شمارش معکوس برای بحرانی بزرگ در اقتصاد دنیا

اقتصاد ایرانی: آخرین جنجال رییس جمهوری تازه آمریکا در عرصه افزایش تعرفه های واردات فولاد و آلومینیوم به محور اصلی گزارش های منتشر شده در رسانه های دنیا تبدیل شده است. از توییت های غیر منطقی او در این عرصه تا سیاست هایی که باعث شد رهبران صنعتی و اقتصادی کشورهای دنیا شخصا وارد عمل شوند. او در اولین روزی که قصد انتشار این خبر را داشت در پاسخ به افرادی که اعلام این قانون را به معنای آغاز جنگ تجاری در دنیا می دانستند گفت: جنگ تجاری خوب است و پیروزی در این جنگ ساده است. مساله ای که تنها فعالان اقتصادی بلکه دانشمندان این حوزه را هم به عکس العمل وا داشت.

حال سوال اصلی این جاست که جنگ تجاری چیست و این جنگ چگونه ایجاد می شود؟ در دنیایی که اصول تجارت ازاد پذیرفته شده است و توافق های تجار آزاد هم بین کشورهای خاص و هم بین کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی اجرا می شود، افزایش تعرفه های تجاری توسط یک کشور خاص به معنای تخطی از قوانین است. حال دیگر کشورهای شریک تجاری با کشور مذکور دو راه پیش رو دارند. اول اینکه عکس العملی نشان ندهند و درامد صادراتی کمتری دریافت کنند در وارداتشان ثابت است یا مقابله به مثل کنند به این معنا که انها هم تعرفه واردات کالاها از کشور مذکور را افزایش دهند تا با افزایش قیمت محصولات وارداتی در بازار داخل، تقاضا برای انها کمتر شود.

اغلب کشورها راه دوم را انتخاب می کنند ضمن اینکه پیش از اجرای آن تلاش می کنند تا کشور اول را از این مسیر خارج کنند.

امریکا تعرفه های واردات فولاد و الومینیوم را افزایش داد. در روزهای اخیر مقامات کشورهای مختلف رسما به این کشور اعتراض کردند و شمار زیادی از طرح دعوی علیه امریکا به سازمان تجارت جهانی صحبت کردند. اما هنوز مذاکرات زیادی بین مقامات کشورهای دیگر و امریکا د ر جریان است. مثلا اخیرا نماینده ای از اروپا به امریکا سفر کرد تا در مورد این قانون تازه با امریکا صحبت کند. مقامات کشورهای کانادا و مکزیک که بزرگترین صادر کنندگان فولاد به امریکا هستند هم خواستار تغییر این قانون شده اند و مذاکراتی را با ترامپ آغاز کرده اند و دولت چین هم رسما اعلام کرد اگر این قانون تغییر نکند، چین هم مقابله به مثل خواهد کرد.

در صورتی که دولت های دیگر اقدام به افزایش تعرفه های واردات علیه امریکا بکنند، درامد صادراتی آمریکا از میزان کنونی کمتر می شود. یعنی کسری تراز تجاری که عامل اصلی نگرانی دولت امریکا و بهانه اش برای افزایش تعرفه های وارداتی بود بیشتر خواهد شد. ترامپ در یکی از پیام های توییترش گفته است: توافق نامه های تجاری و سیاست های اقتصادی که باعث می شود تا امریکا سالانه ۸۰۰ میلیارد دلار کسری تجاری داشته باشد، بسیار احمقانه هستند. فرصت های شغلی امریکا و ثروت امریکا به کشورهایی داده می شود که در طی سال های اخیر با امریکا تجارت داشتند و همواره از مازاد تجاری بهره بردند. انها سال هاست که به حماقت رهبران امریکا می خندند.

اما نگرانی در مورد جنگ تجاری زمانی بیشتر می شود که به تجربیات تاریخی رجوع کنیم. مطالعات نشان می دهد یکی از مصادیق مهم جنگ تجاری در دهه ۱۹۲۰ میلادی بود که باعث رکود بزرگ اقتصادی در امریکا در دهه ۱۹۳۰ شد. در ان زمان هم به منظور حمایت از اقتصاد داخلی و مقابله با کسری های تجاری، تعرفه های وارداتی افزایش یافت. اکونومیست در این زمینه نوشت: افزایش تعرفه ها و مانع تراشی در مسیر تجارت آزاد باعث می شود تا حجم و ارزش تجارت در دنیا کاهش یابد. کاهش حجم و ارزش تجارت در دنیا به عنوان کاهش یک فاکتور بسیار مهم در رشد اقتصادی، در ایجاد شغل و در تبادلات مالی در جهان است که مستقیما می تواند رکود را به همراه بیاورد. این نشریه در ادامه نوشت: امریکا در مسیر خطرناکی حرکت می کند. مسیری که می تواند تکرار تجربه تلخ رکود اقتصادی سال ۱۹۳۰ را به همراه داشته باشد و فقر و مشکلات مالی را برای مردم دنیا به همراه بیاورد. به همین دلیل باید اجماع جهانی برای مقابله با اجرای این سیاست شکل بگیرد در غیر این صورت شمارش معکوس برای آغاز بحرانی بزرگ در اقتصاد دنیا آغاز خواهد شد.