بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : پنجشنبه 4 مرداد 1397      11:41

کسری بودجه چگونه جبران خواهد شد؟

دولت برای رفع کسری بودجه فعلی، چاره‌ای جز کاهش هزینه‌های خود و افزایش پایه مالیاتی ندارد و در عین حال، پرداخت یارانه به صورت فعلی همچنان بار سنگینی را به دولت تحمیل خواهد کرد.

اقتصاد ایرانی: در طول چند دهه گذشته انتخاب های دولت ها در ایران برای تامین منابع، بیشتر محدود به فروش نفت و پس از آن، اخذ مالیات بوده است، اما این انتخاب ها در شرایط عادی عملیاتی می شدند، یعنی در روزگاری که دولت ها بتوانند سقف معینی از نفت را بفروشند و درآمد آن را به خزانه کشور واریز کنند. اما از آن سو وقتی وصول مالیات به مشکل خورده و تحرک اقتصاد کمتر شده، دولت ها به ناچار به سمت و سوی چاپ پول رفته اند. راهکاری قدیمی که همه دولت ها به خوبی می دانستند تبعات منفی بسیاری برای اقتصاد به ارمغان خواهد آورد، اما به ناچار در روزهای بی پولی اقتصاد، چاپ پول را تجربه کرده اند.

از قدیم گفته اند که کمتر دولتی بر سر کار بوده که قدرت چاپ اسکناس را در اختیار داشته و از آن سوءاستفاده نکرده باشد. سوءاستفاده دولت از قدرت چاپ پول به عنوان ابزاری برای تامین مالی هزینه های خود، نتیجه ای جز تورم بالا و بی ثباتی اقتصاد نداشته است.

نقش استقلال بانک مرکزی

به گزارش خبرآنلاین، اصول دموکراتیک به عنوان یک کارگزار از حاکمیت، از بانک مرکزی می خواهد که در تعقیب اهداف تعیین شده اش پاسخ گو باشد، به مردم و نمایندگان آنها پاسخ گو بوده و سیاست های خود را به صورت شفاف ارائه دهد. بانک مرکزی نهادی ملی و مستقل است که اداره کننده سیاست های پولی یک کشور است، سیستم بانکی یا بازار پول را تنظیم می کند و خدمات مالی ارائه می دهد. اهداف آن تثبیت پول ملی، کاهش نرخ بیکاری و کنترل تورم است. بدین جهت استقلال بانک مرکزی در دل آن آمده است. به عبارتی، اگر بانکی که قرار است وظایف بانک مرکزی را انجام دهد که شامل تثبیت پول ملی یا همان کنترل تورم و کاهش بیکاری و اجراکننده سیاست های پولی است، استقلال لازم را نداشته باشد، از حوزه تعریف جامع یک بانک مرکزی خارج می شود.

به این مفهوم که اگر بانک مرکزی استقلال کافی را نداشته باشد، دیگر بانک مرکزی واقعی نیست و به نوعی قلک دولت خواهد بود. دولت تدبیر و امید بارها اعلام کرده بود که به بانک مرکزی به چشم قلک نگاه نخواهد کرد، اما این روزها زیاد شنیده می شود که دولت از این خط قرمز عبور کرده است. برخی کارشناسان می گویند بانک مرکزی طی سه، چهار سال اخیر اقدام به افزایش پایه پولی کرده است.

ظاهرا دولت در سال گذشته 20 درصد پول جدید منتشر کرده که یا به خواسته دولت بوده یا از سر اجبار برای جبران کسری ذخیره بانک ها و یا جمع و جور کردن مشکلات موسسات مالی و اعتباری. اما این ها همه ماجرا نیست. نگرانی بزرگ دیگری در راه است و آن، دور جدید تحریم های بین المللی است. تحریم هایی که بسیاری معتقدند سخت تر از گذشته خواهد بود.

دقت در اتخاذ سیاست ها

با توجه به مبهم بودن آینده اقتصاد، دولت باید نسبت به نتایج سیاست هایی که اتخاذ می کند، بسیار دقت کند. در شرایطی که اعمال مجدد تحریم ها باعث شده است نرخ ارز افزایش قابل توجهی داشته باشد و این انتظار وجود دارد کاهش صادرات نفت به کاهش رشد اقتصادی و محدودیت بیشتر بر بودجه دولت منجر شود، اجرای یک سیاست پولی انبساطی تنها به آشفته تر شدن محیط کلان اقتصادی منجر می شود.

محدود شدن صادرات نفت از کانال های مختلف بر اقتصاد ایران تاثیر می گذارد. از یک سو کاهش صادرات و تولید نفت باعث کاهش ارزش افزوده بخش نفت و کاهش رشد اقتصاد می شود که البته این کانال اثر مستقیمی بر رفاه خانوارها ندارد و از سوی دیگر، کاهش صادرات نفت باعث می شود درآمدهای دولت محدود شود. به این ترتیب، چه دولت هزینه های خود را کاهش دهد و چه درآمدهای مالیاتی بیشتری را اخذ کند، در هر دو صورت باعث انقباض سمت تقاضا در اقتصاد می شود و تولید مسیر نزول را طی خواهد کرد.

با توجه به تجارب گذشته با اعمال تحریم ها به احتمال زیاد اقتصاد کشور درگیر یک رکود تورمی دیگر خواهد شد. در دوره رکود تورمی، سیاست های متعارف مدیریت تقاضا نمی تواند به طور همزمان باعث بهبود رشد اقتصادی و تورم شوند.

در این اوضاع و احوال دست درازی به منابع بانک مرکزی تنها به افزایش تورم منجر خواهد شد. در ادامه نیز تورم باعث کاهش کارایی مدیریت دولتی خواهد شد. دولت ها به طور معمول علاقه مند هستند در دوره های تورمی مداخلات بیشتر در اقتصاد داشته باشند. قیمت گذاری یا سهمیه بندی از نمونه های این مداخلات هستند که تنها به اختلال بیشتر در اقتصاد منتهی خواهد شد.

مراقبت در رشد نقدینگی

اکنون نرخ تورم در حال افزایش است و انتشار پول به افزایش بیشتر این تورم دامن خواهد زد. باید حواسمان باشد که تبعات انتشار پول در این دوره بیشتر از گذشته خواهد بود، چون میزان نقدینگی در مقایسه با گذشته افزایش یافته است. زمانی که پول منتشر می کنیم، به صورت تکاثری نقدینگی گسترش پیدا می کند و افزایش نقدینگی به معنای افزایش بی ثباتی در اقتصاد کلان است. نقدینگی بالا اقتصاد را از ثبات خارج خواهد کرد و در شرایط متلاطم و بی ثبات اقتصادی، اساسا نقدینگی به سمت بخش تولید نمی شود.

رشد نقدینگی باید متناسب با رشد اقتصاد باشد. نقدینگی سال هاست در کشور ما رشد کرده و این نقدینگی بالا حتما بانک مرکزی را مجبور می کند که پول بیشتری منتشر کند.

راه حل مشکلات اقتصاد ایران، اجرای اصلاحات اساسی در آن است. سرمایه گذاری نیازمند محیطی امن و سیستم مالی کارآمد است. دولت برای رفع کسری بودجه فعلی، چاره ای جز کاهش هزینه های خود و افزایش پایه مالیاتی ندارد. پرداخت یارانه به صورت فعلی همچنان بار سنگینی را به دولت تحمیل خواهد کرد. دولتمردان باید از تجربیات ناموفق قبل درس بگیرند. استفاده غیرعلمی از منابع بانک مرکزی، نتیجه ای جز افزایش تورم به دنبال نخواهد داشت. اقتصاد ایران برای رشد، نیاز به ثبات و امنیت دارد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir