بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : شنبه 26 آبان 1397      12:34

گلایه‌های ایران از اروپا

اقتصاد ایرانی: معاون سیاسی وزیر امورخارجه ایران روز پنج شنبه ۲۴ آبان از کشورهای اروپایی خواست تا گام های عملیاتی برای حفظ توافق هسته ای موسوم به برجام بردارند، چراکه اقدامات اتحادیه اروپایی هنوز به راه حل های عملیاتی منجر نشده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، همزمان رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز از «تعلل» اروپایی ها در همکاری «عملی» با ایران در زمینه تحریم ها انتقاد کرد. این واکنش ها در شرایطی است که نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران با تهدید کردن کشورهای اروپایی گفته است که گول سازوکار اروپا برای تجارت با ایران را نخورید، چون مجازات می شوید. این هشدار در حالی مطرح می شود که هیچ یک از کشورهای اروپایی تاکنون حاضر به پذیرفتن خطر میزبانی کانال مالی اتحادیه اروپا برای تسهیل مراودات بانکی و تجاری با ایران نشده اند.

در همین ارتباط، سیدعباس عراقچی که برای سفری یک روزه به رم رفته در جمع خبرنگاران گفته است، جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش در چارچوب برجام عمل کرده است و از اتحادیه اروپا انتظار داریم در کنار عمل به تعهدات سیاسی به تعهدات اقتصادی خود در برجام عمل کند، چراکه تاکنون اقدامات اتحادیه اروپایی به راه حل های عملیاتی منجر نشده است. با خروج آمریکا از توافق هسته ای شش قدرت جهانی با ایران موسوم به برجام در روز ۱۸ اردیبهشت امسال، کلیه تحریم هایی که ایالات متحده در چارچوب این توافق علیه ایران تعلیق کرده بود، بار دیگر در دو مرحله به اجرا گذاشته شدند.

هشدار آمریکا به نهادهای اروپایی

در همین حال کشورهای باقی مانده در این توافق درصددند تا به نوعی این توافق را حفظ کرده و ایران را ترغیب کنند که تعهدات خود در چارچوب این توافق را اجرا کند. در همین راستا، اروپا در نظر دارد سازوکار یا کانالی را ایجاد کند که بدون استفاده از دلار بتواند تجارت با ایران را ادامه داده و از جمهوری اسلامی نفت بخرد. این سازوکار به ایران اجازه خواهد داد که در ازای نفت صادراتی به اروپا، مواد غذایی و کالا وارد کند. اروپا درنظر دارد طی ماه جاری این سازوکار را از لحاظ حقوقی راه اندازی کند، اما فعالیت عملی آن از سال آینده آغاز خواهد شد. با این حال آمریکا به نهادهای اروپایی درخصوص تجارت غیر دلاری با جمهوری اسلامی هشدار داده است. از سوی دیگر روز گذشته دیپلمات ها گفتند که هیچ کشور اروپایی از ترس تحریم های آمریکا حاضر نیست میزبان نهاد سازوکار ویژه مالی موسوم به «اس پی وی» باشد.

تشویق به نقض قطعنامه

عباس عراقچی همچنین در جمع خبرنگاران تاکید کرده است که آمریکا با خروج از برجام عملا قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده است. به گفته معاون سیاسی وزارت امورخارجه ایران، آمریکا فقط به خروج از برجام اکتفا نکرده و دیگر کشورهای جهان را نیز به نقض قطعنامه۲۲۳۱تشویق می کند.

قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد در تایید توافق هسته ای ایران و شش قدرت جهانی یا «برنامه جامع اقدام مشترک» تصویب شد. این قطعنامه با اکثریت قاطع ۱۵ رای مثبت از ۱۵ عضوتصویب شد و همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد را به اجرای مفاد برجام متعهد می کند. عراقچی در ادامه گفته است: «برجام یک موافقت نامه امنیتی و عدم اشاعه است و خروج آمریکا از برجام، امنیت اروپا و منطقه و نظام بین الملل را با چالش مواجه کرده است.»

معاون وزیر امورخارجه ایران همچنین در دیدار با رئیس کمیسیون سیاست خارجی ایتالیا با اشاره به اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام، از اروپا خواسته است «در مقابل اجازه ندهد که آمریکا از مسائل مالی و پولی به عنوان یک سلاح در جهت تحمیل یک جانبه گرایی خود بر جامعه بین المللی سوءاستفاده کند.» پیش از این شماری از مقام های ایرانی از ناتوانی اروپا برای مقابله با تحریم آمریکا انتقاد کرده بودند.

با این حال مقام های آمریکا نیز می گویند، تلاش ها برای ایجاد سازوکار ویژه اروپا با ایران نتیجه ای در بر نخواهد داشت. در همین زمینه، برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هفته گذشته گفته بود که «هر کمپانی بزرگ اروپایی در نهایت بازار آمریکا را به بازار ایران ترجیح خواهد داد.»

پیش تر نیز وزیر امورخارجه ایران در گفت وگو با روزنامه قطری العربی الجدید درخصوص بسته اروپا برای ایران گفته بود که اروپایی ها هنوز آمادگی اجرای تعهد سیاسی را همزمان با دادن بهای اقتصادی ندارند.

سیطره دلار

عراقچی پیشتر در بیان دلایل تاخیر راه اندازی سازو کار ویژه مالی اروپا و عملیاتی شدن آن، به سیطره دلار و سیستم مالی آمریکا بر نهادهای اروپایی و پیچیدگی های این سازوکار اشاره کرد. معاون سیاسی ظریف که با باشگاه خبرنگاران جوان سخن می گفت، افزود: «متاسفانه به دلیل سیطره ای که دلار و سیستم مالی آمریکا بر نهادهای اروپایی دارد، ایجاد مکانیسمی که با این سیطره دلار سروکار نداشته باشد و آمریکایی ها نتوانند آن را در چنبره تحریم های خود قرار بدهند، کار آسانی نیست.»

تعلل اروپا

همزمان با سخنان عراقچی در رم، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران نیز روز پنج شنبه، ۲۴ آبان ماه، در واکنش به رد میزبانی کانال مالی اروپا از سوی اتریش، از «تعلل» اروپایی ها در همکاری «عملی» با ایران در زمینه تحریم ها انتقاد کرد. او مناسبات ایران و اروپا را مناسبات «همواره لوکسی» توصیف کرد که «اثری عملی برای مقابله با تحریم های ایران نداشته است.»

اظهارات حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس این کمیسیون، پس از آن بیان شد که اتریش به طور رسمی اعلام کرد میزبانی نهادی را که اروپا قرار است برای امکان ارتباطات مالی با ایران در دوره تحریم های آمریکا راه ا ندازی کند، نمی پذیرد. خبرگزاری رویترز نیز پس از آن خبر داد که هیچ کشور اروپایی از ترس تحریم های آمریکا حاضر نیست میزبان چنین نهادی باشد. فلاحت پیشه در واکنش به این موضوع گفت: «در زمانی که باید اتحادیه اروپا مناسبات مثبتی را با ایران پیش ببرد ما می بینیم که یک نگاه ملی در این شرایط در اتحادیه اروپا حاکم می شود و کشور های عضو سعی می کنند کشور خودشان را درگیر میزبانی کانال مالی با ایران نکنند.» به گفته وی، این «تعلل» اروپایی ها در همکاری «عملی» با ایران به ویژه در زمینه کانال مالی «سوالات جدی» در میان مقامات جمهوری اسلامی ایجاد کرده است.

به گفته این نماینده، با گذشت زمان، تعلل کشورهای اروپایی در همکاری با ایران نمایان می شود و «عملا هنوز اتفاقی در محاسبات ایران و اتحادیه اروپا نیفتاده است و حتی آنچه که مشهودتر است پیگیری سیاست های منفی است که عملا مناسبات بین ایران و اتحادیه اروپا را با چالش مواجه می کند.»

فلاحت پیشه در عین حال خبر داد کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس روز یکشنبه هفته آینده، ۲۷ آبان، موضوع تاخیر در مکانیسم مالی اروپا را مورد بررسی قرار خواهد داد. رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود که جمهوری اسلامی باید در شرایط فعلی «سیاست های» خود در مقابله با تحریم ها را «تقویت» کند و «مناسبات دوجانبه با کشور های دیگر را معطل مناسبات با کشورهایی چون اتحادیه اروپا» نکند.

در همین زمینه خبرگزاری رویترز پیش تر خبر داده بود با آنکه اروپا در تلاش است سازوکار ویژه ای برای تجارت غیردلاری با ایران راه اندازی کند، اما عدم آمادگی کشورهای اروپایی برای میزبانی نهاد سازوکار تجاری با ایران ممکن است برنامه اروپا برای حفظ تجارت با ایران بعد از تحریم های آمریکا را متزلزل کند. موضوع سازوکار تجاری غیردلاری با ایران بسیار حساس است، چون جمهوری اسلامی تهدید کرده است در صورتی که از مزایای اقتصادی و تجاری توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با قدرت های جهانی بهره مند نشود، از این توافق خارج خواهد شد. این درحالی است که اروپا نگران است برهم خوردن برجام منجر به گسترش ناامنی در خاورمیانه شود.

