دانشجویان خارجی و افزایش قدرت کشور میزبان

اقتصاد ایرانی: جوان ها با عبور از مرزها به دنبال دستیابی به آموزش هستند. بیش از 2 هزار سال پیش هوراس شاعر رومی به آتن رفت تا به آکادمی پلاتو ملحق شود. دانشگاه آکسفورد در سال ۱۱۹۰ نخستین دانشجوی بین المللی به نام ایمو فرایزلند را قبول کرد.

امروز بیش از ۴.۵ میلیون دانشجو در دانشگاه ها و کالج های خارج از کشورهای خود مشغول به تحصیل هستند. بسیاری از این دانشجویان با خاطرات خوش و ارتباطات ارزشمندی به کشورهای خود باز می گردند و آنها را قادر می سازد تا با کشوری که در آن تحصیل کرده اند، رابطه کاری داشته باشند. کسانی که در همان کشورها می مانند، از آن چیزی که فراگرفته اند استفاده می کنند تا کشور میزبان را ثروتمندتر کند از طریق یافتن شغل هایی مثل پزشکی، مهندسی یا سایر زمینه های شغلی.

سیاست مهاجرت دشوار است: اروپا خود را مقید می کند که چه تعداد پناهنده سوری را قبول کند. ولی این مساله که آیا از دانشچویان خارجی باید استقبال شود، باید ساده تر از این باشد. دانشجویان خارجی به قدرت ذهنی کشورهای میزبان می افزایند و به آسانی جذب می شوند. در واقع، برای کشورهای ثروتممد مسن که به دنبال وارد کردن نیروی کار جوان هستند تا شکاف مهارتی خود را پوشش دهند، و سیستم بازنشستگی را سرپا نگه دارند، آنها ایده آل هستند. یک دانش آموخته خارجی از یک دانشگاه داخلی احتمالا بیشتر واجد شرایط است و به اصطلاحات محلی مسلط تر است. کشورها باید برای جذب این افراد رقابت کنند.

کشورهایی که به راحتی به زبان انگلیسی صحبت می کنند، می توانند موفقیت بیشتری داشته باشند. استرالیا در این زمینه پیشتاز است. یک چهارم دانشجویان این کشور از خارج می آیند،سهمی بیشتر از هر کشور دیگری. آموزش اکنون بزرگترین صادرات استرالیا است پس از منابع طبیعی. برای مدت زمانی ورود اتباع خارجی خوش فکر به استرالیا به خاطر افزایش نرخ ارز با کاهش روبرو شده بود. کاهش اعتبار برخی کالج های خصوصی نیز در این زمینه موثر بود. ولی اخیرا ارزش دلار استرالیا کاهش یافته و مدرک های جعلی نیز توقیف شده است، قوانین ویزا نیز تسهیل شده و دانشجویان خارجی بازگشته اند. سال گذشته تعداد آنها ۱۰ درصد رشد داشت.

در سال ۲۰۱۴ میلادی کانادا نیز هدف دو برابر کردن تعداد دانشجویان خارجی تا سال ۲۰۲۲ میلادی را تعیین کرده است. کانادا قوانین صدور ویزا را تسهیل کرده و به دانشجویان بین المللی اجازه می دهد تا ۳ سال پس از اتمام تحصیل در این کشور بمانند و کار کنند. کسانی که بخواهند در کانادا بمانند شانس زیادی برای کسب اقامت دائم دارند.

آمریکا بر عکس به طور شدیدی از خودراضی است. از نظر معیارهای مطلق، آمریکا بیشترین دانشجوی خارجی را جذب کرده آن هم به لطف دانشگاه های زیاد و برجسته این کشور. ولی از نظر نسبی و با توجه به وزن این کشور در عرصه آموزش و دانشگاه های جهان، کمتر از حد انتظار عمل کرده است. تنها ۵ درصد دانشجویان در دانشگاه های آمریکا را خارجی ها تشکیل می دهند. قوانین صدور ویزا در آمریکا بسیار محدود کننده و سختگیرانه است. دانشجویان برای کار کردن در آمریکا با دشواری های زیادی روبرو هستند، چه برای کارهای پاره وقت یا ماندن در آمریکا برای کارهای مطالعاتی. دولت می خواهد به کسانی که قصد دارند پس از تحصیل در آمریکا بمانند، ۲۹ ماه فرصت دهد تا در این کشور حضور داشته باشند. ولی اتحادیه ها مخالف هستند، چرا که مدعی هستند دانشجویان خارجی موجب کاهش دستمزد اعضای این اتحادیه ها می شوند.

کشوری که به خود لطمه می زند

انگلیس حتی بی پرواتر است. انگلیس از مزیت دانشگاه های معروف و معتبر برخوردار است و همین طور زبان انگلیسی. ولی دولت لندن قول داده است تا تعداد مهاجران را به کمتر از ۱۰۰ هزار نفر در سال کاهش دهد. درخواست برای ویزای دانشجویی کندتر و گران تر شده است. پرداخت دستمزد برای کارهای پاره وقت سخت تر شده است. یک دانشجوی خارجی دیگر حق ندارد دو سال پس از اتمام دوره تحصیل در این کشور بماند. دانشگاه های انگلیس سهم خود در بازار را از دست داده اند.

ساجد جاوید وزیر کسب و کار انگلیس می گوید: هدف شکستن رابطه بین مهاجرت و تحصیل است.

این دقیقا رویکردی اشتباه است. برای کشوری که می خواهد افراد با استعداد را استخدام کند، ساده ترین راه جذب مهاجران مولد از طریق روند آموزش در دانشگاه است. استقبال از دانشجویان خارجی سیاستی است که هزینه کمتری در کوتاه مدت داشته و منافع زیادی در بلندمدت دارد.

منبع: اکونومیست