چرایی تفاوت در نرخ های تورم اعلامی

در حالی که مرکز آمار ایران از فروردین92 مسوول رسمی اعلام نرخ تورم است بانک مرکزی که تا پیش از این نرخ تورم را محاسبه و اعلام می کرد نیز همچنان طبق روال گذشته و همزمان با مرکز آمار تورم را محاسبه و اعلام می کند.
اما مساله قابل توجه تفاوتی است که همواره در نرخ تورم دو مرجع محاسبه کننده وجود دارد به گونه ای که در آخرین نرخ اعلام شده در فروردین ماه سال جاری مرکز آمار تورم را 29.8 و بانک مرکزی نیز در همان روز با تفاوت 2.5 درصدی 32.3 درصد اعلام کردند.
اما مدیر کل دفتر شاخص های مرکز آمار ایران در گفت وگو با خبرنگار ایسنا در مورد برخی از عوامل تاثیر گذار در تفاوت بین نرخ تورم مرکز آمار و بانک مرکزی توضیح داد.
نادر حکیم پور با اشاره به این که روش محاسبه ی نرخ تورم بین این دو سازمان تفاوتی نداشته و هردو بر اساس روش "لاسپیرز" محاسبات را انجام می دهند، گفت: بخشی از تفاوت موجود در محاسبه نرخ مربوط به اجرای طرح هزینه درآمد خانوار که به عنوان تخمین وزن قیمت هر کالا استفاده می شود است هرچند که هر دو سازمان از آن استفاده می کنند اما چون حجم پوشش جامعه متفاوت است بی تردید این احتمال وجود دارد تا اطلاعاتی که به عنوان وزن استخراج می شود با هم متفاوت باشند.
وی هم چنین روش جمع آوری اطلاعات قیمتی را نیز در تفاوت نرخ تورم بی تاثیر ندانست و افزود: مرکز آمار ایران محاسبه شاخص تورم را به تفکیک شهری و روستایی انجام می دهد از سویی دیگر اقلامی را که این مرکز برای دریافت قیمت بر پایه سال 90 مدنظر قرار می دهد، نزدیک به 451 قلم کالا است در حالی که بانک مرکزی سبد کالایی در حدود 380 قلم را قیمت گیری می کند.
حکیم پور تعداد شهرهایی را که مرکز آمار از آن ها قیمت گیری می کنند 378 شهر و 293 منطقه شهری عنوان کرد و گفت: در این مورد نیز با بانک مرکزی اختلاف هایی وجود دارد که بخشی از تفاوت های موجود در نرخ تورم به این مساله بر می گردد.

 نرخ تورم را باید مرکز آمار اعلام کند
مدیر کل دفتر شاخص های مرکز آمار ایران هم چنین در مورد این که آیا یکسان نبودن نرخ تورم بین این دو سازمان مساله ای را برای استفاده کنندگان و برنامه ریزان ایجاد نمی کند؟ نیز توضیح داد: برای سنجش اعتبار و اطمینان از نرخ تورم محاسبه شده باید نحوه ی اجرا و جمع آوری آمار و اطلاعات مدنظر قرار گیرد و چون در این زمینه اختلاف هایی وجود دارد قطعا نرخ هیچ گاه کاملا یکسان نخواهد بود. از سویی دیگر وقتی دو منبع آماری را اعلام می کنند رخ دادن خطا طبیعی است.
وی با اعتقاد به این که باید اعلام نرخ تورم به عهده یک نهاد سپرده شود، تصریح کرد: این در حالی است که مرکز آمار طبق ماده 54 قانون برنامه پنجم مرکز رسمی اعلام آمار کشور هم چنین نرخ تورم است از این رو این مرکز باید نهاد اصلی جمع آوری و محاسبه ی نرخ تورم قلمداد شود.
حکیم پور هم چنین در مورد تغییر سال پایه از سوی مرکز آمار نیز گفت: این کار یکباره و بدون برنامه انجام نشد بلکه از حدود سه سال پیش بحث های کارشناسی و بررسی های لازم در این زمینه آغاز شده بود، اما هیچ گاه به طور رسمی اعلام نشد هرچند که دکتر عادل آذر قبلا از احتمال این تغییر در سال 92 خبر داده بودند و به محض این که سیاست گذاری های لازم انجام شد شاخص پایه در محاسبه تورم فروردین ماه 92 تغییر کرد.
مدیرکل دفتر شاخص های مرکز آمار ایران در پایان یادآور شد: اطلاعات مربوط به تورم شهری در هفتم هر ماه استخراج و تا نیمه همان ماه بر روی سایت مرکز آمار قرار گرفته و اطلاع رسانی می شود ضمن اینکه برای انجام مقایسه همچنین حفظ سری زمانی تا چهار یا پنچ ماه ابتدایی مبنا، نرخ تورم براساس هر دو سال اعلام خواهد شد و سپس تنها طبق سال پایه جدید محاسبه می شود.