ردپای شرکای تجاری در کاهش واردات

اقتصاد ایرانی: نقش آفرینان کاهش ۱۰ درصدی واردات در ۵ ماه منتهی به مرداد ۹۷ مشخص شد. بررسی ها نشان می دهد که ۲۲ کشور در افت واردات ایران سهیم بوده اند که امارات با ۵.۲ درصد بیش از نیمی از افت وارداتی ایران را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که امارات دومین مبدا واردات کالا به ایران است. پس از آن، بیشترین سهم از کاهش واردات ایران متعلق به ترکیه، کره جنوبی و آلمان است.

علاوه بر این، در میان کالاهایی که بیشترین کاهش واردات به کشور را داشته اند می توان به وسایل نقلیه موتوری و روغن آفتابگردان و روغن گلرنگ اشاره کرد. در مقابل واردات گروه دیگری از کشور ها به ایران افزایش داشته است که بررسی ها نشان می دهد توجه ایران برای واردات کالا به سمت کشور های شرق آسیا و منطقه بیشتر جلب شده است. اما براساس گزارش منتشر شده از سوی معاونت بررسی های اقتصادی اتاق تهران، اگرچه این کشورها توانسته اند واردات خود را به ایران افزایش دهند اما تعداد مبادی که واردات از آنها کاهش داشته بیشتر از مبادی است که ورود کالا از آنها با افزایش روبه رو بوده است. در نتیجه مجموع واردات ایران در ۵ ماه منتهی به مرداد کاهش یافته است. این گزارش عوامل مختلفی را در کاهش واردات در این بازه زمانی برشمرده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، بر این اساس سیاست های محدود کننده وارداتی در اواخر خرداد ماه و اعلام فهرست ۱۳۳۹ قلم به عنوان کالاهای ممنوعه از جمله متغیر هایی بوده است که در افت واردات نقش داشته است. همچنین تغییرات و ناهماهنگی های ایجاد شده در فرآیند واردات، از تامین ارز تا ترخیص کالاها از دیگر عوامل مهم در افت واردات کشور است.

وضعیت کلی واردات در بازه زمانی مذکور، حاکی از حرکت نوسانی این بخش از تجارت خارجی کشور است. نوسانات وارداتی در جهت افزایش و کاهش در این مدت تحت تاثیر عوامل و متغیرهای مختلفی رخ داده است. بررسی ها نشان می دهد که پس از فاز اول سیاست ارزی دولت در فروردین ماه امسال مبنی بر تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومانی به عنوان تنها نرخ رسمی، میل به سمت ثبت سفارش و واردات کالاهای مختلف به دلیل عرضه دلار ارزان قیمت، افزایش پیدا کرد. آمارهای وارداتی نشان می دهد که واردات در اردیبهشت ۹۷ با رشد حدود ۶۹ درصدی نسبت به فروردین ماه روبه رو شده و به عدد ۴ میلیارد دلار و ۳۰۰ میلیون رسیده است. مسیر افزایشی دلار در ماه بعد هم ادامه پیدا کرد و مجموع واردات در خردادماه با رشد ۴ درصدی نسبت به اردیبهشت ماه به ۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسید. اما روند افزایشی واردات در تیر و مرداد به دلیل اجرای برخی سیاست های محدودکننده تجاری، معکوس شد. در اواخر خردادماه فهرست ۱۳۳۹ قلم کالای ممنوعه وارداتی اعلام شد و همین امر در تغییر مسیر واردات در جهت کاهش تاثیر گذاشت. در ماه های تیر و مرداد ارزش واردات کالایی، به ترتیب با کاهش ۱۲ درصدی و ۵ درصدی نسبت به ماه های ماقبل خود همراه شدند. به گفته تحلیلگران یکی دیگر از عواملی که منجر به کاهش واردات در ماه های چهارم و پنجم سال شده، «تغییرات و ناهماهنگی های ایجاد شده در فرآیند واردات از تامین ارز تا ترخیص کالاها» بوده است. همچنین بعد از اتخاذ سیاست جدید ارزی و تقویت بازار دوم ارز روند کاهشی واردات ادامه پیدا کرد. آخرین آمارها از وضعیت واردات کشور در این مدت نشان می دهد که مجموع واردات در این مدت نسبت به مدت مشابه با کاهش ۱۰ درصدی به لحاظ ارزشی و کاهش ۶ درصدی از نظر وزنی همراه شده است. بررسی مجموع واردات در ۵ ماه منتهی به مرداد امسال نشان می دهد که حدود ۱۴ میلیون تن کالا به ارزش ۱۸ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده است. این درحالی است که در ۵ ماهه اول سال گذشته نزدیک به ۲۱ میلیارد دلار کالا به کشور وارد شده بود. به غیر از کاهش وزن و ارزش واردات در این دوره زمانی، متوسط قیمت کالاهای وارداتی با کاهش ۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۱۳۵۳ دلار به ازای هر تن رسیده است. نکته قابل تامل دیگر این است که تعداد کالاهای وارداتی (بر حسب کد تعرفه هشت رقمی از اقلام وارداتی) در مقایسه با سال گذشته با حذف ۲۴۲ ردیف تعرفه کاهش یافته است. از منظر دیگر وضعیت وارداتی در ۵ ماهه امسال بیانگر آن است که ایران از ۱۲۶ کشور کالا وارد کرده است که کشورهای چین و امارات به ترتیب با ۴.۸ میلیارد و ۲.۷ میلیارد دلار در صدر مهم ترین واردکنندگان کالا به ایران بوده اند.

واردات از ۲۲ کشور کاهش یافت

بررسی مبادی عمده وارداتی ایران در مدت زمان مذکور که بالاترین سهم را در کاهش واردات داشته اند طیف متنوعی را در برمی گیرد که شامل ۲۲ کشور است. در صدر این فهرست امارات قرار دارد؛ این کشور نزدیک به ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران کالا وارد کرده است که سهم این کشور از کاهش کل واردات ایران ۵.۲ درصد است. در رده های بعدی ترکیه با ۱.۶ درصد، کره جنوبی با یک درصد، آلمان و ایتالیا هر کدام با ۰.۸ درصد، انگلستان با ۰.۷ درصد، فرانسه با ۰.۶ درصد، هند با ۰.۵ درصد، پاکستان با ۰.۴ درصد، تایلند با ۰.۴ درصد، مالزی با ۰.۳ درصد، تایوان با ۰.۳ درصد، بلژیک با ۰.۲ درصد، اوکراین با ۰.۱ درصد، غنا با ۰.۱ درصد، عراق با ۰.۱ درصد، کویت با ۰.۱ درصد، آرژانتین با ۰.۱ درصد، سریلانکا با ۰.۱ درصد، ایرلند با ۰.۱ درصد، آمریکا با ۰.۱ درصد و سوئد با ۰.۱ درصد، در کاهش کل واردات ایران در ۵ ماه منتهی به مرداد نقش داشته اند و توانسته اند در مجموع کاهش حدود ۱۰ درصدی واردات را به ثبت برسانند.

بیشترین رشد واردات متعلق به کدام کشور ها است؟

آمارها نشان می دهد که واردات ایران از ۱۲ کشور در این بازه زمانی با افزایش همراه شده است. در میان کشور های مختلف، واردات ایران از روسیه رشد ۱۱۷ درصدی به لحاظ ارزشی را نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته تجربه کرده است. همچنین عمان رشد ۳۱۸ درصدی، چین رشد ۳ درصدی، سنگاپور رشد ۲۵ درصدی، برزیل رشد ۲۹ درصدی، استرالیا رشد ۱۸۲ درصدی و اسپانیا رشد ۲۴ درصدی را در کارنامه تجارت خارجی ۵ ماهه منتهی به مرداد ثبت کرده است. علاوه بر این اتریش رشد ۳۲ درصدی، قزاقستان رشد ۱۲۷ درصدی، فنلاند رشد ۵۲ درصدی، آفریقای جنوبی رشد ۲۹۷ درصدی و دانمارک رشد ۱۵ درصدی را به لحاظ ارزش در این مدت رقم زده است. اگرچه این کشورها توانسته اند واردات خود را به ایران افزایش دهند اما تعداد مبادی که واردات از آنها کاهش داشته بیشتر از مبادی است که ورود کالا از آنها با افزایش روبه رو بوده است. در نتیجه مجموع واردات ایران در ۵ ماه منتهی به مرداد کاهش یافته است.

واردات کدام اقلام کاهش یافت؟

علاوه بر تنزل جایگاه برخی کشور ها در واردات به ایران، موضوع قابل توجه دیگر، کاهش قابل توجه برخی کالاهای وارداتی به کشور است. در میان اقلام عمده وارداتی و مقایسه آنها با مدت مشابه سال قبل، «وسایل نقلیه موتوری با حجم سیلندر ۱۵۰۰ سی سی تا ۲۰۰۰ سی سی به جز آمبولانس» نزدیک به ۶۹ درصد کاهش واردات داشته است. در رده های بعدی کالاهایی که واردات شان کاهش یافته، «روغن آفتابگردان و روغن گلرنگ»، با حدود ۴۴ درصد کاهش، «برنج نیمه سفید شده یا برنج کامل سفید شده، صیقلی یا براق شده» با ۱۳ درصد کاهش، «کنجاله و سایر آخال های جامد، خرد شده یا به هم فشرده به شکل حبه یا گلوله» با ۲۵ درصد کاهش، «قطعات منفصله خودرو جهت تولید اتومبیل سواری ردیف ۸۷۰۳ بنزینی با حجم سیلندر CC۲۰۰۰ با ساخت داخل ۵۰ درصد یا بیشتر» با ۲۰.۴ درصد کاهش و موزه سبز تازه یا خشک کرده با ۱۱.۴ درصد کاهش، بیشترین میزان افت ارزشی واردات را به کشور داشته اند.