ضرورت رعایت موقعیت ارزی در بانک‌ها
براساس مجموعه مقررات ارزی و دستورالعمل های بانک مرکزی، بانک ها جهت کاهش ریسک نوسانات ارزهای مختلف نسبت به یک دیگر از یک طرف و نسبت به ریال از طرف دیگر موظفند تعادل لازم جهت ایجاد دارایی و بدهی ارزی را همواره در نظرداشته باشند که به این موضوع اصطلاحاً رعایت Position ارزی می گویند.
طبق بخش نامه بانک مرکزی بانک ها می توانند تا ده درصد تفاوت دارایی و بدهی به هر ارز و در مجموع ارزها نیز تا ده درصد Position خود را مثبت و یا منفی نگهدارند که اصطلاحاً Position باز ارزی می گویند.
در شرایط عادی و در زمانی که نوسانات ارز نسبت به نرخ سود بانکی پایین تر است معمولاً بانک ها در حد اشاره شده Position باز منفی دارند. یعنی تعهدات ارزی آن ها بیش از دارائی های ارزی است. اما در شرایط غیرعادی به ویژه در سال های 90 و 91 قاعدتاً بانک ها به لحاظ آن که بیش از هر شخص دیگری قادر به شناخت اوضاع اقتصادی هستند باید به عکس رفتار کرده باشند. در هر حال بانک ها در این شرایط نباید قبل از خرید ارز گشایش اعتبار کرده باشند، ولی بانک ها به لحاظ این که مبالغ قابل توجه ای از طریق گشایش اعتبار از متقاضیان دریافت می نمودند علی رغم Position منفی اقدام به ایجاد تعهدات ارزی می نمودند و از طرف دیگر یا ارز را خریده و صرف شرکت های زیر مجموعه می نمودند و یا وجوه دریافتی بابت این موضوع را با نرخ های بالا در اختیار متقاضیان تسهیلاتی می گذاشتند. انجام این موضوع از اختیارات مدیران بانک هاست ولی نباید ریسک ناشی از عدم توجه به Position را متوجه گشایش کننده اعتبار کرد.
بانک مرکزی هم به یک باره فروش ارز را بدون اعلام قبلی به بانک ها جهت توقف گشایش اعتبار متوقف نمود. ولی به هر حال مشتری در این تصمیم گیری ها هیچ نقشی نداشته و در نتیجه نباید ریسک را هم متحمل شود.
