بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : دوشنبه 20 آبان 1392      12:55
بررسی چالش‌های روحانی در میز‌گردی با حضور ایمانی، معیدفرو رنانی

تعهدات سنگینی از دولت قبلی بر دوش دولت جدید مانده است

در این چند ماه عملکرد تیم اقتصادی دولت یازدهم مطابق انتظار‌ها نبود. البته برای این کندی دلایل روشنی هم وجود دارد. به نظر می‌رسد دولت یازدهم با این تصور وارد عرصه شد که می‌تواند خرابی‌های هشت سال گذشته در اقتصاد و سیاست را در کم‌ترین زمان ممکن حل و فصل کند. اما در عمل با بهمنی از مشکلات مواجه شد که پیش از آن، تصور روشنی درباره عمق این معضلات نداشت.

روزنامه "قانون" در میزگردی با حسن رنانی، اقتصاد دان و نویسنده کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران»، دکتر سعید معیدفر جامعه شناس و دکتر ناصر ایمانی، کار شناس مسائل سیاسی در باره عملکرد دولت یازدهم گفت و گو کرده است :

دولت یازدهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد که پایه اصلی برنامه های خود را بر حل مناقشه هسته ای و رفع تحریم ها برای بهبود شرایط اقتص-ادی کشور بنا نهاد. این در حالی است که به زعم بسیاری از صاحب نظران، ایران درگیر برخی چالش ها در سیاست داخلی است که قبل از حل آن ها، به سختی خواهد توانست گام هایی را برای رفع مشکلات موجود در سیاست خارجی بر دارد. به تعبیر دیگر چالش اصلی دولت یازدهم، نه مسائل اقتصادی، بلکه تنش هایی است که به دلیل برخی ابهامات در سیاست داخلی به وجود آمده است و بر مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور نیز تاثیر گذار بوده است. این چالش ها و اینکه دولت چگونه می تواند راهی برای خلاصی از این وضعیت و رسیدن به وضعیت پایدار بیابد، بهانه ای شد تا با حضور دکتر محسن رنانی، اقتصاد دان و نویسنده کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران»، دکتر سعید معیدفر جامعه شناس و دکتر ناصر ایمانی، کار شناس مسائل سیاسی میزگردی در روزنامه قانون برگزار کنیم. در این میزگرد چالش های سیاست داخلی و خارجی، اقتصادی و اجتماعی دولت یازدهم مورد بررسی قرار گرفت و راهکارهایی نیز ارائه شد. حاصل این گفت و شنود کارشناسان در تحریریه «قانون» را می خوانید.

 آقای دکتر رنانی، بحث را با شما آغاز می کنیم، در یک نگاه کلی، عملکرد اقتصادی دولت یازدهم را  تا کنون چگونه ارزیابی می کنید؟
رنانی: در این چند ماه عملکرد تیم اقتصادی دولت یازدهم مطابق انتظار ها نبود. البته برای این کندی دلایل روشنی هم وجود دارد. به نظر می رسد دولت یازدهم با این تصور وارد عرصه شد که می تواند خرابی های هشت سال گذشته در اقتصاد و سیاست را در کم ترین زمان ممکن حل و فصل کند. اما در عمل با بهمنی از مشکلات مواجه شد که پیش از آن، تصور روشنی درباره عمق این معضلات نداشت. همین موجب شد تا دولت قدرت مانور خود را در مسائل سیاسی و اقتصادی از دست بدهد و توان تصمیم گیری جدی از آن گرفته شود. ارزیابی من درباره وضعیت اقتصادی کشور در دولت های نهم و دهم، آنطور که به کرات هم اعلام کرده ام، این بود که کشور (به لحاظ اقتصادی) در حال فرو رفتن در یک سیاه چاله است و اتفاقا دیواره های این سیاه چاله به قدری لیز است که برای نجات از سقوط نمی توان به هیچ چیز چنگ زد. البته مسئولان دولت یازدهم در ابتدا این تصور را نداشتند و بر این باور بودند که می توانند با استفاده از ابزار بودجه، ارز و سایر سیاست های پولی و مالی، جلوی این سقوط را بگیرند. اما پس از مدتی به عمق مشکلات و بهتر است بگوییم عمق فاجعه پی بردند. در همان زمان هم اعتقاد داشتم انتخابات ۲۴ خرداد قدری سرعت سقوط اقتصاد را در این سیاه چاله کاهش خواهد داد که همین اتفاق هم افتاد. اما بخشی از این بی عملی در اقتصاد طبیعی است، برای این که مسئولان دولت جدید با سونامی مشکلات مواجه شدند که پیشتر تصوری از آن نداشتند. به باور من تا زمانی که دولت بر یک زورق شکسته در دنیای سیاست سوار شده است، نمی تواند از سونامی اقتصادی که در ایران به وجود آمده گذر کند. یعنی عبور از این بحران ها نیاز به نیروی عظیمی دارد که چنین نیرویی اکنون در اختیار دولت یازدهم نیست، در حالی که چنین نیرویی در اختیار دولت نهم و دهم بود.
 با توصیفی که شما از وضعیت فعلی داشتید، به نظرتان راهکار دولت برای خروج از بحرانی که به آن اشاره کردید، چیست؟
رنانی: تا زمانی که نظام سیاسی به عنوان یک کشتی غول پیکر، پشت زورق دولت قرار نگیرد و از آن حمایت های جدی و همه جانبه نکند، هیچ یک از مشکلات اقتصادی قابل حل نخواهد بود و سونامی اقتصادی دولت را نیز با خود خواهد برد؛ تا این رخداد  زمان چندانی نمانده است. در یک نامه ۳۵ صفحه ای که در اوایل شروع به کار دولت یازدهم برای آقای روحانی نوشته ام، به صراحت هشدار دادم که در 3 ماه اول مردم صبر خواهند کرد و منتظر نشانه های تحقق وعده های دولت خواهند ماند. تا 6 ماه دولت را ارزیابی خواهند کرد و بعد از ۹ ماه، اگر وعده ها به سرانجام نرسد، در لاک تخریب خواهند رفت، به این صورت که اگر مردم از اقتصاد نشانه های مثبت نگیرند و به توانایی دولت بی اعتماد شوند، به بازارهای مختلف از جمله ارز، سکه و طلا هجوم می آورند و موجب آشفتگی بیشتر اوضاع می شوند. بنابراین با توجه به این که اکنون سه ماه از شروع فعالیت دولت یازدهم گذشته است، دولت باید به این مسئله توجه جدی نشان دهد که بیشتر از ۶ ماه با وضعیتی که آن را توصیف کردم، فاصله ندارد. نکته قابل تامل دیگر این که مردم در این انتخابات نشان دادند که سطح انتظارات آنان از دولت به شدت افزایش یافته است. احساس من این است که نمی توانند ۶ ماه برای تحقق وعده های دولت تحمل کنند. دولت هم به تنهایی قادر نخواهد بود وعده های خود را عملی سازد، به این علت که نه قدرت تمام و کمال در اختیار دولت است و نه بودجه کافی برای عبور از این بحران را دارد. از ابزارهای مالیاتی که نمی تواند استفاده کند و در شرایط رکودی کنونی نباید هم استفاده کرد. از سوی دیگر در یک اقتصاد تحریمی دولت از کجا می تواند در آمد کسب کند تا چاله های اقتصادی اش را پر کند؟ همچنین از سوی دولت گذشته هم تعهدات عظیمی برجا گذاشته شده مانند این که برای هدفمندی یارانه ها سالانه حدود ۲ هزار میلیارد تومان کسری دارد، مسکن مهر به ۱۵۰ هزار میلیارد تومان سرمایه جدید نیاز دارد تا به سرانجام برسد و نظایر این ها. در این شرایط راهکار این است که کل نظام با تمام قدرت برای حمایت از دولت قد علم کند و مهم تر آنکه نظام باید برای رفع تحریم ها درباره سیاست خارجی و داخلی به یک جمع بندی قاطع برسد. متاسفانه شاهد هستیم که دست کم در فضای رسانه ای هیچ برنامه مشخصی در این باره وجود ندارد. به نظر من مجموعه قوای سیاسی کشور هنوز عزم راسخ برای حمایت از دولت حسن روحانی را برای عبور از بحران های سیاسی و اقتصادی در کشور ندارد و این اولین و بزرگ ترین چالش دولت یازدهم است. این که می گویم نظام، یعنی هم حکومت و هم مردم. من و شما هم جزئی از این نظام هستیم، چون پذیرفته ایم که در چارچوب قانون اساسی عمل کنیم. بنابر این دولت روحانی به این دو بال قدرتمند (حکومت و جامعه) برای عبور از بحران های فعلی نیاز دارد. اما هم اکنون دولت مطمئن نیست، نظام، با تعریفی که از آن داشته ام، از او حمایت خواهد کرد یا خیر.خلاصه این که اگر امیدی که در روزهای انتخابات در جامعه ایجاد شد، از میان برود، دولت قادر به برداشتن قدم های کوچک و بزرگ در عرصه های مختلف نخواهد بود. بار دیگر شرایط کنونی را مرور می کنم، دولت اکنون در شرایطی فعالیت می کند که بودجه ندارد، ذخایر ارزی بانک مرکزی تمام شده و کشور با تحریم های اقتصادی دست و پنجه نرم می کند. این نکته را باید بیفزایم که نظام و دولت باید به این باور برسند که فرصتی که انتخابات ۲۴ خرداد در اختیار دولت قرار داد یک فرصت طلایی و تاریخی است. این فرصت بر حسب تصادف و بر خلاف بسیاری از تحلیل ها به وجود آمده است. اما به نظر می رسد نظام سیاسی در کشور هنوز عزمی برای تبدیل این اتفاق به یک فرصت تاریخی ندارد کما این که فرصت چندانی نیز برای مسئولان نظام سیاسی در کشور باقی نمانده است. همچنین باید توجه داشت که ذخایر نفت و انرژی و نیز ذخایر انسانی و ذخایر سرمایه اجتماعی که از گذشته داشتیم در این چند سال رو به افول گذاشته است. حالا در این جامعه افسرده و انرژی از دست رفته، کم کم داریم با امواج تحولات داخلی و جهانی هم روبه رو می شویم. ما اکنون به طور همزمان در سه گذار تحولی قرار گرفته ایم. گذار اول گذار بین نسلی است، نسل قدیم در حال انقراض است و نسل جدید روی کار آمده است که نگاه و فکر و ایدئولوژی متفاوتی را نسبت به زندگی و سیاست دارد و این ایدئولوژی با ایدئولوژی نسل قدیم به هیچ عنوان سازگار نیست. این مسئله خود یک مسئله بحران زاست. گذار دوم گذار توسعه است؛ جامعه ما دارد از دوره پیش توسعه حرکت می کند به سمت مرحله توسعه که در همه کشور ها این دوره گذار با آشوب های فراوانی همراه است. گذار سوم گذار در نظام اقتصاد سیاسی جهانی است. یعنی اقتصاد صنعتی دارد به اقتصاد فرا صنعتی تبدیل می شود که اولین مشخصه این گذار هم تحول در الگوی مصرف انرژی جهانی است. یعنی جهان دارد حرکت می کند به سوی الگوی تازه ای از انرژی؛ در کتاب «اقتصاد سیاسی مناقشه اتمی ایران» اشاره کرده ام که اصلا غرب مناقشه اتمی را طراحی کرده برای این که هرچه سریع تر قیمت نفت افزایش یابد و هرچه سریع تر مرحله گذار از انرژی های فسیلی به انرژی های نو رخ دهد. حال غیر از این سه گذاری که به آن اشاره کردم، گذار دیگری هم وجود دارد که کسی کمتر به آن توجه کرده است و آن ورود به مرحله «تکینگی فناوری» است. در واقع من تکینگی در اقتصاد را هم از همین مفهوم گرفته ام. تکینگی در فناوری یعنی وارد عصری می شویم که تکنولوژی نه قابل کنترل است و نه قابل پیش بینی. بنابر این ما الان در یک پیچ تاریخی قرار داریم و نمی توانیم آن سوی این پیچ را پیش بینی کنیم. در این اوضاع و احوال، حالا اقتصاد و ساختار سیاسی هم داریم که متکی است بر درآمدهای نفتی و بدون پول نفت دوام نمی آورد. می دانید که قرار است تا سال ۲۰۲۰ آمریکا صادر کننده نفت باشد، یعنی از سال ۲۰۱۷ ، که واردات نفت آمریکا از ده میلیون به دو سه میلیون بشکه کاهش می یابد، قیمت نفت روند نزولی به خود خواهد گرفت و احتمالا در فاصله سال های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ قیمت نفت می رسد به حدود هزینه تولید آن یعنی حدود ۳۵ دلار. در این سال ها اگر ایران ۲ میلیون بشکه نفت هم بفروشد باید پولش را بریزد در چاه های نفت. به زبان ساده تر ایران دیگر خواب درآمد نفتی بیش از ۲۰ میلیارد دلار را نیز نخواهد دید.
 منظورتان این است  که ایران تحت هیچ شرایطی نخواهد توانست سهم خود را از بازارهای جهانی نفت پس بگیرد؟
رنانی: برای این کار دولت یک فرصت دو، سه ساله دارد، اگر توانست در این مدت با روش های عملی و جدی برای رفع تحریم ها اقدام کند، می تواند، در غیر این صورت خیر. اگر روش فعلی برای رفع تحریم ها را ادامه دهند، حل مناقشه اتمی ۱۰ سال طول خواهد کشید. اما اگر بتوانند تا پایان سال بر سر مسئله اتمی ایران با غرب به نتیجه برسند، ۲ سال طول خواهد کشید تا تحریم ها و آثار مخرب آن رفع شود و  تنها ۲ سال نیز زمان نیاز است تا ایران بتواند بازارهای نفت از دست رفته خود را بار دیگر احیا کند. حال با وجود همه این بحران ها و رقابت های سیاسی که موجب شده است تا ما سرمایه های نمادین خود را نیز از دست بدهیم چه می توان کرد؟ بنابر این چالش اصلی دولت یازدهم اقتصاد نیست، یعنی گرچه بحران اقتصادی بحران اصلی و بزرگی است اما پیش نیاز حل آن این است که ابتدا باید مسائل سیاسی داخلی و خارجی در ایران حل و فصل شود و این فقدان عزم از سوی نظام تدبیر برای حل و فصل این مسائل است که چالش اصلی دولت است.
 آقای دکتر ایمانی، دکتر رنانی به صراحت بیان کردند که چالش اصلی دولت یازدهم نه اقتصاد که بحران های سیاست داخلی و خارجی در کشور است، برای عبور از این چالش لازم است که نظام تمام قد از دولت حمایت کرده و این دو در یک راستا قرار گیرند. تحلیل شما از وضعیت سیاست داخلی و خارجی در دولت یازدهم چیست؟
  ایمانی: مشخصا در رابطه با عرصه سیاست داخلی و خارجی دولت آقای روحانی صحبت می کنم. به نظر من تاثیر گذاری که باید روی حرکت های نظام باشد از سوی دولت است. من مشکل را از طرف دولت می بینم، نه از نظام. ببینید، دولت آقای روحانی با امید بسیار زیادی از سوی مردم سر کار آمد که این امید هنوز هم وجود دارد. اما دولت آقای روحانی نتوانست از امیدهای به وجود آمده در انتخابات بهره برداری کند و چون ناموفق عمل شد، بدون شک تاثیر این امید به سرعت از دست می رود. دولت های آقای روحانی و احمدی نژاد با یک موج روی کار آمدند. دولت های قبلی مانند دولت آقای سید محمد خاتمی و احمدی نژاد توانستند به خوبی از موج احساسات مردم بهره برداری های لازم را انجام دهند، اما دولت یازدهم در این باره بسیار ضعیف عمل کرده است. من این دولت را دولت مبهمی می دانم. به دلیل آنکه درباره ارتباط با مردم و فرهنگ سازی برای دولت خودش و نهادینه کردن این فرهنگ بسیار ضعیف عمل کرده است. این در حالی است که دولت های قبلی برای نهادینه کردن سیاست هایی که در زمان مبارزات انتخاباتی به جامعه القا کرده بودند، به سرعت فرهنگ سازی را شروع کرده و اتفاقا در این باره نیز موفق بوده اند.  از طرف دیگر استراتژی های این دولت در عرصه سیاست داخلی هنوز  با گذشت سه ماه از فعالیت  دولت مشخص نیست، دولت هنوز نظر مشخصی درباره فعالیت احزاب، انجمن های صنفی و بحث هایی از این قبیل ندارد. مشخص نیست درباره کانون های قدرتی که وجود دارند، چه نظری دارد یا درباره شخصیت های سیاسی که به عقیده بسیاری مورد هتک قرار می گیرند، چه فکر می کند و چه موضعی دارد. در عرصه سیاست خارجی هم این دولت استراتژی نامشخصی دارد. مجموعه این ابهامات موجب می شود که نتوان از دولت یازدهم تصور روشنی داشت. در دولت های قبلی افراد شاخصی بودند که شاید مسئولیت هم نداشتند و به دولت (بدون در نظر گرفتن نگاه ارزشی) پمپاژ ایدئولوژیک می کردند. اما دولت حسن روحانی فاقد چنین افرادی است. این رویه احتیاط کاری آقای روحانی که توجیه را گذاشتند روی ایجاد آرامش در جامعه، قابل قبول نیست. لزوما ایجاد آرامش در جامعه نباید در سکوت باشد. دولت باید مواضع مشخصی درباره مسائل گوناگون بگیرد و این مواضع را جسورانه اعلام کند. به نظر می رسد دولت جدید کسی را در مجموعه کارگزاران دولتی ندارد تا برای دولت فکر بسازد. ظاهرا تنها امید دولت تدبیر و امید برای امید آفرینی شده است حل مسئله هسته ای که این بسیار تصور اشتباهی است. برداشت من این است که دولت شاه کلید حل مسائل اقتصادی و سیاسی خودش را در تحریم ها می داند، البته تاثیر دارد، اما همه اش همین نیست. مسئله اینجاست که با تکیه بر این استراتژی یک نوع فرصت سوزی در داخل کشور ایجاد می شود. چون معلوم نیست غرب در مسئله هسته ای چه تصمیمی دارد و قرار است حل مناقشه اتمی تا کی طول بکشد. در این شرایط اگر دولت بخواهد حل مسائل سیاست داخلی و مشکلات اقتصادی را مشروط بر حل مسئله هسته ای بداند، فرصت های بسیار طلایی را از دست خواهد داد.
 آقای دکتر معید فر، به چالش های اقتصادی و سیاسی که دولت یازدهم با آن مواجه هست پرداختیم. با توجه به مشکلاتی که به آن اشاره شد، به نظر می رسد دور از انتظار نیست  که موجی از بی اعتمادی و دلسردی در جامعه به دلیل عدم تحقق مطالبات اجتماعی افرادی که خرداد ۹۲، با اعلام صریح مطالبات اجتماعی خود پای صندوق های رای رفتند، ایجاد شود. تحلیل شما چیست؟
معید فر: همانطور که آقای دکتر رنانی و دکتر ایمانی به درستی اشاره کردند، کشور در یک وضعیت کاملا بحرانی قرار دارد. اما این که ما بنشینیم و از بحران صحبت کنیم، موجب رفع آن نخواهیم شد. چرا؟ زیرا نظام سیاسی ما چندان بحران را باور نخواهد کرد و بسیار مهم است که این بحران از طرف چه گروهی مطرح می شود؛ دانشگاهیان یا افراد سیاسی، جناح های رقیب یا جناح های خودی. در حوزه های جامعه شناختی بحثی را داریم که یک ارتباطی میان نخبگان و جامعه (مردم) وجود دارد. نخبگان به تنهایی هیچ قدرتی ندارند، نخبگان باید درباره بحران ها حرف بزنند، جامعه باید حرف های نخبگان را باور کرده و پشت سر آن ها قرار گیرد و نهایتا قدرت مردم بتواند به فعلیت برسد. اما به دلیل اتفاق هایی که از سال های گذشته رخ داده است، یکی از ارکان تحول در جامعه که طبقه متوسط است، به حاشیه رانده شد. البته منظورم بخش موثر این طبقه است. همچنین بسیاری از روشنفکران و افراد موثر که می توانند موجب تغییر شوند، به دلیل نا امیدی از ایجاد هر گونه تغییر خود را کنار کشیده اند. شاید عده ای از دوستان این تصور را داشته باشند که در انتخابات ۲۴ خرداد بخش عظیمی از سرمایه های اجتماعی جدید به وجود آمد، اما باید توجه داشت بخش عمده ای از آرای آقای روحانی نه از طبقه متوسط شهری، که این قدرت را دارند سیستم را به پاسخگویی بکشانند بود، بلکه از شهرهای کوچک و روستا ها به دست آمد. در شهرهای بزرگ همچنان نگاه عقب کشیدن در بخش عمده طبقه متوسط وجود داشت. نکته همین است، می بینیم که در آستانه انتخابات هیچ جنبش اجتماعی شکل نگرفت و همه چیز کنترل شده بود. نه دانشگاه ها فعال بودند، نه مردم، در واقع جنبش اجتماعی که پشتوانه دولت باشد وجود نداشت. باید دید چه اتفاقی رخ داد که فضای بعد از انتخابات با چنین شور و هیجانی مواجه شد. این، به دلیل احساس فشار سیستم از مناطق محرومی بود که روزی پایگاه دولت های قبلی بوده است. بنابراین فشارهای اقتصادی و روزمره و بالابردن انتظارات در این مناطق که طی هشت سال گذشته با تزریق نقدینگی ایجاد شد، سیستم را به یک رویارویی کشاند. می رسیم به وضعیت جدید و دولتی که فاقد پایگاه های اجتماعی قدرتمند است. مردم به قدری گرفتار مسائل روزمره هستند که کاری به دولت ندارند، نه حمایت می کنند و نه اعتراض. بنابراین این شرایط هزینه اشتباهات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را برای دولت کاهش داده است و به همین دلیل دولت لزومی برای تغییر مسیر خود نمی بیند.   
 دقیقا همین ابهام ایجاد می شود که چطور دولت برای حل مسائل سیاست خارجی حاضر است امتیاز هرچند بی دستاورد بدهد اما در حوزه سیاست داخلی این کار را انجام نمی دهد و به مطالبات بی توجه است؟
معید فر: به دلیل این که همیشه فشارهای خارجی قوی بود و تحریم ها مطرح است، فشار خارجی قدرتمند است، اما در داخل نیروی اجتماعی که قوی باشد و بتواند دولت را به چالش بکشاند، وجود ندارد. بعد از انتخابات دو روز شور و نشاط و جشن های خیابانی ایجاد شد و جرقه های امید زده شد، بعد از آن نیز آزادی تعدادی از زندانیان این شادی را می توانست تقویت کند. اما در زمان انتخاب وزراء شاهد بودیم که در مجلس چه اتفاقی افتاد و چند وزیر کلیدی در حوزه های سیاست داخلی رای نیاوردند یا از جناح رقیب بودند که چنین هجمه هایی ایجاد شد. از آن زمان به بعد از نشاط مردم کاسته شد. بنابراین شور و هیجان قبل از انتخابات ملاک نیست، مهم آن است که دولت تا چه اندازه بتواند امیدهای ایجاد شده را به ثبات برساند.
 آقای دکتر رنانی، در این مرحله لازم است ببینیم در دولتی که گفته می شود نه ارتباط نزدیک با مردم دارد، نه استراتژی مشخص در سیاست داخلی و خارجی؛ چه پیامدهای اقتصادی می تواند ایجاد شود؟ با توجه و تاکید بر این که ایران هم اکنون با تحریم های متعدد دست و پنجه نرم می کند و به همین دلیل خواسته یا ناخواسته حل مسائل اقتصادی مشروط بر حل مسائل سیاسی است...
رنانی: من با آقای دکتر ایمانی موافق هستم که این دولت در تعیین و تعریف رابطه خودش با جامعه و با حکومت در یک وضعیت ابهام قرار گرفته است و نمی توان تصویر مشخصی از رویکردهای آن داشت. تعریف این دولت از اعتدال مشخص نیست و همین ابهام های دیگری را به همراه داشته است، به نظر می رسد که تعریف این دولت از اعتدال «مدار» است. ارتباط مستقیم این دولت با مردم بسیار ضعیف است. در دولت سید محمد خاتمی گاهی مردم دوست داشتند فقط پای صحبت های رئیس جمهور بنشینند، حتی اگر دستاوردهای اقتصادی هم نداشت که داشت. این دولت هنوز روشن نکرده است که چگونه می خواهد با مردم ارتباط بگیرد.
 منظورتان این است که آقای روحانی کاریزما ندارند؟
رنانی: کاریزما در عالم سیاست چیز مخربی است و قرار نیست برای آقای روحانی کاریزما ایجاد شود، سیاست مداران کافی است که بتوانند سرمایه سیاسی خود را به سرمایه نمادین تبدیل کنند. کاری که آقای سید محمد خاتمی کرد که یک سرمایه سیاسی بود که به سرمایه نمادین تبدیل شد. این پتانسیل برای آقای روحانی هم وجود دارد که باید تا وقت هست از آن استفاده کند. اقای روحانی باید خود را به عنوان یک سرمایه نمادین مطرح کند. در ایران حکومت از ساختار تقسیم قدرت از جنس حکومت نفوذهای نا همگن است و این باعث می شود که یک ثبات پایدار شکل نگیرد. اما برای این که جامعه بتواند یکپارچه شود، نیاز به نهادسازی و کار بلند مدت دارد و ساختار سیاسی باید اجازه بدهد این نهاد ها شکل بگیرند. در مورد دولت مشکلی که وجود دارد در چیدمانی است که صورت گرفته است. در همان نامه که قبل از معرفی وزرا به آقای روحانی نوشتم، مطرح کردم که مراقب باشید «ژنرال» ها را بر سر کار نگذارید و بیش از مشاور به آنان پست ندهید. ژنرال ها از فکر و مشاوره مستغنی هستند. تاکید کردم که اگر ژنرال ها را بچینید، رابطه تان را با اصحاب نظر و اندیشه خدشه دار می کنید. ۶۰ اقتصاد دانی که ۵ سال مکرر برای آقای احمدی نژاد نامه می نوشتند، هیچ ارتباطی با دولت آقای روحانی ندارند. این یعنی محروم شدن دولت از یک ذخیره عظیم فکری. چرا این شکاف رخ داد؟ چون ژنرال هایی که ایدئولوژی و تئوری دارند در مسند هستند. هر یک از این ژنرال ها دارد، بخشی از دولت را به سمت خود می کشد. این یک خطر بسیار جدی برای دولت است! گفتم در دولت آقای احمدی نژاد سرجوخه ها بر مسند بودند، شما مواظب باشید از آن طرف بام نیفتید و ژنرال ها را بر مسند امور نگذارید. این دولت باید از افراد جوان و تازه نفس اما مجرب استفاده می کرد و ژنرال هارا به عنوان مشاور می گذاشت.   به نظر می رسد الان دولت تنها دارد مدارا می کند، هم با مردم و هم با قوای داخل و هم با خارج! دولت باید این را بداند زمانیکه مدت چهار ساله اش تمام شد درآمدهای نفتی هم تمام شده است. شما دیگر نمی توانید روی نفت حساب کنید. دولت تنها چهار سال فرصت دارد که هر اصلاحی را که می خواهد انجام دهد، اما مگر جراحی و اصلاح بدون حمایت جامعه و بدون حمایت کامل نظام امکان پذیر است؟ دولت هنوز در تعیین تکلیف برای هدفمندی یارانه ها درمانده است.
 آقای دکتر ایمانی، پیرو صحبت های آقای دکتر معید فر که تاکید کردند به دلیل عدم جنبش های مردمی در پیگیری مطالبات سیاسی و اجتماعی دولت هزینه ای در این باره نمی پردازد، به عقیده شما گشایش هایی در سیاست داخلی کشور تا چه اندازه می تواند در این باره تاثیر گذار باشد؟ برای مثال کشور هنوز متاثر از اشغال سفارت آمریکا در سی و چند سال گذشته است، اما این تاثیرات درباره وقایع سال ۸۸ که روشن شدن آن مطالبه بخشی از مردم است دیده نمی شود...  
ایمانی: شاهد هستیم که تحولات در عرصه سیاسی بسیار سریع رخ می دهد و می توانیم از این فاکتور استفاده کنیم تا در عرصه اقتصاد هم تاثیر بگذاریم. ما واقعیت هایی داریم که محصول گذشته است. ما دچار گسست های بزرگ اجتماعی هستیم. این گسست ها فقط اقتصادی نیست. دچار خمودگی در بخش های موثر جامعه شده ایم. نظام روشنفکری و دانشگاه ما دچار رخوت شده اند. از سویی سرخوردگی های سیاسی از انتخابات گذشته در میان بخش هایی از جامعه به وجود آمد. برخی خود را تطبیق دادند و برخی به بی تفاوتی رسیدند، اما بخش هایی در رخوت و رکود با قی ماندند. تمام این مشکلات جمع شد تا رسید به سال ۹۲ و یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، با این همه مشکلات باید چه می کردیم. برای حل این مشکل ارتباط باید با نخبگان برقرار شود.
 آقای دکتر معید فر، بحث را با این سوال مشخص با شما ادامه می دهم که چطور می توان با تلنگر به اجتماع و یادآوری پیگیری مطالباتشان از جمله روشن شدن وقایع ۸۸ هزینه سوء مدیریت ها را برای دولت پایین آورد؟
معید فر: دکتر ایمانی اشاره کردند که احمدی نژاد در بسیاری از عرصه ها توانست قدرتمند عمل کند، اما پرسش این است که دولت نهم و دهم قدرت خود را از کجا کسب کردند؟ به نظرم این دولت ها با سیاست های گسترش فساد، کانون های قدرت را می خرید. احمدی نژاد همیشه در هیات دولت یک کیف همراه داشت که سر بزنگاه مدارک و اسنادی برای تخریب و سکوت دیگران رو می کرد. فکر نکنم آقای روحانی علاقه ای به این سیاست های گسترش فساد داشته باشد. دولت های پیش از دولت های نهم و دهم و دولت آقای روحانی پاک بود و در فکر فساد نبودند. نباید روحانی را تشویق کنیم که به هر طریقی و با فساد قدرت بگیرد. باید این دولت را تشویق کنیم که با باز گشتن به دامان جامعه، از طریق اعتماد سازی، قدرت را به دست گیرد. دولت باید از نخبگان اجتماعی بخواهد به او مشاوره و امکان اعتمادسازی دهند. مردم باید باور کنند که اتفاق های خوبی دارد می افتد و دولت با مطالبات حتی بخشی از این مردم همسو است. دولت ۶ ماه بیشتر برای اعتماد سازی فرصت ندارد. در غیر این صورت یا دچار فساد خواهد شد یا این که با از دست دادن پایگاه های مردمی خود که باعث می شود به کانون های قدرت نزدیک شود. البته حل و فصل این مشکلات بسیار سخت است و شاید از نگاه عده ای نیاز به معجزه دارد.
 آقای دکتر رنانی، سوال های بسیاری از شما داریم، درباره وضعیت نرخ ارز، هدفمندی، این که ایران چطور می تواند از بحران به وجود آمده در اقتصاد خارج شود، اما واقعیت آن است که از هر طرف به موضوع نگاه می کنیم، می بینیم رابطه مستقیمی بین حل مسائل سیاست داخلی و اقتصاد به وجود آمده است. لطف کنید در این باره بیشتر توضیح دهید؟
رنانی: در سال ۹۱ مطلبی درباره تکینگی در اقتصاد، نوشتم و اشاره کردم که اقتصاد ایران به سمتی می رود که قابل کنترل و پیش بینی نیست و در این شرایط اگر نتوان تدابیر جدی برای اقتصاد داشت، حتما به یک سیاه چاله خواهد رفت. وقتی که انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری انجام شد، اعلام کردم شوک مثبت انتخابات باعث شد که حرکت اقتصاد ایران به سمت سیاه چاله کند یا برای مدتی متوقف شود. اگر این شوک با دو شوک دیگر نیز همراه شود، اقتصاد ایران مسیر بازگشت را انتخاب خواهد کرد. آن دو شوک دیگر یکی حل و فصل سریع مناقشه اتمی و دیگری حل و فصل سریع وقایع سال ۸۸ و آزادی زندانیان و شخصیت های سیاسی است. در مورد بسیاری از ایرانی ها که در هشت سال گذشته به دلایلی از کشور خارج شدند، حل و فصل مسائل سیاست داخلی می تواند راه بازگشت و سرمایه گذاری آن ها در کشور را باز کند. اکنون دو هزار میلیارد دلار سرمایه ایرانیان در خارج از کشور است و اگر ۱۰ درصد از این سرمایه هم برگردد، اقتصاد ایران را تکان خواهد داد. نفت که نداریم بفروشم، ذخیره ارزی هم که نداریم، می خواهیم پول هم چاپ نکنیم، پس باید چه کنیم؟ ۳۰ سال است که برای حل مشکلات اقتصادی از مردم مایه گذاشته ایم، از این به بعد کمی هم از حکومت خرج کنیم. برای مثال با کشورهایی از منطقه خودمان که خیلی هم ثروتمند هستند و حالا قهریم آشتی کنیم، در این صورت می توانیم از آن ها وام بگیریم.

 

 


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir