احمدی نژاد اقتصاد را از مسیر خارج کرد

سمیه فتحی : چراغ سازمان مدیریت و برنامه ریزی در حالی در دولت تدبیر و امید مجددا روشن خواهد شد.حمیدرضا برادران شرکاء رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت اصلاحات و کارشناس ارشد مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتقاددارد تا زمانیکه کشور با درآمدهای نفتی اداره می شود ما نیازمند این سازمان هستیم و احیای این سازمان ضرورت است.

یکی از اشکلات وارد به عملکرد دولت محمود احمدی نژاد انحلال سازمان مدیریت برنامه و برنامه ریزی است. فارغ از اینکه دولت نهم چه انگیزه هایی در انحلال سازمان مدیریت و برنامه ریزی داشته است. اکنون این ضرورت وجود دارد که در اولین گام باید این سازمان احیا شود. ارزیابی شما از احیای مجدد این سازمان چیست؟

اگرسازمان برنامه ریزی برای کشورهای دیگر اصلی ضروری نباشد اما برای کشوری مثل ایران که قسمت عمده درآمدها ی دولت از محل درآمدهای  گاز، نفت، مشتقات نفتی و پتروشیمی است و گفته می شود 90 درصد از اقتصاد ایران مستقیم و یا غیر مستقیم وابسته با درآمد های نقتی است، بسیار مهم و ضروری است. طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران  درآمد نفت در اختیار دولت است یعنی دولت اجازه دارد این در آمد را در جهت تامین هزینه های کشور و همچنین توسعه اقتصادی صرف کند. اگر دولت به یکبار تصمیم بگیرد سازمانی که متولی امر برنامه ریزی در کشور است را منحل کند به این  مفهوم است  که دیگر  نمی توان  تخصیص بهینه منابع را انجام دهیم. وقتی منابع بدرستی برای بخش مختلف کشور تخصیص داده نشود چگونه می توان انتظار رشد و توسعه اقتصادی داشت. بطور مثال در کلاس درس اقتصاد اولین نکته ای تاکید می شود این است که در بخش اقتصاد  نیازها  نامحدود است اما  امکانات  محدود است. لذا باید از بین نیازهای موجود  انتخاب کنیم. پس از آن برنامه ریزی و اولویت ها بندی در کشور مشخص شود چگونه  با این درآمد های محدود منابع را تخصیص دهیم. در واقع با تخصیص بهینه که در تخصص سازمان مدیریت و برنامه ریزی است نقشه راه در بخش اقتصادی مشخص می شود. بر مبنای آن می توانیم افق آینده در هریک بخش های اقتصادی ترسیم کنیم.

چرا دولت آقای احمدی نژاد خود را بی نیاز از سازمان مدیریت و برنامه ریزی احساس کرد؟

 علت اینکه چرا دولت نهم  تصمیم می گیرد که سازمان مدیریت و برنامه ریزی را منحل کند، باید در سیاست های و عملکرد دولت آقای احمدی نژاد جستجو کرد. اما اینکه اگر دولت  سازمان برنامه ریزی نداشته باشد در غیاب این سازمان چه لطماتی بر اقتصاد کشور وارد می شود بسیار اهمیت دارد و باید این مسایل بطور جدی مورد بررسی قرار گیرد. اکنون در این سالهایی که سازمان مدیریت منحل شده است دولت نمی تواند مدعی باشد که تخصیص بهینه منابع را انجام داده است و مرتکب خطایی نشده است. بعضا شنیده شده  که می گویند در  دولت نهم علی رغم رشد درآمدهای نفتی آنچنان که باید توسعه اقتصادی رخ نداده است. و یا حتی بسیاری از چالش ها و بی برنامه بودن فعالیت های دولت در بخش اقتصاد را به نبود این سازمان ربط می دهند. لذا احیای سازمان مدیریت در دولت جدید  که امر برنامه ریزی، نظارت سیاست گذاری و مطالعات اقتصادی و  بودجه ای را برعهده بگیر ضرروی است و شکی در ان نیست  و معتقدم در  در مدتی که سازمان مدیریت و برنامه ریزی منحل شد اقتصاد ایران از ناحیه بسیار مغموم شد. بر این اساس  امیدواریم تا  هرچه سریعتر  این سازمان در دولت آقای روحانی احیا شود.

تا زمانیکه کشور با درآمدهای نفتی اداره می شود ما نیازمند این سازمان هستیم. هنوز در اقتصاد ایران به جایی نرسیدیم که بی نیاز به درآمدهای نفتی باشیم. اینکه در آینده وضعیت تحریم های نفتی چه خواهد شد به سیاست خارجی کشور ربط دارد اما در حال حاضر با توجه به اقتصاد نفتی ما به سازمان مدیریت و برنامه ریزی احتیاج داریم. شاید این گمان رود که در کشورهای پیشرفته دینا سازمان مدیریت و  برنامه  ریزی وجود ندارد پس چرا باید در کشور دوباره سازمان مدیریت و برنامه ریزی احیا شود. اولا باید بگویم در این مدتی که سازمان مدیریت نبود چرا در زمینه تخصیص منابع موفق عمل نشد؟ همانطور که اشاره کردم چرا جسته و گریخته شنیده می شود دولت نهم با وجود رشد درآمدهای نفتی به توسعه اقتصادی نرسید؟ اگر سازمان مدیریت و برنامه ریزی وجود داشت حداقل امروز می توانستیم پاسخ این سوالات را دریافت کنیم. ثانیا باید تاکید کنم شرایط ایران با کشورهای پیشرفته فرق دارد. شاید این کشور ها به علت رشد اقتصادی و تشکیل بنگاههای بزرگ اقتصادی و تقویت بخش های برنامه ریزی در داخل این سازمان ها و بنگاهها بی نیاز از سازمان مدیریت و برنامه ریزی باشند اما در ایران وجود این سازمان ضرورت بسیار مهم و اساسی است. بنابراین دولت جدید باید بر اساس مطالعاتی ک در زمینه احیای این سازمان انجام می دهد  مجددا سازمان مدیریت و برنامه ریزی چابک، کوچک و با کارایی و بهره وری بالا با اهداف تازه تر و منطبق با واقعیت های اقتصاد ایران را راه اندازی کند.

در قاتون چهارم توسعه پیش بینی شده بود در جهت ارتقای سازمان مدیریت و برنامه ریزی تجدید ساختار انجام گیرد اما متاسفانه با انحلال این سازمان این فرصت از دست رفت. اما اکنو باید از نو دوباره این سازمان احیا شود.  اگر ما سازمانی با اهداف مشخص براساس دانش روز علم اقتصاد ایجاد کنیم و سازمان دهی و کارآمدی در اولویت قرار گیرد  برای جذب نیرو مشکلی نداریم در داخل ایران نیروهای متخصص جوان بسیاری داریم که باید برروی آنها سرمایه گذاری کرد .جوانانی که در خارج تحصیل کرده اند اگر سازو کار مناسبی در اخل ایران  در نظر گرفته شود این نیروهای متخصص وارد کشور می شوند تا در در قالب یک سازمان تخصصی به سرزمین خود خدمت کنند. من تصور نمی کنم جوانان تحصیل کرده در داخل و خارج از کشور دست رد به دولت جدید بزنند. تمام ایرانی ها دوست دارند کشورشان پیشرفت کنند و سرنوشت ایران برای آنها مهم است.

برخی کارشناسان معتقدند سازمان مدیریت و برنامه ریزی پس از احیا باید در اولین گام اسیب شناسی از وضعیت اقتصاد ایران در 8 سال گذشته داشته باشد پس از آن با توجه به روشن تصویر وضعیت اقتصاد کشور به اولویت بندی بپردازد؟

طبیعی است در امر برنامه ریزی  قدم اول شناخت وضعیت  موجود است. بنابراین باید در اولین گام بررسی دقیق کارشناسی شده  از وضعیت موجود اعم از مسائل اجتماعی واقتصادی کشور انجام شود و بعد براساس آن مشکلات و چالش های موجود اولویت بندی شوند. طبعا برخی مسایل در کوتاه مدت می توان حل کرد اما برخی مشکلات و چالش ها نیاز به راه حل های میان مدت و بلند مدت دارند. بنابراین هنگامیکه وضعیت موجود شناسایی شد آنوقت بر اساس  ماهیت  امری که باید برنامه ریزی برای آن انجام شود خط مشی ها، سیاست ها، قوانین و منابع مالی براساس اینکه آن اهداف کوتاه، میان مدت و بلند مدت است تعیین می شود. مساله ای که در سالهای گذشته مغموم باقی مانده بود اما اکنون در دولت جدید این فرصت فراهم شده تا بار دیگر مسایل کارشناسی و تخصصی مجددا در اداره امور بخش های مختلف اقتصاد ریال اجتماعی و فرهنگی کشور همزمان با احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی از سر گرفته شود.