برنده انتخابات اقتصاد یا مردم؟

برندگان واقعی روز 24 خرداد (انتخابات ریاست جمهوری یازدهم) بدون تردید جوانان این مرز و بوم اند که به رغم شرایط بد اقتصادی و احتمالا بیکار بودن، ثابت کردند که از نظر اجتماعی- سیاسی رشد فوق العاده ای پیدا کرده اند و به همگان ثابت کردند که دنیای متکی بر قواعد مدنی امروز را به درستی شناخته اند و به جای قهر با صندوق های رای با حضور پرشور خود به اراده خود عینیت بخشیدند.

آنان 24 خرداد 1392 را به نقطه عطف دیگری در فرآیند پرنشیب و فراز صد ساله آزادی خواهی ایرانیان تبدیل کردند که نظیر آن حداقل در منطقه یافت نمی شود. 
این سرمایه عظیم پشتوانه ای است استوار برای رییس ‍ جمهور جدید که از آن بهره فراوان خواهد برد و البته مسوولیتی بزرگ- در مقابل- برای او و همکارانش به وجود آورده است. اینک بر رییس جمهور منتخب است که از این نیروی عظیم عقلانیت بهره گیرد و راه را آن چنان هموار سازد که اشتیاق و امید شکل گرفته و به حرکت درآمده در جهت سازندگی کشور به کار گرفته شود. رییس جمهور منتخب که اکنون رییس جمهور همه مردم ایران است و خود مجهز به پشتوانه علم و تجربه است در ادامه راه محتاج به حضور جوانان در صحنه های اقتصادی نیز هست؛ ولی طبیعی است که چگونگی حضور جوانان باید سازماندهی شود؛ زیرا تبدیل این نیروی عظیم به تلاش و کوشش و در نتیجه بهره مندی از مواهب زندگی، نیاز به سازماندهی جدیدی دارد که به دلیل مشکلات گذشته جای آن خالی است. خوب است به تفکر بنشینیم که چگونه می توان از این نیرو در جهت سازندگی کشور استفاده کرد و چون دوره انتخابات، در فراسوی دوره چهار ساله، رییس جمهور پیروز میدان فعالیت های اقتصادی نیز باشد. 
در این یادداشت دو پیشنهاد را به محک آزمون و بحث و گفت وگو می گذارم: 

1- اولین پیشنهاد، تاسیس انجمن های حرفه ای جوانان است؛ به ترتیبی که مرتبط با سازمان های کارفرمایی (مانند اتاق های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی) باشند. این انجمن ها (مثلا انجمن متخصصان جوان الکترونیک) از یک طرف امکانات رشد و تعالی اعضای خود را فراهم می کنند و دانش آکادمیک آنان را به دانش کاربردی در انطباق با نیازهای محیط کار تبدیل می کنند و از طرف دیگر اطلاعات بازار کار را در اختیار اعضای خود قرار می دهند. به عبارت دیگر این گونه انجمن ها حلقه مفقود بین محیط آموزشی و بازار کار را به وجود می آورند.

طبیعی است که چنین انجمن های حرفه ای، سرمایه لازم برای شروع فعالیت و پرداخت حق عضویت هایی که بتواند هزینه ها را جبران کند، ندارند. بنابراین باید در زمان تشکیل در ارتباط با سازمان هایی قرار گیرند که امکانات اولیه را در اختیارشان قرار دهد. مزیت همجواری این گونه انجمن ها برای اتاق ها یا مجموعه ای از صنایع این است که صنایع می توانند نیازهای نیروی انسانی خود را به آنان منتقل کنند و انجمن ها در آماده سازی فارغ التحصیلان دانشگاهی در انطباق با نیازها کوشا شوند. همچنین این انجمن ها می توانند به عنوان محیطی برای کاریابی مورد استفاده قرار گیرد. 

فعالیت این گونه انجمن ها می تواند به گسترش نوآوری و تبدیل آنان به فعالیت های سودآور اقتصادی برای جوانان نیز کمک کند؛ زیرا این گونه انجمن ها می توانند با ترتیب دادن مسابقات، برگزاری نمایشگاه های نوآوری و ... به طرح ایده های نو یاری رسانند و در مقابل سرمایه گذاران را به عطف توجه به این گونه نوآوری ها تشویق کنند که قطعا این فعالیت به یک فرآیند رشد نوآوری و تبدیل آن به منبعی برای کسب درآمد کمک خواهد کرد. 

دولت در این میان منتفع خواهد شد؛ زیرا از یک طرف زمینه رشد اشتغال فراهم می آید و از طرف دیگر فرآیند مطرح شدن ایده های نو و کاربردی برای نوسازی خطوط تولید از طریق رشد تکنولوژی به وجود می آید؛ زیرا زمانی که نیازها به انجمن و اعضای آن منتقل شد، متخصصین جوان در پی پیدا کردن جواب، فعالیت می کنند و در صورت نیاز به دانشگاه های محل تحصیل (و استادان) خود مراجعت می نمایند تا از این مسیر درآمدی کسب کنند.  

2- دومین پیشنهاد راه اندازی انجمن های حرفه ای متخصصین بازنشسته است که حتی می تواند متخصصین مشغول کار با سال های مشخصی از سابقه کار را به عضویت درآورد. فعال کردن چنین انجمن هایی می تواند به تجهیز سرمایه علمی و تجربی کشور بینجامد و آن را در اختیار بازار کار قرار دهد. سازمان های بین المللی از این نوع انجمن های متخصصین در کنار خود دارند و در صورت تقاضای کشورهای در حال توسعه از افرادی متخصص که عضو این گونه انجمن ها هستند دعوت می کنند و برای مدتی به کشورهای متقاضی اعزام می دارند. معمولا هزینه استفاده از این گونه متخصصین پایین است؛ زیرا برخی اوقات متخصصین بازنشسته فقط برای سرگرم شدن وارد این انجمن های حرفه ای می شوند. 

مشخصه مهم بهره گیری از این متخصصین ماهیت نیاز کوتاه مدت به آنان است. مثلا مشکلی در یک خط تولید به وجود آمده که متخصصی ممکن است طی دو هفته آن را ساماندهی کند. 

مهم تر آنکه فعالیت این گونه انجمن ها- علاوه بر ابعاد اقتصادی- دارای ابعاد اجتماعی نیز می باشد؛ زیرا افراد متخصص مورد استفاده قرار می گیرند و در نتیجه امید به زندگی در آنان افزایش می یابد و حضور آنان در جامعه به نشاط بیشتر تبدیل می شود. 

انجمن های حرفه ای دوگانه جوانان و افراد با تجربه باید با کمک و هدایت دولت از نظر ایجاد مقررات و ضوابط مورد نیاز راه اندازی شوند و برای کسانی که به آنان کمک می رسانند مشوق های مناسب به وجود آیند؛ ولی باید دقت کرد که دولت نباید در اداره آنان نقشی داشته باشد، البته دولت می تواند با به رسمیت شناختن آنان و محول نمودن یکسری وظایف مشورتی یا نظارتی به آنان- در حیطه وظایفشان- به رشد و تعالی آنها کمک کند و از این مسیر به رشد حرفه و فن و نوآوری در اتصال با فضاهای آموزشی و تجربی از یک طرف و فضای کسب و کار و نوسازی صنایع از طرف دیگر یاری رساند. قطعا راه اندازی این گونه انجمن ها به کاربردی شدن دانشگاه ها نیز کمک خواهد رساند؛ زیرا با انتقال نیازهای صنعتی و خدماتی به آنان از طریق انجمن ها، فضاهای آموزشی و تحقیقی در جهت انطباق با نیازهای جامعه شکل خواهد گرفت. 

نمونه یا مشابه انجمن های حرفه ای برای جوانان و همچنین افراد با تجربه در کشورهای پیشرفته سابقه طولانی دارد و حتی سازمان های بین المللی از موسسات حرفه ای بهره فراوان می گیرند.