ایران در ۱۰ سال چقدر کالای خارجی خرید؟

اقتصاد ایرانی: بخش مهمی از اقلام وارداتی را کالاهایی تشکیل می دهد که در ادبیات اقتصادی واسطه ای یا سرمایه ای خوانده می شوند. این اقلام در بخش تولید مورد استفاده قرار می گیرند، اما نکته مهم و اساسی اینجاست که بالا بودن حجم واردات اقلام سرمایه ای و واسطه ای خود سبب می شود وابستگی تولید به واردات افزایش یافته و در نتیجه رشد بهای دلار بر قیمت اقلام تولیدی در ایران، به دلیل بالا رفتن هزینه تولید تاثیر بگذارد.

به گزارش خبرآنلاین، آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد روند فزاینده واردات در دو برهه زمانی رکوردزنی کرد.اولین رکورد را در سال ۱۳۸۹ با فراتر رفتن حجم کل واردات از ۷۵.۴ میلیارد دلار شکست و رکورد دوم در سال ۹۰ بود که حجم واردات ۷۷.۷ میلیارد دلار را پشت سر گذاشت.

از کل واردات در سال ۱۳۸۶، برابر با ۵۱ میلیارد و ۹۹۲ میلیون دلار، به واردات کالا اختصاص داشته است. این رقم در سال ۱۳۸۷ به ۶۲ میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار رسید.

سال های اوج درآمد نفتی ایران، واردات کالا به کشور نیز دستخوش افزایش قابل توجهی شد و در همین دوره زمانی بسیاری از کارشناسان هشدار می دادند که حجم واردات از توان اقتصادی ایران فراتر است و لازم است اقداماتی برای مهار آن صورت گیرد. بر این اساس بسیاری معتقدند تاریخی ترین فرصت ایران در دهه هشتاد که با افزایش قابل توجه قیمت نفت از دست رفت و درآمدی که می توانست صرف تقویت بنیه اقتصادی کشور شود، با واردات لجام گسیخته کالا از دست رفت.

بالاترین میزان واردات کالا در یک دهه گذشته به سال ۱۳۹۰ اختصاص دارد. در این سال بیش از ۷۲ میلیارد دلار کالا وارد ایران شد که در قیاس با سال های قبل و پس از آن بسیار بالاست.

سال ۱۳۹۰ با بالا گرفتن تهدیدها علیه ایران، شرایط اقتصادی کشور دستخوش تلاطمات جدی شد و تشدید تحریم ها در سال ۱۳۹۱ زمینه را برای رشد تورم و افزایش قیمت ارز فراهم کرد.

دولت نهم؛ کمی احتیاط

هر چند میزان واردات کالا در دولت نهم نیز نسبت به دولت هشتم افزایش قابل توجهی را تجربه کرد، اما با این حال می توان سیاست این دولت را در قیاس با دولت دهم سیاست محتاطانه ای تعریف کرد.

حجم واردات کالا در سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ برابر با ۳۹.۶ و ۴۹.۴ میلیارد دلار بود. با این حال میزان واردات در سال ۱۳۸۶ به ۵۸.۲ میلیارد دلار رسید. در این سال بانک مرکزی در داده های آماری خود میزان واردات کالا از سایر اقلام نظیر فراورده های نفتی و گاز را جدا کرد، به این ترتیب مشخص است در سال ۱۳۸۶ برابر با ۵۱.۹ میلیارد دلار کالا وارد شد.

میزان کل واردات در سال ۱۳۸۷ معادل ۷۰.۱ میلیارد دلار و میزان واردات کالا ۶۲.۳ میلیارد دلار اعلام شده است.

دولت دهم؛ دست باز در واردات

دولت دهم اما با آغاز فعالیت سیاست های محتاطانه پیشین را کناری نهاد و تن به واردات ۶۹.۲ میلیارد دلاری کالا داد.
بر این اساس رقم واردات در سال ۱۳۸۹ با افزایشی ۶ میلیارد دلاری به ۷۵.۴ میلیارد دلار و سال پس از آن به ۷۷.۷ میلیارد دلار رسید. 
سال پایانی فعالیت دولت دهم، در سخت ترین و تنگ ترین وضعیت اقتصادی ایران ، میزان واردات ۶۷ میلیارد دلاری شد و از این رقم ۶۴.۴ میلیارد دلار، به واردات کالا اختصاص داشت.

دولت یازدهم، سیاست بازنگری

دولت یازدهم اما بازنگری در بسیاری از سیاست های را با هدف کنترل تورم و پیشگیری از خروح ارز در دستور کار قرار داد.
میزان واردات در سال ۱۳۹۲ به ۶۳.۵ میلیارد دلار و در سال ۱۳۹۳ به ۷۰.۹ میلیارد دلار رسید، اما این رقم در سال ۱۳۹۴ بار دیگر با کاهشی چشمگیر ۵۷.۶  میلیارد دلاری شد.

میزان واردات در سال ۱۳۹۵ برابر با ۶۳.۱ میلیارد دلار شده است.

دولت دوازدهم؛ ماموریت برای کالای ایرانی

آمارها نشان می دهد حجم واردات در ۹ ماهه منتهی به آذر در سال گذشته ۵۲.۷ میلیارد دلار بوده است. امسال از سوی مقام معظم رهبری سال حمایت از کالای ایرانی نام گرفته است، از این رو بسیاری معتقدند بازنگری در ساختار واردات ایران و پیشگیری از واردات اقلام مصرفی و کالاهایی که دارای مشابه داخلی و قدرت تولید در داخل کشور هستند، می تواند زمینه را برای تغییر وضعیت اقتصاد در این حوزه فراهم کند.

خصوصا آنکه حمایت از کالای ایرانی با هدف ایجاد شغل در کشور و افزایش اتکای کشور بر توان داخلی در سال جاری هدف گذاری شده است.

جدول زیر میزان کلی واردات و رقم واردات کالا در فاصله سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ را نشان می دهد. اراقم به میلیارد دلار است.

(منبع: بانک مرکزی)