جنگ تعرفه ای ترامپ با آینده ای نامعلوم

اقتصاد ایرانی: با آنکه آمریکا و چین از بکار بردن واژه جنگ تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان خودداری می کنند اما بسیاری شواهد حکایت از آغاز این منازعه در ابعاد اقتصادی دارد.
در واقع به اعتقاد تحلیلگران دومینوی وضع تعرفه بر واردات از سوی این دولت ها مهمترین نشانه آغاز تقابل جدی اقتصادی است که با واکنش های گوناگونی روبرو شده است.
در ابتدا دونالد ترامپ به بهانه جبران کسری تجاری گسترده با چین، بر فولاد و آلومینیوم تعرفه های اضافی را وضع کرد و سپس پکن در پاسخ بر روی بیش از ۱۰۰ کالای آمریکایی تعرفه هایی را تعیین کرد. ارزش تعرفه های چین حدود ۳ میلیارد دلار بود که در مقابل رقم حدود ۷۰۰ میلیارد دلاری تجارت با آمریکا چندان قابل توجه نیست. اما در واقع پکن با ورود به حوزه تولیدات کشاورزی، ضمن پاسخ به اقدام کاخ سفید جبهه تازه و گسترده ای از تقابل اقتصادی و تعرفه ای را در روابط دو کشور گشود.

**هراس از توسعه جنگ تعرفه ای 

از چندی قبل تهران و واشنگتن تعرفه های مورد نظر خود را در حوزه فلزات و کشاورزی اجرایی کردند. به نظر می رسد این اقدامات تقابلی پایانی ندارد و دو طرف بر ادامه آن اصرار دارند.
به گزارش ایرنا، تارنمای شبکه تلویزیونی سی.ان.بی.سی آمریکا در این زمینه آورده است: دولت ترامپ در واکنش به پاسخ چینی ها اعلام کرد بر واردات بیش از یک هزار کالای چینی تعرفه ای ۲۵ درصدی وضع می کند. در مقابل پکن در کمتر از ۲۴ ساعت تهدید کرد برای واردات ۱۰۶ کالای صادراتی آمریکا همین میزان تعرفه را اعمال می کند. از جمله کالاهایی که چین در این فهرست قرار داده آب پرتقال، سویا و هواپیما است که سهم مهمی را در مبادلات دو کشور داشته و به شدت بر اقتصاد آمریکا تاثیرگذار خواهد بود.
در زمان حاضر دومین مرحله از اقدامات تعرفه ای دو کشور در حد حرف مطرح شده است. ترامپ در آخرین موضع گیری از آمادگی خود برای وضع ۱۰۰ میلیارد دلار تعرفه جدید بر کالاهای وارداتی از چین خبر داد.
سی.ان.ان در این زمینه نوشت: وزارت تجارت چین هم می گوید «گرچه مایل به ادامه یک جنگ تجاری نیست اما از این رو در رویی هم هراسی ندارد. اگر ایالات متحده به دنبال تقابل با چین و جامعه جهانی است و بر سیاست های یک جانبه و حمایت گرایانه تاکید دارد چین تا انتها ادامه می دهد اما برای آن هیچ عجله ای ندارد».
به نوشته سی.ان.ان وضع تعرفه ها از سوی ترامپ با انتقادهایی حتی از سوی همفکران وی در حزب جمهوریخواه روبرو شد. حتی یکی از سناتورها این اقدام را بی معناترین کار برای اصلاح وضع موجود توصیف کرد. ضمن اینکه وی، ترامپ را بدون هیچ برنامه دقیقی برای پیروزی بر چین می داند.
ترامپ در یکی از آخرین بیانیه های خود تاکید کرده است: چین کشاورزان و تولیدکنندگان آمریکایی را هدف گرفته است و به همین دلیل وی به نهادهای آمریکایی دستور می دهد تا برنامه ای را برای محافظت از منافع صنعتگران و کشاورزان آمریکایی طراحی کنند.
بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند چین هم تمایل چندانی به افزایش تنش اقتصادی با آمریکا ندارد و در مرحله نخست تنها بر بخش محدودی از تولدیات کشاورزی آمریکا تعرفه وضع کرده است. اما گسترش جنگ به عرصه واردات سویا از آمریکا یا صنایع خودروسازی و تولید هواپیما و حتی فناوری پیشرفته می تواند دلیلی بر اوج گیری تنش تجاری میان پکن و واشنگتن باشد.
اگرچه ترامپ می گوید درها برای گفت وگوهای بیشتر با دولت چین باز است و پکن هم تمایل خود برای مذاکره را اعلام کرد اما به اعتقاد سی.ان.ان. مشخص نیست آیا دو طرف می توانند به توافقی دست پیدا کنند که رضایت آن ها را به همراه داشته باشد.
همین تردیدها باعث شده است بسیاری از بازارهای مالی دچار رکود و در بسیاری از بورس های بزرگ جهان شاخص ها با نزول روبرو شود.

**پایان تلخ جنگ تعرفه ای ترامپ 

آنگونه که در خبر رسانه ها آمده است پکن بدون هیچ تردیدی بر مقابله به مثل با آمریکا تاکید می کند. حتی «شی جین پینگ» رئیس جمهوری این کشور هم می گوید آمریکا در تلاش است تا چین را متوقف کند اما ترامپ قادر به ادامه این مسیر نیست زیرا چین بسیار قدرتمند و اقتصاد آن هم بسیار بزرگ است.
تا به حال شروع جنگ های تعرفه ای از سوی آمریکا در نهایت با پیروزی تمام عیار آمریکا تمام نشده است.
گزارش سی.ان بی.سی در زمینه جنگ های تجاری آمریکا در چند دهه اخیر به تعرفه های وضع شده رونالد ریگان علیه ژاپن در دهه ۱۹۹۰ میلادی و تعرفه های جورج بوش علیه اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۲ اشاره کرد که در نهایت با گفت وگو یا عقب نشینی آمریکا پایان پذیرفت. با این حال سیاست های تعرفه ای و حمایت گرایانه واشنگتن در دهه ۱۹۳۰ حتی آمریکا و اروپا را به اقدامات تلافی جویانه تعرفه ای وا داشت و سرانجام به جنگی منجر شد که همه جهان را تحت تاثیر خود قرار داد.
روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی بر این باور است با اینکه هر دو کشور می گویند با مذاکره از وقوع جنگ تجاری جلوگیری می کنند اما تقریبا راهی وجود ندارد که ضمن حفظ وجهه هر دو طرف، همزمان منافع آن ها هم تامین شود. در این چارچوب در بلندمدت یا یکی از دو طرف باید شکست را بپذیرد یا اینکه توافقی برای حفظ ظاهر امضا شود که از افزایش هزینه های این جنگ تجاری جلوگیری می کند.
اگر نگاهی به جنگ های تجاری پیشین آمریکا انداخته شود در می یابیم آن پیروزی سریع و آسانی که ترامپ انتظار داشت، قابل دستیابی نیست. در واقع به اعتقاد تحلیلگران چین از همان قوانینی در سازمان تجارت جهانی برای متهم ساختن آمریکا استفاده می کند که ایالات متحده در دهه ۱۹۹۰ در این سازمان به تصویب رساند.
روزنامه نیویورک تایمز در تحلیل چرایی اطمینان پکن از پیروزی در جنگ تجاری با آمریکا نوشت: رشد چین به بازار صادرات وابسته است و آمریکا هم وارد کننده بزرگی از این کشور است. ایالات متحده هم راه های بسیاری برای صدمه زدن به تولید کنندگان چینی دارد اما در مقابل اقدامات متقابل تعرفه ای چین که حدود یک سوم واردات این کشور از آمریکا را در بر می گیرد تاثیر اقدامات آمریکا را کمرنگ می کند.
نکته جالب در شروع جنگ تعرفه ها در این است که چین حتی در میان ۱۰ کشور نخست صادرکننده فولاد به آمریکا قرار ندارد. اکنون تولیدکنندگان خودرو و هواپیما در آمریکا برای حفظ بازار صادراتی خود خواستار بازبینی در اقدام تعرفه ای ترامپ هستند.
از سوی دیگر لابی کشاورزان در کنگره بسیار پرقدرت است و امکان دارد با ادامه همین روند، آن ها همان کاری را با نظام تعرفه ای ترامپ انجام دهند که چین علاقه مند به پیگیری آن است. این شرایط فشارها بر دولت ترامپ را برای تغییر رویکرد و پذیرش شکست افزایش می دهد.