شرط تنش زدایی

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همچنین گفت که اجرایی شدن بسته پیشنهادی اروپا به ایران به مواردی چون «تنش زدایی احتمالی» بین ایران و آمریکا موکول شده است. حشمت الله فلاحت پیشه روز سه شنبه هشتم آبان در مصاحبه با «خانه ملت»، گفت که این بسته تا هفته آینده با عنوان «سند همکاری» بین طرفین ثبت خواهد شد. به گفته فلاحت پیشه، اجرایی شدن این سند در عین حال «به چند مورد دیگر موکول شده است.» او اضافه کرد: «مذاکراتی که ایران و اروپا خواهند داشت و تنش زدایی احتمالی که ممکن است بین ایران و آمریکا شکل بگیرد، از جمله مواردی هستند که اجرایی شدن بسته پیشنهادی اروپایی ها به آنها موکول شده است

هشدار آمریکا

بانک ها و شرکت های اروپایی که براساس سازوکار ویژه اتحادیه اروپا با ایران وارد معامله و داد و ستد می شوند از گزند مجازات های اقتصادی واشنگتن در امان نخواهند بود. این هشداری است که نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران روز پنج شنبه در واکنش به فشار قدرت های بزرگ اقتصادی اروپا به کشورهای کوچک تر برای میزبانی کانال مالی اتحادیه اروپا جهت اجرای این سازوکار ویژه مطرح کرده است. برایان هوک در این خصوص گفته است: «جای تعجب ندارد که اتحادیه اروپا برای اجرای آنچه سازوکار ویژه یا «اس پی وی» نامیده می شود و رفع نگرانی شرکت ها جهت معامله با ایران تلاش کند. ما نیز می گوییم که میزبان کانال اجرایی این سازوکار با مجازات آمریکا مواجه خواهد شد.»

این هشدار در حالی مطرح می شود که هیچ یک از کشورهای اروپایی تاکنون حاضر به پذیرفتن خطر میزبانی کانال مالی اتحادیه اروپا برای تسهیل مراودات بانکی و تجاری با ایران نشده اند. اتریش آخرین کشوری بود که پیشنهاد میزبانی این کانال مالی را رد کرد. براساس آخرین گزارش ها کشورهای بزرگ اروپایی درحال حاضر کشور کوچک لوکزامبورگ را تشویق به پذیرفتن این پیشنهاد کرده اند. اما پیش از آن، خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده بود که لوکزامبورگ و بلژیک پیش از اتریش پیشنهاد میزبانی نهاد سازوکار ویژه مالی را رد کرده اند. با این همه دیپلمات های اروپایی پیش از شروع تحریم های آمریکا گفته بودند که این کانال به طور سمبلیک و نمادین و پیش از اجرایی شدن تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران، افتتاح می شود اما عملیاتی شدن آن احتمالا تا اوایل زمستان جاری طول می کشد. طرح ایجاد این کانال مالی در جریان اجلاس وزرای خارجه آلمان، بریتانیا، فرانسه و مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با همراهی چین و روسیه در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک تصویب شد. شرکت کنندگان در این جلسه که همگی از اعضای توافق هسته ای با ایران هستند منظور از ایجاد این کانال جدید را «حفاظت از آزادی فعالان اقتصادی این کشورها جهت دنبال کردن مبادلات مشروع با ایران» همزمان با خروج آمریکا از توافق هسته ای عنوان کردند.

تجارت غیردلاری با ایران

همچنین وزارت خارجه ایالات متحده به نهادهای اروپایی در مورد تجارت غیردلاری با جمهوری اسلامی هشدار داده است. خبرگزاری رویترز روز پنج شنبه، ۲۴ آبان ماه، گزارش داد که نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران در تماسی تلفنی به کمپانی های اروپایی در مورد تجارت غیردلاری با ایران هشدار داده است. برایان هوک تهدید کرد که بانک ها و کمپانی های اروپایی که برای ادامه تجارت با ایران به سازوکار ویژه اتحادیه اروپا متوسل شوند «خطر تحریم های تازه آمریکا» را به جان می خرند. رویترز به نقل از هوک نوشت: «بانک ها و کمپانی های اروپایی می دانند که ما در اجرای تحریم ها علیه رژیم ایران، بسیار جدی هستیم.»

آغاز به کار سازوکار ویژه مالی

این تحولات در شرایطی رخ می دهد که مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای خارجه آلمان، سوئد و دانمارک در گفت وگوی تلفنی پنج شنبه شب با وزیر امورخارجه ایران با تاکید بر تعهد خود برای حفظ کانال های مالی با ایران اعلام کردند که سازوکار ویژه مالی اروپا ظرف روزهای آینده رسما ثبت شده و آغاز به کار می کند. محمدجواد ظریف جمعه ۱۱ آبان با «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، «هایکو ماس» وزیر امورخارجه آلمان، «والستروم» وزیر امورخارجه سوئد و «هانتر ساموئلسون» وزیر امورخارجه دانمارک تلفنی گفت وگو کرد. در این گفت وگوهای تلفنی وزیر امورخارجه ایران درخصوص اقدام آمریکا در اعمال مجدد تحریم های آن کشور و تلاش های اروپا برای مقابله با این اقدامات با مقامات اروپایی رایزنی و تبادل نظر کرد. موگرینی و وزرای خارجه اروپایی با تاکید چندباره بر تعهد خود به برجام و تلاش برای حفظ کانال های مالی با ایران و تداوم صادرات نفت و گاز ایران، بر اهمیت تعهد وزرای دارایی علاوه بر وزرای خارجه سه کشور اروپایی و سایر اعضا برای اجرایی کردن سازوکار ویژه مالی اروپا تاکید کرده و اعلام کردند این سازوکار ظرف روزهای آتی رسما ثبت شده و آغاز به کار خواهد کرد.

توافق هفت بانک مرکزی اروپا

وزیرخارجه ایران پیش تر درخصوص توافقات صورت گرفته در سازوکار ویژه مالی اروپا گفته بود، هفت بانک مرکزی اروپا توافق کرده اند« راهکار ویژه مالی برای ارتباط با ایران ایجاد و در آینده این راهکار را به موسسه تبدیل کنند.» محمدجواد ظریف روز جمعه، ۶ مهر، گفت که این راهکار در آینده نزدیک ایجاد می شود اما تشکیل موسسه ای که فراتر از ایران بتواند کار کند، ممکن است بیشتر طول بکشد. او به نقل از فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اعلام کرد که این راهکار ویژه فقط برای اروپا نیست، بلکه سایر کشورها و شرکت ها نیز برای همکاری با ایران می توانند پول را به این حساب واریز و هزینه های صادرات را از آن برداشت کنند. به گفته ظریف، این نهاد، هیچ حضوری در بازارهای دلاری و آمریکا ندارد و فقط با یورو کار می کند. وزیرخارجه ایران به نام هفت کشور اروپایی که برای راه اندازی این راهکار ویژه مالی توافق کرده اند، اشاره ای نکرده است.

کانال مالی چگونه عمل می کند؟

پیش بینی می شود کانال مالی احتمالی، همانند صندوقی تحت حمایت اتحادیه اروپا باشد که پول نفت ایران از سوی شرکت های خریدار به آن واریز می شود. واردات ایران از اروپا هم از محل منابع این صندوق تامین می شود. اینکه انتقال این پول به ایران چگونه صورت می گیرد احتمالا راسا از سوی این کانال مالی خواهد بود که مشابه بانک عمل می کند. این جزئیات در حال مذاکره است و تا عملیاتی شدن فاصله دارد. براساس گزارش دو رسانه آلمانی، این نهاد مالی واسطه ای به عنوان یک بورس معاوضه عمل می کند و می تواند از طریق معاوضه و انتقال اعتبارات مالی، امکان دادوستد بین طرف های اقتصادی ایرانی و اروپایی را فراهم آورد. برای مثال، ایران می تواند محموله نفت خود را به شرکتی در اسپانیا بفرستد، اما پول ناشی از فروش این محموله به عنوان اعتبار نزد این نهاد مالی واسطه ای باقی می ماند تا اگر برای نمونه یک خریدار ایرانی از یک شرکت ماشین سازی آلمانی ماشین آلات می خرد، این دادوستد با اعتبار ناشی از فروش نفت ایران به شرکت اسپانیایی تسویه شود.

اهمیت تاسیس کانال مالی

تحریم های قبلی ایالات متحده علیه ایران همراه با تحریم های تازه تری بازگشته است. بخشی از نفت صادراتی ایران به مقصد کشورهای اروپایی است و در صورتی که اروپایی ها خرید نفت ایران به دلیل تحریم های آمریکا را قطع کنند، به افت شدید درآمدهای ایران می انجامد و می تواند انگیزه ای برای خروج از توافق برجام از سوی جمهوری اسلامی ایران باشد. خریداران اروپایی نفت ایران، شرکت ها و پالایشگاه های خصوصی هستند که دولت ها نمی توانند آنها را مجبور به خرید نفت ایران کنند و در عین حال در برابر تحریم های آمریکا آسیب پذیرند، کانال مالی اتحادیه اروپا برای ایران می تواند اثری حیاتی در ادامه توافق هسته ای داشته باشد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir