فقط 4درصد شاغلان ایرانی تکنسین هستند

یکی از مهم ترین ابزارها و در عین حال اولویت های مورد نیاز در بازار کار کشور این است که افراد جوان و نیروهای تازه نفس دارای مهارت و تخصص تصدی مشاغل گوناگون را بر عهده بگیرند. کمبود نیروی متخصص و تکنسین در بازار کار کشور در شرایط فعلی یکی از مهم ترین ضعف ها محسوب می شود که نه تنها بی توجهی اغلب کارجویان را به این مقوله نشان می دهد، بلکه نواقص و ضعف های نظام آموزشی کشور را نیز خطاب قرار می دهد.

امروز یکی از دلایل اصلی بیکاری جوانان 15 تا 29 ساله در کشور و همچنین علت های پُرشمار بودن بیکاران در این گروه سنی به فقدان مهارت عملی انجام کار در این بخش برمی گردد. این موضوع باعث شده تا بیشتر کارفرمایان از جذب نیروهای جوان و متقاضی کار به دلیل ناتوانی در پذیرش تصدی مشاغل مختلف امتناع کنند.

امتناع کارفرمایان از جذب کارجویان بدون مهارت

با وجود روشن بودن و وضوح این نقص در نیروهای متقاضی کار کشور، سیستم آموزشی تلاش چندانی برای رفع این نقیصه در سال های حضور افراد در آموزش نکرده و این مسئله همچنان به عنوان یکی از چالش های بازار کار کشور باقی مانده است.

هم اکنون عموما دانشگاه ها به ارائه مباحث نظری در رشته های مختلف علمی می پردازند و پذیرش سالیانه دانشجو نیز بدون کمترین توجهی به نیاز بازار کار کشور در رشته های مختلف صورت می گیرد. اینگونه تصور می شود که نظام آموزشی و بازار کار کشور هیچگونه امکان ارتباطی با یکدیگر ندارند و در حالی که یکی مشغول صدور مدارک رنگارنگ نظری برای جوانان است، آن یکی به دنبال افرادی می گردد که بتوانند کارها را بر عهده بگیرند.

جالب است بدانیم با وجود 3 میلیون بیکار در کشور و افرادی که با وجود داشتن مدارک علمی معتبر در مقاطع کارشناسی تا حتی دکترا بیکار مانده اند، بازار کار در برخی رشته ها به دنبال جذب نیروی متخصص و ماهر است و در حوزه هایی به دلیل نبود مهارت انجام کار؛ برخی بنگاه ها با چالش تامین نیروی کار نیز مواجه هستند!

صدور مدارک رنگارنگ

سال ها است در این زمینه که باید بین دانشگاه ها و بازار کار ارتباط مستقیمی برقرار شود سخن گفته می شود، اما تا به امروز چنین نشده و اگر هم کارهایی صورت گرفته باشد ناچیز بوده و نمی تواند جواب مناسبی برای حل معضل بیکاری جوانان در بعد مهارت آموزی باشد.

هرچند در ایران سازمان فنی و حرفه ای به عنوان متولی آموزش های غیررسمی مهارت در کشور فعالیت دارد، اما عملا ظرفیت ایجاد پوشش مناسب برای رفع نیازهای آموزشی همه متقاضیان کار وجود ندارد. اما نکته مهم تر از اینکه در حال حاضر چه میزان ظرفیت پذیرش نیروی متقاضی دریافت مهارت و تخصص انجام کار در کشور وجود دارد این است که اغلب کارجویان تمایل چندانی به گذراندن دوره های مهارتی برای ورود مطمئن به بازار کار را ندارند و این سوالی است که خود آنان باید به آن پاسخ بگویند.

این گزارش می خواهد با تاکید بر مقوله مهم مهارت آموزی و لزوم تقویت داشته های کارجویان برای ورود به بازار کار و عرصه واقعی تولید این مسئله را یادآوری کند که شاخص سهم تکنسین (دوره کاردانی فنی) در نیروی کار شاخص مناسبی جهت احراز رشد فناوری در سطح جهانی است و باید در کشور ما نیز مورد توجه قرار گیرد.

هرچه میزان حضور و فعالیت تکنسین و افراد مهارت دیده در بازار کار کشور افزایش یابد، علاوه بر فراهم شدن امکان کار برای بیشتر بیکاران؛ امکان اشتغال زایی به دلیل ارتقاء سطح تولید و بهبود بهره وری نیروی کار نیز به وجود خواهد آمد.

شناسایی نیروهای ماهر

با اینکه تاکید این گزارش بر مقوله مهارت آموزی است اما نمی توان سهم بزرگ دولت ها در فراهم کردن زمینه ها و بستر ایجاد اشتغال در کشور را از یاد برد. در واقع این دولت است که باید از طریق منابع و امکاناتی که در اختیار دارد، فضای اشتغال کارجویان را در کشور فراهم نماید. حال که این فضا به صورت مناسبی فراهم نیست، کارجویان نیز در رقابت با یکدیگر برای ورود به عرصه کار و تولید، تلاش چندانی غیر از گذراندن دوره های نظری دانشگاهی نمی کنند و عملا عموما در زمان تقاضا برای کار دارای شرایط یکسانی هستند و تنها درصد کمی از کارجویان هستند که خود را مجهز به مهارت های دیگری می کنند و آنها از سوی کارفرمایان به آسانی شناسایی و جذب کار می شوند.

طبق گزارش سازمان جهانی کار، متوسط سهم تکنسین در بازار کار حوزه یورو حدود 20 درصد و در ایران تنها 4.64 درصد است. آمارها نشان دهنده این واقعیت است که کشورهای پیشرفته و صنعتی اروپا که از تولید ناخالص داخلی بالاتری برخوردار هستند از سهم نیروی کار تکنسین بیشتری نیز در بازار کار برخوردار هستند.