44 سال با نوبل اقتصاد

جوایز نوبل اقتصاد در فاصله سال های 1969 تا 2012 میلادی در 43 مورد به 71 نفر اعطا شده است که در 24 مورد به صورت انفرادی، 16 مورد مشترک بین دو نفر و در پنج مورد مشترک بین سه نفر تقسیم شده است.

  به نقل از نامه، اخیرا موسسه علمی تامسون رویترز در آستانه اعلام برندگان جایزه نوبل در رشته های مختلف، بر اساس میزان ارجاع به مقالات منتشر شده، فهرستی از برندگان احتمالی سال ۲۰۱۳ را منتشر کرده که در میان آنها نام استاد محمد هاشم پسران برای نوبل اقتصاد دیده می شود.

اما جالب است بدانید جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل معروف به جایزهٔ نوبل اقتصاد هر ساله در10دسامبر با تامین مالی بانک مرکزی سوئد به پژوهشگران برگزیده علم اقتصاد از سوی آکادمی سلطنتی سوئد اعطا می شود.

نوبل اقتصاد در سال ۱۹۶۸ و در سیصدمین سالگرد تأسیس بانک مرکزی سوئد بنیان نهاده شد و برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ به دو اقتصاددان آلمانی و نروژی اعطا شد.

این در حالی است که این جایزه بخشی از جوایز پنجگانهٔ نوبل که توسط آلفرد نوبل پایه گذاری شد، نیست چرا که طبق آنچه که نوبل در وصیت نامه خود آورده است این جایزه از محل سرمایه عظیم وی به برگزیدگان رشته های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح اعطا خواهد شد و از این رو اگر بانک مرکزی سوئد در سال 1968 اقدام به تامین مالی جایزه نوبل اقتصاد نمی کرد، علم اقتصاد نیز لااقل در آن زمان در ردیف ریاضیات، علوم اجتماعی، فلسفه، هنر و چندین رشته دیگر هرگز به این جوایز دست نمی یافت، بنابراین اقدام سخاوتمندانه بانک مرکزی سوئد این خلاء علمی را پر کرد.

اما جوایز نوبل اقتصاد در فاصله سال های 1969 تا 2012 میلادی در 43 مورد به 71 نفر اعطا شده است که در 24 مورد به صورت انفرادی، 16 مورد مشترک بین دو نفر و در پنج مورد مشترک بین سه نفر تقسیم شده است.

بر همین اساس اولین جایزه نوبل اقتصاد را یان تین برگن به همراه راگنار فریش برای طرح مدل های پویا و کاربرد آن در مطالعات اقتصادی در سال 1969 بدست آوردند و این در حالی است که آخرین نوبل های اقتصاد را نیز در سال 2012 آلوین راث و لوید شپلی در زمینه تئوری تخصیص های پایدار و شیوه طرح بازار به خود اختصاص دادند.

در این میان آمریکا با 36 مورد بیشترین تعداد دانشمند را از میان 67 نفر برنده نوبل اقتصاد دارد البته باید توجه داشت که 48 مورد از نوبلیست ها تبعه آمریکا هستند و پس از آن کشور های انگلیس هفت مورد، اسکاتلند و سن لوئیسیا مورد و روسیه 4 مورد، کانادا و نروژ 3 مورد، هلند، سوئد، فرانسه و آلمان هر کدام 2 مورد و سایر کشور ها شامل اتریش، ایتالیا، مجارستان، هند، اسرائیل و قبرس هر کدام یک جایزه نوبل اقتصاد را به خود اختصاص داده اند.

"نوبلیست های اقتصاد در کدام دانشگاه ها درس خوانده اند؟" این سوالی است که پاسخ آن در نوع خود جالب توجه است . در بین چندین دانشگاه و یا موسسه آموزش عالی که برندگان جوایز نوبل را می توان به آنها منتسب کرد، بیشترین تعداد نوبلیست ها محدود به چند دانشگاه هستند.

دانشگاه شیکاگو با 10 برنده طی 30 سال جایگاه بی نظیری را در میان سایر دانشگاه های جهان از این نظر دارا است و در میان نوبلیست های اقتصادی این دانشگاه شخصیت های برجسته ای نظیر فریدمن، شولتز و گری بکر حضور دارند. استیگلر، میلر، رونالدکوز، فوگل، رابرت لوکاس، هگمن و مایرسون نیز از دیگر افتخار آفرینان دانشگاه شیکاگو هستند.

دانشگاه برکلی نیز با به دست آوردن پنج جایزه نوبل اقتصاد توسط استادان خود پس از شیکاگو در بالاترین مرتبه قرار دارد. دبرو، هارسانی، مک قادن، آکرلف و گرنجه نوبلیست های برکلی هستند.

دانشگاه هاروارد نیز پس از دانشگاه برکلی در رتبه بعدی قرار دارد که اقتصاددانانی همچون کوزنتس، کنث آوو، لئون تیف و مرتون در این دانشگاه فعالیت داشته اند.

دانشگاه کلمبیا نیز طی 10 سال چهار اقتصاد دان برنده نوبل نیز داشته است و ویکسری کلمبیایی، ماندل کانادایی، استیگلیتز آمریکایی و ادموند فلپس از نوبلیست های دانشگاه کلمبیا هستند.

با وجود اینکه تا قبل از شروع اعطای جوایز نوبل اقتصاد (1969 )پیشرفت های عظیمی در علم اقتصاد ایجاد شده اما طبق وصیت نامه آلفرد نوبل این جایزه به درگذشتگان تعلق نگرفته است؛از این رو دانشمندان برجسته ای از دریافت این جایزه و انتساب جایزه به آنها محرو مانده اند.

اما از این میان اقتصاددانانی بوده اند که لیاقت دریافت جایزه نوبل اقتصاد را داشته اند اما این اتفاق رخ نداده است. در این میان می توان به "آدام اسمیت" پدر علم اقتصاد، اقتصاددان کلاسیک و مبتکر دست نامرئی در اقتصاد برای تعریف و تحلیل های با ارزش از آزادی اقتصادی،انگیزه، تخصص و رقابت در اقتصاد، "دیوید ریکاردو" نابغه علم اقتصاد و بنیانگذار اقتصاد سیاسی، " آلفرد مارشال" چهره مسلط اقتصاد انگلستان، "جان مینارد کینز" بزرگترین اقتصاددان قرن بیستم و صاحب تحلیل دینامیک از تعادل اقتصادی با تاکید بر نقش پول و بهره در اشتغال، "کارل مارکس" فیلسوف بزرگ اقتصاد و "ویلیام فیلیپس" ارائه دهنده منحنی فیلیپس در رابطه با تورم و بیکاری برای مطالعه نزدیک به یکصد سال تغییرات متقابل تورم و بیکاری در انگلستان و ارائه منحنی فیلیپس اشاره کرد.

هم اکنون در شرایطی که کمتر از 3 ماه دیگر برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 2013 معرفی خواهد شد استاد محمد هاشم پسران به همراه سر دیوید هندری و پیتر فیلیپس به دلیل تحقیقاتشان در زمینه معیارهای اقتصادسنجی در سری زمانی در فهرست برندگان احتمالی جایزه نوبل اقتصاد براساس پیش بینی تامسون رویترز قرار گرفته اند که در این فهرست نام سم پلتزمن و ریچارد پازنر به دلیل تحقیقاتشان در زمینه تئوری تنظیم اقتصاد و جاشوا آنگریست، دیوید کارد و آلن کروگر به دلیل تحقیقاتشان در زمینه میکرواکونومی تجربی نیز دیده می شود.