پژویان: پشت علم اقتصاد ایستاده ام

بخش هایی از این گفت و گو در ادامه آمده است:  *  در این مورد که چه افرادی به علم اقتصاد خیانت کرده اند اتفاقاً فهرستی از افراد و جریان های مشخص دارم و معتقدم اکثر این آقایان به داشته های علمی خود خیانت کرده اند اما من به اندازه یک مو از اعتقادات و دانشی که آموخته ام، عقب نشینی نکرده ام.

* پشت علم اقتصاد محکم ایستاده ام و از آن دفاع کردم. شاید به خاطر این دفاع قاطعانه باشد که امروز انگ خیانت را به من می زنند. سند آن هم حداقل در دو مورد موجود است. یکی در دولت آقای هاشمی که من مصرانه به دنبال راه حل هایی برای کاهش فقر در کشور بودم و بحث اقشار آسیب پذیر را پیگیری می کردم که آقای مرحوم دکتر نوربخش هم در جریان این کارها بودند. سند دوم هم مجموعه تلاش هایی است که در 30 سال گذشته در مورد بزرگ ترین اصلاح ساختار اقتصاد ایران پیگیری کردم که خوشبختانه در دولت آقای احمدی نژاد با نام هدفمندی یارانه ها شروع شد.

* بنده هیچ گاه به طور مستقیم مشاور اقتصادی آقای احمدی نژاد نبوده ام و به ایشان مشاوره اقتصادی نداده ام. معمولاً نظراتم را درباره رویکرد اقتصادی دولت با چند تن از دانشجویان سابقم مانند دکتر حسینی و دکتر فرزین در میان می گذاشتم و مثلاً اشاره می کردم که این سیاست یا آن سیاست ممکن است جواب بدهد و بهتر است چگونه اقتصاد کشور را مدیریت کنند.

* من معتقدم آنها که منتظر می مانند یا دیگران را منتظر می گذارند تا شرایط برای اصلاح ساختار مطلوب شود، همان ها هستند که نمی خواهند هیچ اصلاح ساختاری در اقتصاد ایران صورت گیرد. این گونه تفکرات، اصلاح ساختار اقتصادی کشور را برای سال های طولانی به تعویق می اندازد. آنهایی که بعد از انقلاب به جای اینکه متکی بر اصول اقتصاد، سیاستگذاری کنند، آزمون و خطا کردند، دچار اشتباه شدند. آنها که سراغ راه حل های کلان اقتصادی رفتند. آنهایی که جلوی اصلاح قیمت ها را گرفتند و دولت را تا توانستند بزرگ کردند و از حجم بخش خصوصی کاستند. آنهایی که حتی می خواستند تجارت را هم دولتی کنند. آنهایی که به جای اصلاح ساختار اقتصاد به اجرای سیاست های تعدیل اقتصادی بانک جهانی تن دادند؛ و فقط نرخ ارز را مشکل می دانستند هر چند ارز نیز یکی از مشکلات ساختاری بود، ولی کلید حل مسائل ساختاری نبود، آنها اقتصاد کشور را دچار مشکل کردند.

* اقتصاد اسلامی ناشی از نگاهی بود که یک عده می گفتند ایدئولوژی اسلامی نسبت به هر ایدئولوژی دیگر برتری دارد و در برخی از اصول متفاوت است. درست است که در اسلام تفاوت های مثبتی وجود دارد اما نمی توان گفت ادیان دارای مکتب خاص اقتصادی هستند. بلکه نرم ها و دستوراتی در اسلام وجود دارد که در اقتصاد تاثیر مثبت می گذارند. بنابراین نمی توان گفت اقتصاد اسلامی رویکردی خاص دین اسلام است و اقتصاد مسیحی خاص مسیحیت.

* عده ای بحث اقتصاد اسلامی را مطرح کردند و سطح دین را به عنوان سندی بالا دستی و یک مکتب فکری در حوزه اقتصاد یک کشور خاص پایین آوردند. فکر کردند با طرح این ماجرا می توانند اقتصاد علمی و اقتصاد متداول را کنار بگذارند. اگرنه ما از نظر تئوری ها و نظریه های اقتصادی هنوز چیزی به نام اقتصاد اسلامی نداریم.

* من اقتصاددان هستم، همین و بس. شاید تنها کسی بودم که تحصیلات خود را در اقتصاد بخش عمومی، زمانی که تازه داشت این شاخه از دانش اقتصاد شکل می گرفت و هنوز فراگیر نشده بود، آموختم و تز خود را در این باره نوشتم. بعد از اینکه برگشتم همواره مطالعاتم در این حیطه بوده است. من بودم که برای اولین بار اقتصاد بخش عمومی را در ایران درس دادم. آنچه در حال حاضر در دانشگاه ها تدریس می شود در اصل چیزی است که تدریس آن را بنده شروع کردم و میراثی از علم و دیدگاه من است.

* نه آقای احمدی نژاد و نه هیچ کدام از روسای جمهور قبلی تحصیلات اقتصادی نداشتند، در نتیجه باید دید آن کسانی که مباحث اقتصادی را برای این روسای جمهور به عنوان مشاور و ... مطرح می کنند چه دیدگاه هایی را داشته اند و دارند.

* من معتقد نیستم که اجرای قانون هدفمندی با شکست مواجه شده باشد. شاید در برخی موارد اجرای آن به درستی صورت نگرفت اما دستاوردهای زیادی برای اقتصاد کشور داشت. توزیع درآمد اصلاح شد.

* می توانم بگویم تورمی که ناشی از هدفمندی یارانه ها باشد بیشتر از حدود 10 تا 15 درصد نیست. اولاً نقدینگی ربط زیادی به هدفمندی ندارد، چون اگر هدفمندی اجرا می شد، اثری بر روی نقدینگی نمی گذاشت.

* شورای رقابت نمی تواند بدون عیب باشد. قانون مربوط به شکل گیری این شورا حدود 15 سال پیش طراحی و نوشته شد که این هم جزو دستاوردهای مطالعات جمعی ما بوده است.

* مصاحبه ایشان ( آقای غضنفری)  باعث تعجب من شد. نمی دانم، چه چیزی یک شبه موجب تغییر 180 درجه ای نظر ایشان در خصوص شورای رقابت شد. تا قبل از اینکه آن حرف ها را بزنند کاملاً با بنده همسو بودند و حتی در مورد سازمان حمایت پیشنهاد دادند آن بخشی که با وظایف ما تداخل دارد، جدا یا منحل شود. حتی می گفتند از ساختمان چهار طبقه شما دو طبقه اش باید برای ما باشد تا با هم تعامل داشته باشیم. وزارت صنعت و معدن و تجارت مسوول سیاستگذاری در بخش صنعت و بازرگانی کشور است نه اینکه سیاستگذار در مسائل اقتصادی.

*  وقتی شما مورد حمله قرار می گیرید، می توانید بگویید من جزو مدافعان دفاع نیستم؟ ما الان در مقابل حمله اقتصادی قرار داریم و قطعاً هم باید دفاع کنیم. عین یک دفاع نظامی، خیلی مهم است که ما به چه طریقی این دفاع را از نظر اقتصادی انجام دهیم.

* تصور می کنم تهمت هایی که درباره پوپولیست بودن به این دولت می زنند، بی انصافی است. چون در کل تفاوت قابل ملاحظه ای از نظر رویکرد سیاسی و اجتماعی با دیگر دولت ها نداشته است. ولی به هر حال من تلاشم این است که به دولت هایی که سیاستگذاری هایشان به نفع مردم است کمک کنم. حتی اگر یک دولت پوپولیست سیاسی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی مردم بخواهد عمل کند من آن را پیشنهاد می کنم زیرا من قصد سرنگونی دولتی را ندارم چون هدف من غیر سیاسی است و در جهت منافع مردم است.

* وقتی که 30 سال در دانشگاه تدریس کنی و نتیجه پژوهش های خود را ببینی معلوم است راضی به نظر خواهی رسید. شورای رقابت و قانون هدفمندی به طور غیر مستقیم از یادگارهای من در اقتصاد ایران است. به این افتخار می کنم که توصیه من برای افزایش قیمت خرید گندم موجب شد فقر روستاها ظرف سه، چهار سال، از 30 درصد به حول و حوش 14 درصد برسد.