بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 30 مهر 1397      10:50

سه مسیر شارژ پولی پروژه‌های نفتی

اقتصاد ایرانی: «اعمال تحریم به معنای توقف صنعت نفت ایران نیست و برای تداوم تحرک اقتصادی کشور باید جریان توسعه را در صنعت نفت زنده نگه داشت.» این جمله را وزیر نفت هفته گذشته اعلام کرد. تاکید او در بیان این جمله بر این بود که اگر شرکت های خارجی به دلیل بازگشت تحریم ها حاضر به سرمایه گذاری در ایران نیستند، این به این معنا نیست که نمی توان با تکیه بر توان داخلی، کاری در صنعت نفت انجام داد. بیژن زنگنه در حالی نسبت به توسعه صنعت نفت در دوران بازگشت تحریم های آمریکا امیدوار است که در دوران پسابرجام قرار بر این بود که با ورود شرکت های معتبر بین المللی نفتی به ایران بر اساس قراردادهای جدید نفتی، شرکت های منتخب ایرانی (در توسعه و اکتشاف) در کنار آنها حضور داشته باشند و به تجربه های مدیریتی و تکنولوژیک خود بیفزایند.

به گزارش دنیای اقتصاد، خروج دونالد ترامپ از توافق بین المللی برجام اما فرصت حضور شرکت های بین المللی نفتی در ایران را از آنها گرفت و متقابلا شرکت های ایرانی نیز تا حدودی از دریافت تکنولوژی روز دنیا از این شرکت ها عقب ماندند. با این حال بسیاری از کارشناسان با نظر زنگنه در رابطه با متوقف نشدن روند توسعه صنعت نفت در دوران تحریم موافق هستند. با توجه به نظرات کارشناسان، سه راهکار برای تداوم توسعه صنعت نفت در دوران تحریم شناسایی می شود.

متحد شدن شرکت های E&P ایرانی

ایجاد شرکت های اکتشاف و تولید یا همان شرکت های E&P ایرانی، موضوعی بود که از ابتدای شروع به کار دولت یازدهم مورد تاکید وزیر نفت قرار داشت. آن طور که زنگنه در بسیاری از اظهارنظرهای خود اعلام کرده بود، بین المللی شدن صنعت نفت ایران اتفاقی است که از مسیر مطرح شدن شرکت های E&P ایرانی در دنیا عبور می کند. در واقع تا زمانی که این دست شرکت ها به قدری دانش و سرمایه کسب نکنند که بتوانند در کشورهای دیگر وارد پروژه های اجرایی شوند، نمی توان به بین المللی شدن صنعت نفت ایران امیدوار بود.

این چشم انداز در حالی برای شرکت های اکتشاف و توسعه داخلی ترسیم شده بود که با بازگشت دوباره تحریم ها، تا حدودی خدشه دار شد. با این حال کارشناسان عقیده دارند ۱۷ شرکت منتخب E&P ایرانی که قرار بود در پروژه های بالادست شریک شرکت های خارجی شوند، می توانند با تشکیل چهار یا پنج کنسرسیوم، در دوران تحریم و در غیاب شرکت های مطرح، از افت تولید نفت و توقف برخی پروژه های نفتی جلوگیری کنند. طرح های گازی پارس جنوبی، طرح های نفتی غرب کارون و طرح های نگهداشت و افزایش تولید از جمله مهم ترین برنامه های نفتی کشور هستند که شرکت های داخلی می توانند در پیشبرد بخش سوم، اثرگذار باشند.

کارشناسان عقیده دارند معضل اصلی شرکت های E&P ایرانی به کمبود سرمایه و تکنولوژی بازمی گردد و اصولا به همین دو علت بود که در قراردادهای جدید نفتی بر شراکت این شرکت ها با سرمایه گذاران خارجی تاکید می شود. در چنین شرایطی فعالان حوزه نفت توصیه می کنند شرکت های اکتشاف و توسعه داخلی برای غلبه بر دو مشکل کمبود سرمایه و تکنولوژی اولا به سراغ پروژه های پایین دستی و ساده تر صنعت نفت بروند و دوما با تشکیل سه یا چهار کنسرسیوم و تجمیع امکانات مالی و فنی خود، توان خود را در اجرای پروژه ها افزایش دهند.

با در پیش گرفتن چنین سیاستی می توان امیدوار بود با پایان یافتن تحریم ها، این شرکت ها که در قالب کنسرسیوم فعالیت کرده اند از موضعی بالاتر و با تکیه بر تجربه های اجرایی خود با شرکت های خارجی علاقه مند به ورود به ایران وارد مذاکره شوند. کارشناسان حتی انتظار دارند سه یا چهار کنسرسیوم تشکیل شده در دوران تحریم، بتوانند در آینده با یکی کردن منابع خود تبدیل به یک شرکت واحد بزرگ شوند. آنها با تاکید بر اینکه در تمام کشورهای بزرگ دنیا تنها یک شرکت اکتشاف و سرمایه گذاری بزرگ و مطرح وجود دارد این چشم انداز را ترسیم می کنند. برای مثال در کشورمان در حالی ۱۷ شرکت منتخب اکتشاف و توسعه وجود دارد که هیچ کدام از آنها به تنهایی از قدرت چندانی برای عرض اندام در پروژه های نفتی برخوردار نیستند. در عوض نگاهی به کشورهای اروپایی و آسیایی مختلف نشان می دهد که بسیاری از آنها تنها یک شرکت اکتشاف و توسعه بزرگ و مطرح در دنیا دارند که سالانه در نقاط مختلف دنیا پروژه هایی را اجرا می کنند.

نکته دیگری که درخصوص شرکت های داخلی از سمت کارشناسان به آن اشاره می شود، ورود شرکت های غیرمتخصص به پروژه های نفتی بر اساس روابط و مصالح سیاسی است. چنین شرکت هایی در حالی در سال های گذشته اثبات کرده اند با صرف زمان و هزینه چند برابری قادر به پیشبرد پروژه های نفتی و گازی کشور نیستند که مدیرکل خاورمیانه موسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE  می گوید: به نظر می رسد متقاضی زیادی برای انجام پروژه های نفتی و گازی در ایران وجود دارد اما در انتخاب شرکت ها باید تخصص و شایستگی آنها مدنظر قرار گیرد. ایمان ناصری همچنین عقیده دارد «شرکت های ایرانی همان طور که قبل از تحریم ها برای حضور در پروژه ها علاقه مند بودند بعد از تحریم ها نیز ادامه خواهند داد اما مشکل همیشه در دوجا بوده و زمانی که این دو مشکل حل شده مانعی برای ورود شرکت های داخلی ایجاد نشده است.» از نگاه ناصری نیز مشکل نخست نقدینگی و دسترسی به فاینانس است و مشکل دوم مسائل تکنولوژیک است. او در این زمینه می گوید: در جاهایی که شرکت های ایرانی به یکی از این دو مورد یا هردوی آنها دسترسی ندارند ورود آنها به پروژه ها غیرقابل تصور است و اگر هم وارد شوند تجربه نشان داده که بر اساس مصلحت های سیاسی یا روابط است بدون آنکه نشان دهند منابع مالی کافی و تکنولوژی مناسب را در اختیار دارند. با این حال کریم زبیدی، مدیر برنامهریزی تلفیقی شرکت ملی نفت می گوید: شرکت های زیادی در ایران وجود دارند که از توان و سرمایه واقعی برای پیشبرد پروژه های نفتی برخوردارند و می توان از آن اطمینان حاصل کرد ضمن آنکه انتشار اوراق مشارکت و استفاده از منابع صندوق توسعه ملی نیز برای طرح های نگهداری و افزایش تولید در نظر گرفته شده اند.

جلب مشارکت شرکت های کوچک خارجی

به عقیده  کارشناسان از آنجا که جنس دور جدید تحریم های اعمال شده بر ایران متفاوت از دور قبلی است، می توان انتظار داشت شرکت های خارجی کوچک ارائه دهنده خدمات نفتی، جای خالی شرکت های بزرگی که به علت داشتن مراودات مالی با آمریکا از کشور خارج شده اند را پر کنند. دور قبلی تحریم های غرب علیه ایران از سوی سازمان ملل علیه کشورمان اعمال شده بود و همراهی گسترده کشورهای مختلف دنیا را علیه ایران به همراه داشت حال آنکه تحریم های جدید تنها از جانب آمریکا علیه ایران بازگشته است و بسیاری از کشورها از جمله اتحادیه اروپا الزامی برای پایبندی به آن برای خود متصور نیستند.

همین موضوع باعث شده است که بسیاری از شرکت های کوچک خدمات نفتی که مراودات مالی آنها به بانک های آمریکایی وابستگی ندارد، برای ورود به ایران مشکلی نداشته باشند. ایمان ناصری، مدیرکل خاورمیانه موسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE در این زمینه می گوید: در دوران تحریم تصور سرمایه گذاری خارجی در حجم بزرگ در صنعت نفت ایران بعید است و اصلا یکی از دلایل خروج توتال از قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به عنوان یک قرارداد بالادستی، بازگشت تحریم ها بود. اما در همین شرایط، شرکت هایی که دارایی و روابط بانکی مستقیمی با آمریکا ندارند ممکن است به سرمایه گذاری در ایران فکر کنند اما در مورد این شرکت ها باید میزان ریسک پذیری آنها در نظر گرفته شود. ناصری عقیده دارد چنان که یک شرکت غیرآمریکایی که رابطه مستقیمی با آمریکا ندارد، ممکن است این ریسک را قبول کند که در نتیجه همکاری با ایران در لیست تحریم های آمریکا قرار گیرد. مانند بسیاری از شرکت های نه تنها ایرانی بلکه روسی، چینی یا اروپایی.

دومین امکانی که ناصری برای ورود شرکت های کوچک خارجی به آن اشاره می کند، مسیر مالی ویژه ای است که اتحادیه اروپا برای همکاری شرکت های اروپایی و غیراروپایی با ایران باز کرده است. اتحادیه اروپا همچنین با تکیه به قانون انسداد تحریم ها، از شرکت های اروپایی در مقابل تحریم های آمریکا حمایت می کند. اقدامات اروپا در مقابل تحریم های یکجانبه آمریکا در حالی می تواند به تداوم ورود سرمایه به صنعت نفت ایران کمک کند که احتمالا حجم آن محدود خواهد بود. نرسی قربان، کارشناس حوزه نفت نیز در این زمینه می گوید: شرکت های ایرانی برای حضور در پروژه های نفتی به سرمایه و تکنولوژی به صورت همزمان نیاز دارند و از همین رو نیز به همکاری با شرکت های خارجی نیاز دارند. قربان، با توجه به اینکه منشا دور جدید تحریم ها سازمان ملل نیست، عقیده دارد «شرکت های کوچک خارجی می توانند وارد ایران شده و در کنار شرکت های داخلی پروژه ها را پیش ببرند.»

امیدواری به نقش آفرینی چینی ها

کارشناسان عقیده دارند در کنار حضور شرکت های اکتشاف و توسعه داخلی و ورود شرکت های کوچک نفتی خارجی، تداوم حضور شرکت های چینی در پروژه های نفتی نیز می تواند تا حدودی به پیشبرد اهداف وزارت نفت کمک کند. برای مثال در میادین آزادگان و یادآوران و همچنین توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی (پس از خروج توتال از کنسرسیوم توسعه) موضوع ادامه کارهای پیمانکاران معتبر چینی نیز مطرح است. موضوع حضور چینی ها در پروژه های نفتی کشور در حالی مطرح است که این امید وجود دارد برخلاف دور قبلی تحریم ها، این بار در پیشبرد پروژه ها اثرگذار باشند.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir