خلع سلاح بورس کالا برای محاصره رانتخواران
هما کبیری: از هفته گذشته تاکنون، بورس کالا با تصمیمی که شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران گرفته، روزهای پرتلاطمی را پشت سر گذاشته است. پس از آنکه عباس شعری مقدم، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از آزاد بودن فروش محصولات پتروشیمی در بازار خبر داد، بورس کالا دچار چالش بزرگی شد و بیش از همه، دلالان نگران شدند. او اعلام کرد: هم تولیدکننده و هم مصرف کننده از عرضه محصولات پتروشیمی در بورس ناراضی هستند و با توجه به دریافت شکایت های زیاد، باید درباره عرضه محصولات پتروشیمی در بورس چاره اندیشی شود.
هر چند که توزیع محصولات پتروشیمی برای صادرات و یا عرضه آنها در بورس در حوزه مسئولیت های وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار دارد، اما این بار صدای اعتراض خریداران خرد شنیده شد و شرکت ملی صنایع پتروشیمی به نحوه فروش محصولات شرکت های زیرمجموعه اش در بورس اعتراض کرد و خواستار بازنگری آن شد. چرا که وقتی محصولات پتروشیمی در بورس فروخته می شوند، خریداری که سرمایه کلانی برای خرید بسته پیشنهادی که معمولا در حجم های بالا به فروش می رسند، دارند، بسته را خریداری کرده و پس از کسر حق کمیسیون، محصول مورد نظر را به میزان مورد نظر به خریداران خرد به آنها می فروشند. اما شرکت ملی صنایع پتروشیمی به شرکت های زیرمجموعه اش اعلام کرده با توجه به اینکه دولت یازدهم پشتیبان و حامی اقتصاد آزاد و تعیین قیمت از سوی بازار است، فروش محصولات پتروشیمی از سوی کلیه شرکت های زیرمجموعه، اعم از دولتی و یا خصوصی، در بازار آزاد بلامانع است و شرکت ها هیچ الزامی برای پرداخت درصدی در افزایش سودشان به شرکت صنایع پتروشیمی ندارند. تنها نکته قابل تاکید شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران این است که شرکت هایی که به واسطه فروش محصولات در بازار آزاد سود بیشتری کسب می کنند، ملزم هستند در بخش توسعه پتروشیمی سرمایه گذاری کنند.
هر چند که سرپرست روابط عمومی شرکت ملی صنایع پتروشیمی موضع رسمی شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مورد نحوه عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران را اعلام کرد، اما بلافاصله پس از آن، رئیس کمیسیون انرژی حذف فروش محصولات پتروشیمی در بورس را دلیلی برای ایجاد دلال بازی در بازار برشمرد.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران معتقد است تداوم عرضه محصولات به شکل کنونی مشکل زاست و رابطه میان تولیدکننده و مصرف کننده را خدشه دار می کند و به همین دلیل باید در نحوه عرضه ها بازنگری شود. به همین دلیل تا زمانی که تولید کنندگان بخش خصوصی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی و وزارت صنعت معدن و تجارت در مورد یافتن راهکاری جدید برای فروش محصولات پتروشیمی به توافق برسند عرضه ها در بورس کالای ایران ادامه می یابد.
اما نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است: مشکلات بازار پتروشیمی ناشی از عوامل خارج از بورس کالاست.
محمدرضا پورابراهیمی معتقد است بهترین مکانیزم برای کشف واقعی و عادلانه قیمت محصولات پتروشیمی، مکانیزم عرضه و تقاضا در بورس کالاست و دولت و مسئولان مربوطه باید با حمایت قاطع از بورس، دست دلالان را از این بازار کوتاه کنند.
پس از آنکه سال گذشته سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در یک تصمیم نادرست اقدام به کنترل قیمت ها در رینگ پتروشیمی کرد، قیمت های بازار آزاد به مراتب بالاتر از بورس کالا معامله می شد و در این شرایط همه به دنبال خرید از بورس و فروش در خارج از بورس می افتند تا با دلال بازی پول های هنگفتی به جیب بزنند.
پورابراهیمی معتقد است عقل سلیم حکم می کند که نرخ محصولات در بورس کالا بر اساس عرضه و تقاضا و نظارت های منطقی وزارت صنعت، معدن و تجارت کشف شود تا دیگر شاهد اختلاف قیمتی شدید بین بورس و بازار آزاد نباشیم.
نائب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: با این تفاسیر تمام مشکلات کنونی تولیدکنندگان حاضر در معاملات بورس کالا، ناشی از سیاست های خارج از بورس است که به بدنه بورس وارد شده و در کمال تعجب اکنون برخی بورس را به عنوان عامل اصلی مشکلات معرفی می کنند.
وی گفت: ما باید امروز متناسب با اوضاع اقتصادی کشور، واقعیت های اقتصادی را بپذیریم و اگر مسئولان مربوطه قصد جلوگیری از افزایش نرخ برخی محصولات را دارند، نباید با استفاده از ابزارهای دستوری این کار را انجام دهند، زیرا نه تنها این کار منطقی نیست، بلکه عامل اصلی ایجاد رانت و دلال بازی است.
