بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 26 اسفند 1396      9:56

خطرات جنگ تجاری آمریکا چیست؟

وقتی درباره جنگ تجاری صحبت می کنیم، منظور ما اقدامات متقابل و تلافی جویانه در استفاده از تعرفه ها سایر اقدامات اداری است که بر تجارت تاثیر می گذارد. در دنیای مدرنی که تولید جهانی شده، چنین اقداماتی می تواند خطر جدی برای چرخه تولید و عرضه باشد.

اقتصاد ایرانی: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا فرمان مربوط به اعمال تعرفه های خاص ۲۵ درصدی بر واردات فولاد به آمریکا و تعرفه ۱۰ درصدی علیه واردات آلومینیوم را امضا کرده است. او آشکارا گفته است که این اقدام می تواند منجر به جنگ تجاری شود، جنگی که به راحتی می تواند پیروز شود. ولی جنگ تجاری دقیقا چیست؟

هیچ تعریف مشخصی وجود ندارد. در قرن ۱۷ انگلیس و هلند وارد جنگ های واقعی برای تسلط بر بازارهای تجاری اروپایی شدند. در دهه ۱۹۳۰ میلادی در واکنش به افول اقتصادی جهان، کشورهای بزرگ تجاری جهان سعی کردند تا از صنایع و فرصت های شغلی در برابر رقابت محافظت کنند آن هم با اعمال تعرفه های مشخص و سایر اقدامات محدود کننده علیه واردات. امروزه وقتی درباره جنگ تجاری صحبت می کنیم، منظور ما اقدامات متقابل و تلافی جویانه در استفاده از تعرفه ها سایر اقدامات اداری است که بر تجارت تاثیر می گذارد.

تعرفه ها چه هستند و چرا مهم اند؟

تعرفه های وارداتی که به آنها عوارض گمرکی نیز گفته می شود، یک ابزار اساسی برای اعمال سیاست تجاری است. اینها هزینه های مالی بر کالاهای وارداتی است که از سوی دولت ها اعمال می شود و توسط مقام های ملی جمع آوری می شود. هدف آنها حمایت از تولید کنندگان داخلی برای رقابت در برابر واردات ارزان تر است. این تعرفه ها غالبا موجب افزایش درامد دولت ها می شود و مانع از اختلال ناشی از اقدامات تجاری غیر منصفانه می شود. معمولا این هزینه درصدی از ارزش محموله ارسالی است ولی گاهی اوقات این تعرفه ها یک مقدار خاص و معین است. یک مبلغ ثابت برای هر واحد، وزن یا حجم. همه کشورهای تجاری تعرفه های خود را بر اساس سیستم موسوم به سیستم هماهنگ پایه گذاری می کنند که شامل ۹۹ فصل است که بیش از ۵ هزار محصول و کالا را شامل می شود. دولت ها در خصوص هر کالایی نرخ تعرفه های خاص خود را اعمال می کنند. به ندرت یک دولت ممکن است از تعرفه صادراتی استفاده کند تا از صادرات یک محصول و کالای ارزشمند جلوگیری کند و بتواند عرضه داخلی را همچنان حفظ کند.

این تعرفه ها در اتحادیه های گمرکی و مناطق آزاد تجاری چگونه عمل می کند؟

یک اتحادیه گمرکی شامل گروهی از کشورها بر اساس یک پیمان است که تعرفه ها و موانع تجاری را بین خودشان حذف کرده اند. همه این کشورها تعرفه ها و روندهای تجاری مشابهی را با کشورهای غیر عضو اعمال می کنند. در یک منطقه آزاد تجاری، کشورها تعرفه ها و سایر موانع تجاری را در بین خودشان حذف می کنند ولی هر یک از این کشورها آزاد هستند تا رژیم گمرکی و تجاری مستقل خود را برای مبادلات تجاری با کشورهای غیر عضو اعمال کنند.

قوانین سازمان تجارت جهانی در هر دو مورد کشورها را ملزم می کند تا به طور قابل ملاحظه ای همه محدودیت های تجاری بین خودشان را حذف کنند.

آیا دولت ها می توانند از تعرفه های خاص برای حمایت از صنایع داخلی و تجارت استفاده کنند؟

بله، در چارچوب محدودیت های سختگیرانه از سوی سازمان تجارت جهانی. جایی که یک صنعت داخلی از رقابت خسارت بار و غیر منصفانه از سوی یک شرکت خارجی که محصولات خود را با قیمت های ساختگی و کمتر از هزینه تمام شده به فروش می رساند، شکایت دارد، یا از یک دولت خارجی که یارانه های غیرمنصفانه صادراتی پرداخت می کند، شکایت دارد، دولت وارد کننده این کالا درباره شکایت مطرح شده تحقیق می کند. اگر این تحقیقات مشخص کند که دامپینگ و قیمت شکنی یا پرداخت یارانه صادراتی اتفاق افتاده است، و این اقدام تهدیدی علیه شرکت شکایت کننده باشد، آنگاه دولت می تواند عوارض موسوم به ضد دامپینگ علیه چنین وارداتی اعمال کند، آن هم به اندازه ای که برای مقابله با دامپینگ یا یارانه صادراتی پرداختی کافی باشد.

ولی آیا این چیزی نیست که ترامپ انجام می دهد؟

نه، فقط در مورد اخیر که بوئینگ از شرکت هواپیماسازی بمباردیه شکایت کرد که این شرکت از سوی دولت های انگلیس و کانادا یارانه های غیرعادلانه دریافت کرده است تا هواپیماهای کوچک خود را به آمریکا بفروشد. دولت آمریکا در تحقیقات خود دریافت که پرداخت غیرقانونی یارانه اتفاق افتاده و تعرفه ها و عوارض گمرکی ۳۰۰ درصدی علیه واردات اعمال کرد. با این حال، این تعرفه ها قابل اجرا نیست چرا که کمیسیون مستقل تجارت بین المللی آمریکا، که مسئول تصمیم گیری درباره این موضوع است، رای داده است که بوئینگ از این قضیه آسیب ندیده است.

در ژانویه ۲۰۱۸ و در واکنش به شکایت های مطرح شده از سوی شرکت های بزرگ صنعتی امریکا، ایالات متحده تعرفه ها و عوارض ضد دامپینگ بر واردات پنل های خورشیدی و ماشین های لباسشویی وضع کرد. ساختار این عوارض پیچیده است، ولی در برخی موارد ممکن است تا ۳۰ درصد برای پنل های خورشیدی و ۵۰ درصد برای ماشین های لباسشویی باشد.

بر اساس تعرفه های جدید فولاد، دولت آمریکا تحقیقاتی را درباره واردات فولاد بر اساس یک دیدگاه کاملا متفاوت انجام داده است، یعنی قانون گسترش تجارت ۱۹۶۲ میلادی که به دولت آمریکا اجازه می دهد تا علیه واردات هر کالایی که امنیت ملی آمریکا را تهدید می کند، اقدامات مناسبی را اتخاذ کند. قوانین سازمان تجارت جهانی به دولت های عضو اجازه می دهد تا اقدامات دفاعی تجاری را در صورتی اعمال کند که امنیت ملی تهدید شود. در مورد فولاد، آمریکا به دفاع از امنیت ملی اشاره می کند، آنجا که صنعت فولاد به عنوان یک صنعت بومی ارزش قابل ملاحظه ای برای کل اقتصاد دارد. به نظر می رسد آمریکا بیشتر از این مساله به عنوان بهانه ای استفاده کرده است تا تعرفه واردات را علیه فولاد اعمال کند.

درباره آلومینیوم آمریکا اصلا هیچ گونه تحقیقات رسمی را انجام نداده است. دولت آمریکا به سادگی تعرفه ۱۰ درصدی را اعمال کرده است. این اقدام بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی جایز نیست و دولت آمریکا نیز هیچ توجیهی را برای این اقدام خود اعلام نکرده است.

بنابر این آیا سایر کشورهایی که از تعرفه های آمریکا علیه فولاد و آلومینیوم آسیب دیده اند، نباید اقدامات تلافی جویانه ای را علیه تجارت با آمریکا اتخاذ کنند؟

این یک گام بزرگ به سوی به راه انداختن یک جنگ تجاری خواهد بود. رئیس کمیسیون اروپا در ابتدا درباره انتقام جویی صحبت کرد ولی شرکای تجاری ایالات متحده از جمله چین اکنون رویکرد محتاطانه تری را اتخاذ کرده اند. انتقام جویی چه در قالب وضع عوارض خاص یا سهمیه های وارداتی باشد، مغایر با قوانین سازمان تجارت جهانی است. این اقدامات به ضرر صنایع تجار و بازرگانان و مصرف کنندگان هر دو طرف خواهد بود. این اتفاق در دهه ۱۹۸۰ میلادی نیز رخ داده است یعنی زمانی که جامعه اروپا در ابتدا واردات گوشت گاو هورمونی از آمریکا را ممنوع اعلام کرد.

پس از آن آمریکا نیز تحریم های تجاری تلافی جویانه ای را علیه واردات برخی کالاها و محصولات اروپایی وضع کرد. جامعه اروپا نیز درباره ممنوعیت واردات برخی کالاهای آمریکایی مذاکره کرد، هرچند در نهایت این ممنوعیت ها اعمال نشد. راه درست برای برخورد با اقدام فعلی ایالات متحده از طریق سیستم سازمان یافته و موثر حل و فصل اختلافات در سازمان تجارت جهانی است.

در شکل کنونی سیاست "اول آمریکا" یک تهدید برای کل پایه و اساس نظام تجارت چند جانبه است. در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ماه ژانویه، ویلبور راس وزیر بازرگانی آمریکا درباره اینکه آیا واشنگتن به دنبال آغاز یک جنگ تجاری تمام عیار در جهان است به چالش کشیده شد. وی در سخنانی گفت: اقدامات تجاری آمریکا با هدف اصلاح تصمیمات سیاسی نادرستی بوده است که تحت سیستم تجاری پس از جنگ جهانی دوم اتخاذ شده است. منظور وزیر بازرگانی آمریکا سیستم قوانینی بوده است که در چارچوب توافقنامه جهانی تعرفه ها و تجارت موسوم به گات و اکنون تحت قوانین سازمان تجارت جهانی، تنظیم و تصویب شده است. به اعتقاد وزیر بازرگانی آمریکا این قوانین دیگر مناسب نیستند. وی افزود: آمریکا قصد ندارد نقش رهبری خود در عرصه تجارت جهانی را نادیده بگیرد ولی پایه و اساس این قوانین باید عادلانه تر و منصفانه تر باشد.

چه کسی از جنگ های تجاری لطمه می بیند؟

همه ما آسیب خواهیم دید. تولید کنندگان در کشورهای تولید کننده با کاهش تولید محصولات ، سود و فرصت های شغلی روبرو می شوند. تجار و بازرگانان و خدماتی مثل حمل و نقل، بیمه و وارد کنندگان با زیان و کاهش گردش مالی روبرو می شوند. مصرف کنندگان در کشورهای وارد کننده با کاهش کالاهای موجود و قابل دسترس مواجه می شوند و قیمت ها افزایش خواهد یافت. دولت ها با کاهش درآمد روبرو می شوند چرا که حجم مبادلات تجاری با کاهش مواجه خواهد شد.زمانی که در دهه ۱۹۳۰ میلادی کشورهای بزرگ صنعتی سعی کردند تا از صنایع داخلی خود از طریق وضع تعرفه های سنگین واردات یا سایر محدودیت های تجاری، حمایت کنند، نتیجه چیزی جز کاهش ۵۰ درصدی حجم تجارت جهانی نبود که این مساله نیز در نهایت منجر به بیکاری گسترده و فقر شد. در دنیای مدرنی که تولید جهانی شده، چنین اقداماتی می تواند خطر جدی برای چرخه تولید و عرضه باشد و در نهایت تاثیر منفی بزرگی بر تولید، هزینه ها و اشتغال به همراه داشته باشد.

در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟

سخت است بگوییم چه اتفاقی خواهد افتاد. دولت ترامپ مصمم است تا سیستم تجارت بین المللی را به گونه ای که بیشتر به نفع آمریکا باشد مورد بازنگری مجدد قرار دهد. ما واقعا نمی دانیم که چه چیزی هدف بعدی سیاست های حمایتی در عرصه تجارت بین المللی خواهد بود، آن هم پس از برخی تلاش ها درباره یارانه های هواپیما که با شکست روبرو شد و تعرفه های اعمال شده علیه پنل های خورشیدی و ماشین های لباس شویی، آلومینیوم و فولاد.

مورد فولاد برای همه تولید کنندگان در سراسر جهان که به آمریکا صادرات دارند، اهمیت زیادی دارد. اگر کشورهای صادر کننده ترجیح دهند که سطح اخلاقی را حفظ کنند، قطعا آنها به دنبال طرح شکایت در سازمان تجارت جهانی خواهند بود که البته شامل تعرفه های اعمال شده علیه آلومینیوم نیز خواهد شد. ولی حل و فصل این اختلافات از طریق سازمان تجارت جهانی حدود یک سال زمان خواهد برد. در ضمن، به نظر می رسد که آمریکا اقدامات حمایتی را کنار خواهد گذاشت اگر شرکای تجاری بزرگش به خصوص چین و اتحادیه اروپا بخواهند اقدامات تلافی جویانه ای را اتخاذ کنند و واشنگتن قطعا ریسک ناشی از یک جنگ تجاری تمام عیار را در نظر خواهد گرفت.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir