتصادی را تسهیل کند و اصلاحات سیاسی و ایجاد نهادهایی برای ارتقا و گسترش تجارت و سرمایه گذاری مستقیم در بین ۷۰ کشور. مذاکراتی در جریان است تا این طرح ابتکاری به آمریکای لاتین گسترش پیدا کند.

سایر مناطق نیز مشارکت فعالانه ای دارند. کشورهای آفریقایی نیز قصد دارند مارس آینده توافقنامه تجارت آزاد قاره ای موسوم به "سی اف تی ای" را امضا کنند. کشورهای آسیایی همچنان به ارتقا و تعمیق قراردادهای تجارت ترجیحی فعلی ادامه می دهند و وارد توافقنامه های جدیدی با شرکای غیر آسیایی می شوند. در آمریکای لاتین نیز یک شور و هیجان زیاد درباره توافقنامه تجاری احتمالی مرکوسور اتحادیه اروپا وجود دارد.

با توجه به نکات مطرح شده، جهان در حال عقب نشینی و خروج کامل از پیمان های تجارت ترجیحی نیست. گرچه برخی مذاکرات متوقف شده، توافقنامه های تجاری مهمی عملی نشده است، و نگرانی ها و نااطمینانی های جدی درباره مشارکت آمریکا در مذاکرات مربوط به توافقنامه های تجاری وجود دارد، ولی اروپا ژاپن و سایر کشورها نقش پیشرو و رهبر را بر عهده گرفته و در حال هدایت جهان به سوی همکاری تجاری بزرگتر هستند.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir