بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 16 تير 1397      12:9

بازی نفتی در تنگه هرمز با قیمت نفت چه می‌کند؟

چندی پیش رییس‌جمهوری ایران، تلویحا از موقعیت استراتژیک تنگه هرمز به‌عنوان موقعیتی که ایران می‌تواند از آن در قالب حربه دیپلماتیک بهره بگیرد، سخن گفت؛ موضوعی که باعث شده برخی کارشناسان، افزایش قیمت نفت تا ۱۰۰ دلار در صورت بروز اختلال در تنگه هرمز را نامحتمل ندانند.

اقتصاد ایرانی: حسن روحانی، رییس جمهور در پاسخ قاطع به تهدیدات اخیر ترامپ که مدعی شده بود اجازه نمی دهد حتی یک قطره نفت ایران صادر شود، گفته بود: «نفت ایران صادر نشود، یعنی نفت منطقه هم صادر نمی شود.» روز بعد از آن نیز فرمانده سپاه پاسداران ایران تصریح کرد که «اگر صادرات نفت این کشور متوقف شود، ایران جلوی تمام نفت صادراتی از تنگه هرمز را خواهد گرفت.» پاسخ قاطع رییس جمهور کشورمان به تهدیدات نفتی دونالد ترامپ بازتاب گسترده ای در رسانه های خارجی داشت و بسیاری، از این پاسخ به بسته شدن مهم ترین آبراه نفتی جهان یعنی تنگه هرمز تعبیر کرده بودند.

به گزارش خبرآنلاین، دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا روز ۱۸ اردیبهشت ماه کشورش را از توافق هسته ای برجام خارج و فرمانی را برای احیای تحریم ها علیه ایران پس از دوره های زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد. تحریم های مربوط به محدود کردن فروش نفت ایران، جزو تحریم هایی هستند که اجرای آنها ۱۸۰ روز بعد از خروج آمریکا از برجام، در تاریخ ۴ نوامبر (۱۳ آبان ماه) اجرایی خواهد شد.

دولت اوباما قبل از برجام کشورها را به کاهش ۲۰ درصد خرید نفت از ایران ملزم کرده بود، اما یک مقام دولت ترامپ چند روز پیش گفت واشنگتن قصد دارد این بار در روز اجرایی شدن تحریم ها میزان فروش نفت ایران را به صفر برساند. یک مقام دیگر دولت آمریکا یک روز بعد از این ادعا عقب نشینی کرد.

منظور روحانی از تهدید نفتی آمریکا

حشمت الله فلاحت پیشه، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به تهدید تلویحی نفتی آمریکا از سوی رییس جمهور کشورمان در دیدار با ایرانیان مقیم سوییس گفت: «منظور رییس جمهور این است که اگر قرار باشد براساس اراده ها، قوانین بین المللی بر هم بخورد، باید برای همه باشد به خصوص که سیاست ایران بر اساس دیپلماسی بین المللی فعالیت می کند که اگر طی آن، سیاست ایران شکست بخورد، این شکست باید برای تمامی دنیا باشد؛ به ویژه اینکه ۴۶ درصد مسیر کلی صادرات نفت از خلیج فارس صورت گرفته و این منطقه نقش مهمی در چرخش نفت دارد.»

رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس معتقد است «اگر ایران نتواند نفت خود را صادر کند، هیچ کشوری نباید این امکان را داشته باشد.» البته وی متذکر شد: «منظور رییس جمهور بستن تنگه هرمز نیست؛ چراکه این موضوع تحت مقررات بین المللی بوده و باید رعایت شود.»

ترانزیت یک سوم نفت جهان از تنگه هرمز

تنگه هرمز که روزانه یک سوم از نفت جهان از طریق آن ترانزیت می شود، یک آبراه استراتژیک است که تولیدکنندگان نفت خاورمیانه را به بازارهای مهم نفتی در آسیا اقیانوسیه، اروپا، آمریکای شمالی و سایر مناطق متصل می سازد. این آبراه بین المللی در حد فاصل میان ساحل ایران و عمان قرار دارد و خلیج فارس را به دریای عمان و دریای عرب متصل می سازد. باریک ترین نقطه عبور این تنگه ۲۱ مایل عرض دارد، اما عرض مسیر قابل کشتیرانی آن در هر جهت تنها دو مایل است.

بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در سال ۲۰۱۶ روزانه ۱۸.۵ میلیون بشکه نفت از این تنگه ترانزیت شده که ۹ درصد نسبت به سال ۲۰۱۵ افزایش داشته است. این رقم معادل ۳۰ درصد کل نفت خام و سایر مایعات ترانزیتی جهان از مسیر دریا بوده است.

براساس تحلیل های نفتی موسسه وورتکسا، نفت خام و میعانات ترانزیتی از تنگه هرمز در سال ۲۰۱۷، حدود ۱۷.۲ میلیون بشکه در روز و در نیمه نخست سال ۲۰۱۸، حدود ۱۷.۴ میلیون بشکه در روز برآورد شده است.

بخش عمده نفت صادراتی کشورهای عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق از طریق این تنگه به بازارهای جهانی ارسال می شود. این تنگه همچنین مسیر عبور تقریبا کل ال ان جی صادراتی قطر است.

آنچه می بینید، نقشه اصلی ترین گلوگاه های نفتی خاورمیانه و بلکه جهان به همراه میزان تولید و صدور نفت از این کشورها و گذرگاه ها به سایر نقاط جهان است.

واکنش مقام آمریکایی به سخنان روحانی درباره بستن تنگه هرمز

«آسوشیتدپرس»، اظهارات یک مقام ارتش آمریکا در روز چهارشنبه گذشته که گفته واشنگتن «آماده تضمین آزادی تردد دریایی» است را واکنش به سخنان اخیر «حسن روحانی»، رییس جمهوری ایران تعبیر کرده است.

بیل اربن، سخنگوی فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا گفت: «نیروهای آمریکایی و متحدان منطقه ای این کشور آماده تضمین آزادی تردد دریایی و گردش آزاد تجارت حسب مجوزهای قوانین بین الملل هستند.»

ابراز نگرانی مسئولان کویتی

در این میان، نمایندگان مجلس کویت از تهدید ایران به مسدود کردن تنگه هرمز ابراز نگرانی کردند. «اسامه شاهین» نماینده مجلس کویت در واکنش به تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز گفته است: «بعد از این اظهارات که موضوع بسته شدن تنگه هرمز مطرح شد، نمایندگان مجلس از دولت خواستند تا با طرح برنامه ای روشن، تدابیر و اقدام های لازم را اتخاذ کند. اظهارات مقام های ایرانی در مورد تهدید بستن تنگه هرمز نگران کننده است.»

به گفته وی، «با وجود این واقعیت که این مورد پیامد منازعه میان آمریکا و ایران است، ولی در اصل تهدیدها به طور مستقیم بر کشورهای خلیج و مردم آنها تاثیر می گذارد.»

عادل الدمیحی، یک نماینده دیگر مجلس کویت نیز اظهار داشته است: «در واکنش به تهدیدهای ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز، از مجلس خواستیم تا نشست فوق العاده ای را برگزار کرده و تدابیر لازم را اتخاذ کند.»

وی عنوان کرده است که «این امر بازتابی بر امنیت ملی کشورهای خلیج فارس خواهد داشت و به طور کلی تهدیدی علیه اقتصاد خلیج فارس و به ویژه کویت است. دولت باید آمادگی لازم را در این زمینه داشته باشد.»

چرا تنگه هرمز مهم است؟

سوالی که مطرح است چرا تنگه هرمز برای کشورهای وارد کننده نفت مهم است و این تنگه چه نقشی در قیمت نفت دارد که موجب نگرانی مقامات و سرمایه گذاران غربی می شود. شاید به جرات می توان گفت که هیچ کالایی به انداره نفت نقش راهبردی در اقتصاد کشورهای غربی که مرکزیت قدرت اقتصادی هستند، نداشته است. از همین روی این کالا توانسته پیوند نیرومند با مسایل سیاسی و ژئوپلتیک برقرار کند.

اساسا کارشناسان حوزه نفت، قیمت نفت را متاثر از دو گروه عوامل بنیادی و بازاری مانند رشد اقتصادی، ظرفیت تولید و عوامل غیربنیادی مانند ریسک های سیاسی و ژئوپلتیک می دانند که تحول در هر یک از دو گروه می تواند قیمت نفت را با نوسان روبه رو کند.

در این میان به دلیل آنکه نزدیک به دو سوم نفت جهان از طریق نفت کش ها و سوپر تانکرها صورت می گیرد، راه های آبی به ویژه تنگه ها از جایگاه راهبردی و مهم برخوردار هستند. یکی از تنگه های مهم که معبر روزانه نزدیک به ۲۰ میلیون بشکه یعنی تقریبا ۲۰ درصد نفت مصرفی جهان است، تنگه هرمز در جنوب ایران است. از تنگه های مهم دیگر می توان به مالاکا و باب المندب اشاره کرد.

نفش راهبردی و کانونی تنگه ها باعث شده تا کشورها نسبت به حاکمیت و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار حساس شده و در مواقع لازم و ضروری از آن به عنوان کارت بازی استفاده کنند. حتی در برخی مواقع شاهد ظهور گروه های تروریستی و دزدان دریایی برای باج گیری از کشورها بوده ایم. برای نمونه اَبَر نفتکش سایروس استاردر سپتامبر ۲۰۰۸ با ارزش تقریبی ۱۵۰ میلیون دلار ربوده شد که محموله نفت خام آن نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار ارزش داشت. این کشتی در ژانویه ۲۰۰۹ پس از پرداخت باجی به ارزش ۳ میلیون دلار آزاد شد.

به نوعی مهم ترین مفهوم در این گونه شرایط، «امنیت انرژی» است که رابطه تنگاتنگی با اقتصاد کشورهای واردکننده دارد، بنابرین هر عاملی که بتواند امنیت انرژی کشورهای غربی را مختل کند، در واقع توانسته اقتصاد این کشورها و البته اقتصاد جهان را متاثر کند و از همین روی، رویکرد امنیتی به مسله امنیت انرژی حاکم است. حتی می توان بسیاری از تلاش های سیاسی و حتی اردوکشی های کشورهای بزرگ برای ایجاد ناآرامی در مناطقی مانند خاورمیانه را در قالب مفهوم امنیت انرژی توجیه کرد.

بر این اساس، با توجه به مقوله امنیت انرژی می توان به اهمیت تنگه هرمز در بازار نفت و ساحت اقتصادی پی برد. حتی برخی کارشناسان افزایش قیمت نفت تا ۱۰۰ دلار در صورت بروز اختلال در تنگه هرمز را نامحتمل نمی دانند.

قیمت نفت به ۳۰۰ دلار می رسد؟

روزنامه الرای کویت پیش بینی کرده است که در صورت عملی شدن تهدید ایران در بستن تنگه هرمز، قیمت نفت در بازارهای جهانی به ۳۰۰ دلار در هر بشکه می رسد.

پایگاه اطلاع رسانی روزنامه کویتی الرای افزود: یکی از گزینه های ایران برای عملی کردن تهدید خود، بستن تنگه هرمز است و چنانچه سپاه پاسداران ایران تهدید رهبران خود را عملی کند، کویت بزرگ ترین متضرر آن خواهد بود.

این روزنامه به نقل از کارشناسان نوشت: تنها راه صادرات نفت کویت که به حدود ۲ میلیون بشکه در روز می رسد، تنگه هرمز است و در صورت توقف یا ممانعت از حمل ونقل دریایی در این منطقه صادرات نفت کویت کاهش و حتی متوقف خواهد شد و این موضوع یک خطر حقیقی برای این کشور است .

منابع نفتی همچنین به روزنامه الرای گفتند که در صورت اجرایی شدن تهدید ایران، روزانه حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون بشکه از نفت کشورهای جنوبی خلیج فارس صادر نخواهد شد که این فاجعه بار خواهد بود.

مسوول پرداخت قیمت های غیرضروری نفت برعهده ترامپ

نماینده ایران در اوپک درباره وضعیت بازار نفت گفته است: «به دلیل اختلالات ناشی از اقدامات ترامپ در عرضه نفت، قیمت هر بشکه نفت به زودی به ۱۰۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید.»

حسین کاظم پوراردبیلی، نماینده ایران در اوپک عنوان کرده است «ترامپ زمانی که مانع از دسترسی ایران به بازارهای جهانی می شود و بازار را به گروگان عربستان و روسیه تبدیل می کرد، که تمایل چندانی به کاهش قیمت ها ندارند، باید این وضعیت را پیش بینی می کرد.»

کاظم پور افزوده است: «مسوولیت پرداخت قیمت های غیرضروری برای نفت توسط تمام مصرف کنندگان جهان به ویژه در جایگاه های عرضه سوخت در آمریکا تنها برعهده ترامپ است و این در حالی است که قیمت هنوز به بالای ۱۰۰ دلار نرسیده است.»

وی درباره صادرات نفت از طریق تنگه هرمز نیز خاطرنشان کرده است: «ما همسایه ایم و همسایه خواهیم ماند. ما می دانیم که می توانیم و ما باید با یکدیگر زندگی کنیم. کسی نمی خواهد شما (آقای ترامپ) از کسی مراقبت کنید. آقای ترامپ شما از زمان روی کار آمدن در حال مقابله با همه (جهان) هستید.»

فروش ۱۶ میلیارد دلار نفت در بهار امسال

در این شرایط گزارش ها از فروش ۱۶ میلیارد دلاری نفت در بهار امسال حکایت دارد. بنا به گفته محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه، در سه ماهه نخست امسال پیش بینی فروش ۲ میلیون ۴۱۰ هزار بشکه نفت به قیمت ۵۵ دلار در قانون بودجه تصویب شده بود، اما دولت موفق شد فروش ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه با قیمت بیش از ۷۱ دلار را ثبت کند.»

بر این اساس، ۷۴ درصد درآمدهای نفتی کشور در سه ماهه نخست امسال افزایش داشته و ۲۱ درصد صادرات کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد مواجه بوده است. به عبارتی، براساس گفته سخنگوی دولت، ۱۶ میلیارد دلار نفت در بهار امسال فروخته شده است.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir