کمپین علیه تحریم، مردم را نشانه گرفته است

مینا یوسفی: همچنان که امید به بهبود روابط خارجی و افزایش آزادی های مدنی در داخل به دنبال روی کارآمدن دولتی با شعار «اعتدال» بیشتر می شود، تحرکات و مقدمه چینی ها نیز برای افزایش نقش نهادهای غیردولتی نیز بیشتر می شود. فعالان مدنی، چهره های دانشگاهی و کارشناسان امیدوارند در فضای تازه گشایش یافته نقش از یک سو نقش مردم در تصمیم سازی ها بیشتر شود و از سوی دیگر کشورهای خارجی قدری از سختگیری های کنونی کم کنند. به تازگی نیز موسی غنی نژاد، اقتصاد دان پیشنهادی را مطرح کرده است تا به این ترتیب فشار تحریم ها بر ایران کاهش یابد. «کمپین علیه تحریم» راه حلی است که به اعتقاد این استاد دانشگاه می تواند نه تنها موجب کاهش تحریم ها علیه ایران شود بلکه در صورت گسترش صلح بین مردم و ملت ها را نیز افزایش دهد. در مورد جزییات این نگرش و سازوکار عملکرد آن با دکتر غنی نژاد گفت و گویی کوتاه انجام دادیم که در پی می خوانید:

آقای دکتر غنی نژاد شما به تازگی طرح راه اندازی کمپینی علیه تحریم ها را عنوان کرده اید. لطفا کمی در مورد این طرح توضیح دهید و بگویید که منظور شما دقیقا چیست؟

من به عنوان یک فعال جامعه مدنی، یک اهل قلم، روزنامه نگار و نویسنده اقتصادی از همکاران خود و دیگر افراد جامعه مدنی، نویسندگان در زمینه های گوناگون و حتی هنرمندان دعوت می کنم تا به تحریم های اقتصادی علیه ایران اعتراض کنند. در واقع اگر هدف کشورهای تحریم کننده این است که جلوی گسترش سلاح های هسته ای و خطر احتمالی جنگ را بگیرند نباید از روش تحریم که عملی خصومت آمیز است استفاده کنند. در واقع راه صلح آمیز برای بهبود روابط ملت ها گسترش تجارت آزاد است.

-خب، شما به راهکار گسترش تجارت آزاد برای برقراری صلح بین ملت ها اشاره کردید، در این شرایط به نظر می رسد که نقش دولت ها برای تحقق تجارت آزاد پررنگ تر باشد. آیا این ایده شما برای به کارگیری از ظرفیت های جامعه مدنی را نفی نمی کند؟

برعکس، به نظر من تجارت آزاد بارزترین مصداق جامعه مدنی است، یعنی انسان هایی که آزادانه و داوطلبانه با هم در ارتباط هستند. این دولت ها هستند که با مداخله در روند تجارت جامعه مدنی را زیرپا می گذارند و مانع ارتباط آزادانه آنها با هم دیگر می شوند. علم و تجربه نشان داده است که اگر تجارت آزاد گسترش یابد ارتباط و تفاهم میان انسانها بر اثر وابستگی متقابل آنها بیشتر شده و روابط صلح آمیز تر می گردد؛ و بر عکس، هرگونه مانع تراشی بر سر تجارت آزاد نوعی عمل خصومت آمیز آمیز و خطرناک برای صلح است. ایراد و انتقاد ما به سیاست کشورهای غربی به ویژه آمریکا این است که چرا در روابط میان انسان های آزاد که ربطی به سیاست ندارد مداخله می کنند. تجارت یک تاجر ایرانی و آمریکایی باید به دور از دخالت دولت ها انجام شود. بنابراین سیاست تحریم برای کسانی که مدعی آزادی و صلح اند نوعی نقض غرض است.

-با این توضیح، مخاطب کمپین شما آیا دولت های تحریم کننده هستند؟

مخاطب ما افکار عمومی آمریکایی، اروپایی ها و جامعه مدنی همه کشورها است. در واقع، جامعه مدنی همه کشورها اصولا با تحریم مخالفند. تحریم نوعی محاصره است و محاصره نیز روشی جنگی است. بنابراین غربی ها نمی توانند ادعا کنند که با این روش جنگی می توانند صلح را در جهان برقرار کنند.

-اما تکیه شما بر تجارت آزاد در حالی است که نمی توانیم نقش دولت ها را در مبادلات اقتصادی جهانی نادیده بگیریم. در این شرایط راهکار کمپین مورد نظر شما برای مبارزه با تحریم ها چیست؟

همانطور که گفتم مخاطب ما مردم هستند. در واقع می خواهیم مردم دولت ها را تحت فشار قرار دهند. گسترش تحریم با روح برقراری صلح که هدف سازمان هایی همچون سازمان ملل است و کشورهای تحریم کننده همه عضو آن هستند در تضاد است. ما می خواهیم این تضاد را در معرض دید افکار عمومی کشورها قرار دهیم و با این کار موجب بروز فشار های مدنی علیه تحریم ها شویم.

­-پیش از این شما در تشریح ایده خود به نقش تشکل ها و نهادهای اقتصادی در راه اندازی کمپین اشاره کرده بودید. در طرح شما بیشتر توجه به این نهادهای سازمان یافته مدنی است یا ظرفیت های عمومی را در نظر دارید؟

سندیکاها و تشکل های در کشورهای تحریم کننده تا کنون بارها به تحریم ها اعتراض کرده اند اما حرفشان به جایی نرسیده است. البته انتقاد ما به این نهادها این است که شاید تاکنون در اعتراض های خود خیلی پافشاری نکرده اند. همچنان که برخی از اتاق های بازرگانی در غرب مخالف تحریم ها هستند اما تاکنون موفق به متقاعد کردن دولت ها به لغو تحریم ها نشده اند. بنابراین باید روی افکار عمومی کار کنیم تا اقدام های گسترده تری شکل بگیرد. باید توجه کرد چشم انداز این اقدام بسیار فراتر از مسائل اقتصادی است، موضوع اصلی رساندن پیام صلح است.

-سازوکار شما برای راه اندازی کمپین علیه تحریم چیست؟

ما هنوز در ابتدای کار هستیم و ساز و کار دقیقی طراحی نکرده ایم. تا کنون تنها به ارائه ایده بسنده کرده ایم تا بازخوردها را بررسی کنیم. در گام بعدی سازو کار ما می تواند تنظیم یک بیانیه با چندین امضا یا چندین بیانیه گوناگون یا شکل های دیگری از پیام رسانی باشد.

• طبیعی است که در این طرحی که دارید مردم نمی توانند پای بیانیه را امضا کنند و باید سازوکار دیگری برای حرکت مردمی طراحی شود.....

بله همین طور است. مردم اگر قانع شوند که این حرکت درست است می توانند به شکل های گوناگون از خود واکنش نشان دهند. از جمله اعتراض از طریق نوشتن مقالات، برگزاری همایش ها، تجمع ها، و حتی راهپیمایی ها و مانند آن.

به طور مثال در جنگ ویتنام فشار افکار عمومی که از دانشگاه ها و روشنفکران شروع شد تاثیر زیادی روی تعدیل سیاست جنگ طلبانه آمریکا گذاشت. در مورد جنبش های دفاع از سیاه پوستان، اقلیت ها و .. هم مثال های زیادی وجود دارد.

-آقای دکتر غنی نژاد شما در  طول سال های گذشته با چهره های اقتصادی جهانی، بسیاری از برندگان جایزه نوبل و دانشگاهیان در ارتباط بوده اید. با توجه به تاکید شما روی تاثیر جامعه مدنی کشورهای تحریم کننده آیا برنامه ای برای همگام کردن چهره های شاخص جهانی با کمپین علیه تحریم دارید؟

التبه من شخصا چنین ارتباطاتی ندارم بلکه مطبوعاتی که با آن های کار می کنم چنین ارتباطاتی دارند. بلی به طور قطع ما به پشتیبانی آنها امیدواریم و در گام های بعدی احتمالا برنامه هایی را برای همگام کردن این افراد خواهیم داشت. البته هنوز برنامه ای در این زمینه تدوین نکرده ایم.

منبع: هفته نامه آسمان