بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 12 خرداد 1397      13:27

پیشرفت‌ اروپا در محافظت از تجارت با ایران

سه هفته پس از خروج آمریکا از برجام و تهدید به بازگرداندن شدیدترین تحریم ها، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه می گوید اتحادیه اروپا در زمینه اتخاذ تدابیر لازم برای حفظ روابط تجاری با ایران به پیشرفت هایی دست یافته است، اما باید تلاش بیشتری در این رابطه صورت بگیرد.

اقتصاد ایرانی: سه هفته پس از خروج آمریکا از برجام و تهدید به بازگرداندن شدیدترین تحریم ها، ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه می گوید اتحادیه اروپا در زمینه اتخاذ تدابیر لازم برای حفظ روابط تجاری با ایران به پیشرفت هایی دست یافته است، اما باید تلاش بیشتری در این رابطه صورت بگیرد.

اظهارات لودریان در شرایطی است که شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی نوشت که رئیس جمهوری آمریکا امیدوار است بتواند از تهدید به اعمال تعرفه بر واردات فلزات به عنوان یک اهرم فشار برای جلب همکاری کشورهای اروپایی در زمینه افزایش سهم بودجه دفاعی ناتو و تحریم های ایران استفاده کند. کارشناسان بر این اعتقادند که اروپا در وضعیت کنونی بر سر یک پارادوکس قرار گرفته است و تلاش دارد تا بتواند هم همکاری های اقتصادی با ایران با هدف حفظ برجام را ادامه دهد و هم از تجارت پرسود با آمریکا و رها شدن از تعرفه ها و جنگ تجاری خلاصی یابد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، وزیر امورخارجه فرانسه با بیان اینکه اتحادیه اروپا برای محافظت از شرکت های اروپایی در برابر تحریم های آمریکا پیشرفت هایی به دست آورده است، گفت که این اقدامات هنوز کافی نیست. ژان ایو لودریان، روز پنج شنبه در گفت وگو با شبکه تلویزیونی LCI فرانسه تصریح کرد: «ما در یک زمینه پیشرفت داشته ایم و آن اجرای قانون اروپا در سال ۱۹۹۶ است که ما آن را مدرنیزه کرده ایم و به ما این اجازه را می دهد که از شرکت هایمان در برابر فشار آمریکا محافظت کنیم، اما هنوز هم کافی نیست

لودریان در ادامه افزود: «هنوز نیاز است تا سازوکار مالی جداگانه ای از واحد ارزی دلار ایجاد کنیم، همچون یورو یا ارزهای دیگر که به شرکت های اروپایی برای تجارت با ایران کمک و در نتیجه تهران بتواند نفت خود را صادر کند.»

دونالد ترامپ هشتم مه (۱۸ اردیبهشت) خروج آمریکا را از برجام اعلام کرد و به شرکت های خارجی طرف معامله با ایران بین ۹۰ تا ۱۸۰ روز فرصت داد تا به فعالیت های تجاری در این کشور پایان دهند. اتحادیه اروپا و سه عضو آن که در مذاکرات برجام حضور داشتند، خواستار حفظ توافق هسته ای و ادامه مبادلات تجاری با ایران هستند. اروپا اعلام کرده است که به دنبال راه های عملیاتی و فوری برای حفظ برجام و تضمین بهره مندی ایران از منافع اقتصادی مورد انتظار از توافق است. در همین راستا کمیسیون اروپا برای محافظت از شرکت های اروپایی که با ایران تجارت می کنند در برابر تحریم های واشنگتن فرآیند اجرای مقررات مسدودکننده را آغاز کرده است که مانع از همکاری این شرکت ها با تحریم های آمریکا علیه ایران می شود.

ارتباط جنگ تعرفه ای ترامپ با ایران

همزمان با اظهارات وزیر خارجه فرانسه، شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی به بررسی ارتباط جنگ تعرفه ای آغاز شده از سوی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا با توافق هسته ای برجام و تحریم های ایران پرداخته است. رسانه آمریکایی با اشاره به مذاکرات طرف های آمریکایی و اروپایی برای رسیدن به یک توافق بر سر تعرفه فلزات نوشته است: «اما به نظر نمی رسد یک توافق تجاری متعارف چیزی است که کاخ سفید ترامپ در واقع به دنبال آن است. واشنگتن، در عوض به دنبال مبادله صلح در تجارت در ازای اخذ امتیازهای امنیتی و سیاست خارجی است.»

بلومبرگ نوشته است: «این روشی بدیع - و احتمالا تنش آمیز- از سوی رئیس جمهوری آمریکا برای تجارت با نزدیک ترین متحدانش است، اما روشی است که در کوتاه مدت می تواند نتایجی به همراه داشته باشد تا ترامپ با توجه به آنها اعلام کند به پیروزی دست پیدا کرده است.» مطابق این گزارش، امید ترامپ احتمالا این است که می تواند از تهدید به اعمال تعرفه بر واردات فلزات به عنوان یک اهرم فشار برای جلب همکاری کشورهای اروپایی در زمینه افزایش سهم بودجه دفاعی متحدان ناتو و تحریم های ایران استفاده کند. بلومبرگ در تایید این گزاره به اظهارات اخیر «استیون منوخین»، وزیر خزانه داری آمریکا اشاره کرده که در مصاحبه با سی ان بی سی گفته بود ترامپ میزان سهم کشورها در تامین بودجه ناتو را در مالیات ۲۵ درصدی برای فولاد وارداتی و مالیات ۱۰ درصدی آلومینیوم وارداتی درنظر خواهد گرفت. رگه های دیگر این رویکرد ترامپ را می توان در موضوع تحریم های ایران دید. «ریچارد گرنل»، سفیر آمریکا در آلمان در مصاحبه ای با نیویورک تایمز گفته بود که ترامپ آماده است در صورت همکاری اتحادیه اروپا با آمریکا در موضوع ایران، اعضای این اتحادیه را برای همیشه از تعرفه های تجاری معاف کند.

تهدیدهای آمریکا بیش از ۲۰ میلیارد دلار تجارت سالانه اتحادیه اروپا و ایران و همچنین قراردادهای شرکت های بزرگی مانند «توتال» و «رنو» را در معرض خطر قرار می دهد. مهم تر از آن، این تهدیدها مزایای اقتصادی ایران از «برجام» و به تبع آن، توان حفظ این توافق را به خطر می اندازند. ماهیت فراسرزمینی قوانین آمریکا که شرکت های خارجی درحال تجارت با دلار آمریکا و حتی فعالیت های شعب غیرآمریکایی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد مقام های آمریکایی را قادر کرد سال ۲۰۱۴ بانک فرانسوی «بی ان پی پاریبا» را با رقم بی سابقه ۹ میلیارد دلار جریمه کنند. هراس از اعمال همین جریمه ها است که باعث می شود شرکت های بین المللی عطای تجارت با ایران را به لقای مخاطرات آن ببخشند. کشورهای قاره سبز بعد از خروج آمریکا از برجام گفته اند قصد دارند با تحریم های آمریکا مقابله کنند.

دو دیدگاه درباره استراتژی اروپا

اتحادیه اروپا در ارتباط با راهبرد حفظ برجام و تجارت با آمریکا در یک وضعیت پارادوکسیکال قرار گرفته و اینکه در نهایت اتحادیه چه راهی را اتخاذ خواهد کرد، همچنان تا حدی مبهم است. در این خصوص دو دیدگاه میان کارشناسان وجود دارد: دیدگاه اول با برجسته کردن فاکتور تجارت و حجم روابط تجاری اروپا و آمریکا، این استدلال را مطرح می کند که اروپا در نهایت به دلیل هم فاکتور اقتصاد و هم فاکتور سیاسی و روابط فراآتلانتیکی، به آمریکا پیوند خواهد خورد. حجم روابط تجاری اتحادیه اروپا و آمریکا نزدیک به یک تریلیون دلار است که تراز تجاری مثبت ۹۰ میلیارد دلاری آن به نفع اروپا است. از سوی دیگر و به لحاظ سیاسی هم اروپا در مسائل و موضوعات موشکی و منطقه ای ایران با آمریکا کاملا هم نظر است و به زودی با برجسته کردن این دو موضوع، به فشارها و تحریم های آمریکا خواهد پیوست و زمینه ها را برای خروج ایران از برجام فراهم خواهد کرد، موضوعی که برخی مقامات ایرانی نیز در آن تردید کرده و معتقدند بعید است که اروپا بتواند در مقابل آمریکا ایستادگی کند. از این زاویه است که زمینه ها برای خروج ایران از برجام در صورتی که منافع آن تامین نشود، فراهم می شود.

دیدگاه دوم اما معتقد است که برجام برای اروپا بیشتر جنبه های سیاسی و امنیتی دارد و از این زاویه اروپا به خاطر امنیت و همچنین حیثیت سیاسی خود که با برگزیت و ملی گرایی و مسائل هویتی در تک تک کشورهای اروپایی به خطر افتاده است، در مقابل آمریکا ایستادگی خواهد کرد و معافیت هایی را برای تجارت با ایران در مقابل تحریم های آمریکا اعمال خواهد کرد. طیف وسیعی از تحلیلگران معتقدند که چندجانبه گرایی، حیثیت سیاسی و آینده شکننده اتحادیه، می طلبد که اروپا از خواب بیدار شود و دست از باج دهی به آمریکا بردارد. همچنین بازار ایران برای برخی از شرکت ها همچون پژو به نحوی است که به سرعت با بازارهای جایگزین قابل جبران نیست. از این زاویه ترغیب شرکت های کوچک و متوسط یکی از اصلی ترین راهبردهای اتحادیه اروپا برای حفظ برجام و راضی نگه داشتن ایران به ماندن در توافق هسته ای است.

هشدار ۱+۴ به آمریکا

از این زاویه است که خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات های غربی گزارش داده که بازگرداندن تحریم های آمریکا علیه ایران، بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک و تغییر کاربری سایت فردو در این کشور را با مشکل مواجه می کند. طرف های باقی مانده در توافق هسته ای با ایران به آمریکا هشدار داده اند که تصمیم این کشور برای خروج از این توافق، تلاش های چین و روسیه برای محدود کردن ظرفیت هسته ای ایران یعنی بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک و تغییر کاربری سایت فردو را با مشکل مواجه خواهد کرد. براساس توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی، رآکتور اراک باید به گونه ای بازطراحی شود که نتواند پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی تولید کند. همچنین سایت فردو نیز قرار است به یک مرکز فناوری، فیزیکی و هسته ای تبدیل شود.

به گزارش رویترز، وضع مجدد تحریم های آمریکا علیه سازمان انرژی اتمی ایران سبب خواهد شد تا شرکت های غیرآمریکایی در معرض خطر جریمه های واشنگتن به دلیل تعامل با این سازمان قرار گیرند که شامل شرکت هسته ای ملی چین و روس اتم روسیه می شود. این دو شرکت درحال حاضر درحال انجام اقدامات مربوط به منع اشاعه در رآکتور اراک و تاسیسات فردو هستند، اما تاکنون به درخواست ها برای اظهارنظر درباره این گزارش پاسخی نداده اند. به گفته سه دیپلمات اروپایی، دیگر طرف های توافق هسته ای یعنی روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان جمعه گذشته در نشستی در وین که برای اولین بار پس از خروج آمریکا از توافق برگزار شده بود، درباره این موضوع رایزنی و پکن و مسکو نگرانی هایشان را نسبت به تاثیر تحریم های آمریکا بر فعالیت هایشان در ایران ابراز کردند.

یک دیپلمات ارشد اروپایی این وضعیت را احمقانه توصیف کرد و گفت که خروج آمریکا از توافق خطر بروز یک مشکل اشاعه را ایجاد خواهد کرد، چون تحریم های واشنگتن ممکن است کار روی رآکتور اراک و فردو را متوقف کند. این دیپلمات گفت که این وضعیت ممکن است منجر به تعلیق تغییرات در برنامه هسته ای ایران شود که کاملا نامعقول است. کریستوفر فورد دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که واشنگتن برای رسیدگی به نگرانی ها نسبت به تحریم سازمان انرژی اتمی ایران قصد دارد چه کاری انجام دهد و چگونه می خواهد منافع آمریکا را حفظ کند، تنها گفت که آمریکا از موضع دیگر طرف ها در قبال سازمان انرژی اتمی ایران مطلع است. او ادامه داد: دولت آمریکا درحال بررسی دقیق این سوالات است.

این مقام آمریکایی همچنین با تکیه بر ادعاهای بی اساس واشنگتن علیه تهران، افزود: موضع ما در قبال ایران، دستیابی به منافع منع اشاعه پایدار و همیشگی به علاوه مهار کردن تمامی فعالیت های مخرب این کشور است. پیشتر ترامپ در پی خروج از توافق هسته ای، اعلام کرد که به دنبال یک توافق گسترده تر است که نه تنها برنامه هسته ای ایران، بلکه برنامه موشکی بالستیک این کشور را محدود و حمایت تهران از گروه هایی در سوریه، عراق، لبنان و یمن را متوقف می کند. یک دیپلمات اتحادیه اروپا در این باره تاکید کرد: همگان روی حفظ منافع اقتصادی این توافق متمرکز هستند اما اگر (طرف های باقی مانده) در بخش اجرای (مفاد) هسته ای شکست بخورند درحالی که ایران همچنان به تعهداتش پایبند است، بسیار تمسخرآمیز خواهد بود.

براساس این توافق، تولید اورانیوم غنی شده در سایت فردو متوقف می شود و از روسیه می خواهد تا در همکاری با ایران در این تاسیسات روی تولید ایزوتوپ های پایدار کار کند. درخصوص اراک نیز این توافق مشخص می کند که طراحی جدید باید با هدف کاهش تولید پلوتونیوم و جلوگیری از تولید پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی در فعالیت عادی آن باشد. این توافق همچنین سوختی که در اراک باید استفاده شود را مشخص می کند و می گوید که سوخت مصرفی برای تمام عمر این رآکتور باید از ایران خارج شود. این سه دیپلمات اروپایی علاوه بر این گفتند که روسیه و چین به ویژه در نشست وین در این باره ابراز نگرانی کرده و تاکید کرده اند که متعهد به انجام پروژه های هسته ای شان (در ایران) هستند اما نسبت به تحریم های آمریکا نیز نگرانند. دو مقام غربی دیگر نیز تایید کردند که این موضوع در نشست هفته گذشته وین مورد بحث و رایزنی قرار گرفته است.

این تحولات در شرایطی است که آمریکا که خود در ابتدا یک کارگروه را برای بازطراحی رآکتور اراک در همکاری با چین هدایت می کرد، در نشست وین شرکت نکرده بود. نماینده پکن در این رایزنی ها روز جمعه گذشته به خبرنگاران گفت که طرف های مانده در توافق هسته ای باید یک همکار دیگر برای پیشبرد کار روی رآکتور اراک بیابند. ریچارد نفیو یک مقام پیشین دولت آمریکا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما گفت که بعید است واشنگتن شرکت های دولتی چینی یا روسی را به دلیل همکاری با ایران در زمینه منع اشاعه تحریم کند هر چند این احتمال هم وجود دارد. او تاکید کرد: مشکل واقعی این است که آیا چنین اقدامی مانع از تلاش این شرکت ها و کشورها برای امن تر کردن تاسیسات فردو و اراک می شود یا نه، اگر این کار باعث شود که آنها دست از کار خود بردارند و ایران اجازه یابد که فعالیت ها در فردو را از سر بگیرد و اراک را به عنوان رآکتوری که پلوتونیوم تولید می کند، بازسازی کند، بنابراین ما توانسته ایم یک خسارت واقعی به اهداف منع اشاعه مان بزنیم.

تاکید موگرینی بر حفظ برجام

از سوی دیگر، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تماس تلفنی با وزیر امورخارجه ژاپن ضمن گفت وگو درباره برنامه جامع اقدام مشترک و موضوع شبه جزیره کره، بر لزوم حفظ توافق هسته ای تاکید کرد. فدریکا موگرینی، در یک تماس تلفنی با تارو کونو، وزیر امورخارجه ژاپن پیرامون دو اولویت سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ژاپن، یعنی توافق هسته ای با ایران و اوضاع در شبه جزیره کره گفت وگو کردند.

بنابر گزارش پایگاه اینترنتی اتحادیه اروپا، موگرینی و تارو کونو درباره ضرورت حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به عنوان مساله ای بسیار مهم برای امنیت منطقه و فراتر از آن گفت وگو کردند. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که این اتحادیه تا زمانی که ایران به اجرای تعهدات خود ذیل برجام ادامه دهد، همان طور که آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون در ۱۱ گزارش پیاپی اش پایبندی ایران به تعهداتش را تایید کرده است، به ادامه اجرای کامل و موثر توافق هسته ای متعهد خواهد بود. مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین وزیر امورخارجه ژاپن را در جریان اقدامات این اتحادیه برای حصول اطمینان از تداوم روابط اقتصادی با ایران پس از تصمیم آمریکا برای وضع مجدد تحریم های مرتبط هسته ای علیه تهران قرار داد. موگرینی و کونو درباره اوضاع شبه جزیره کره، به ویژه هدف مشترک دو طرف برای خلع سلاح هسته ای کامل، قابل راستی آزمایی و برگشت ناپذیر این شبه جزیره به تبادل نظر پرداختند و توافق کردند که در هفته های آینده به تماس هایشان درباره این دو موضوع ادامه دهند.

روایت شرمن از دشواری های برجام

در تحول دیگر، مذاکره کننده آمریکا در مذاکرات ۱+۵ معتقد است بدون حضور آمریکا زنده نگه داشتن توافق هسته ای کاری بسیار دشوار است. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وندی شرمن معاون سیاسی وزیرامورخارجه آمریکا در دولت اوباما و مذاکره کننده ارشد این کشور در گفت وگوهای منتهی به توافق هسته ای ایران در مصاحبه با شبکه خبری فرانس ۲۴ گفت نگران است میان ایران با عربستان سعودی، امارات و اسرائیل درگیری صورت گیرد.

شرمن گفت خروج ترامپ از برجام به علاوه «تغییر رژیمی» که وی به دنبال آن است با تنش های منطقه ای در سراسر خاورمیانه ترکیب شده و شرایط را برای درگیری احتمالی «عربی-ایرانی» ایجاد کرده است. مقام سابق وزارت خارجه آمریکا خروج ترامپ از برجام را «اشتباهی بزرگ» توصیف کرد و گفت که بدون حضور آمریکا زنده نگه داشتن توافق هسته ای «کاری بسیار دشوار» است. او همچنین افزود: خروج ترامپ از توافق هسته ای ایران بر مذاکرات جاری با کره شمالی تاثیر می گذارد زیرا اعتبار واشنگتن در عمل به چنین توافقاتی هم اکنون زیر سوال رفته است. شرمن همچنین با اشاره به دیدار احتمالی ترامپ و رهبر کره شمالی در ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) گفت آمریکا باید امتیاز محسوسی ارائه کند تا این مذاکرات موفق شود. وی همچنین هشدار داد شکست در این مذاکرات ممکن است به دور جدید ی از تحریم های ضدکره شمالی و احتمالا جنگ میان پیونگ یانگ و واشنگتن منجر شود.

* منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir