آیا برگزیت آغازی بر پایان جهانی سازی خواهد بود؟

اقتصاد ایرانی: همه پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بازارهای مالی و سهام در سراسر جهان را به شدت تکان داده است. مانند قسمت های قبلی بحران مالی، این بار نیز پیروزی کمپین خروج موجب شد تا سرمایه گذاران بین المللی به سوی پناهگاه های امن معمولی پناه برند. اوراق قرضه خزانه داری آمریکا افزایش یافت، و دلار فرانک سوییس و ین با افزایش ارزش روبرو شد.

زمانی که مشخص شد کمپین باقی ماندن شکست خورده است، ارزش پوند با افت شدیدی روبرو شد و دورانی شبیه سال ۱۹۶۷ میلادی و بحران پوند را تجربه کرد که ارزش آن با کاهش شدید ۱۴ درصدی روبرو شده بود. اما نتایجی که هم اکنون در بازارهای سرمایه جهان مشاهده می کنیم، تنها منحصر به برگزیت نیست.

چیزی که منحصر بفرد و به خصوص دور از دسترس است، آن است که خروج بریتانیا زمینه لازم برای خروج سایر کشورهای اروپایی از قراردادها و پیمان های سیاسی و اقتصادی را هموار کرده است. این مساله می تواند در خصوص اسکاتلند، ایرلند شمالی یا اسپانیا و کرواسی اتفاق بیفتد. ممکن است مرزهای بین دولت-ملت مجددا ترسیم شود یا به طور کامل برداشته شود، اگر کشورهای ناراضی در برابر احساسات ملی گرایانه تسلیم شوند.

برگزیت با تاثیرات منفی سیستماتیک بر تجارت، امور مالی و جابجایی نیروی کار می تواند یک مانع عمده برای جهانی شدن باشد. عواقب برگزیت شاید به سرعت تبعات بحران های مالی گسترش پیدا نکند مانند بحران مالی ۲۰۰۸ میلادی یا بحران های مالی ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ آسیا. ولی عواقب آن به زودی فروکش نخواهد کرد.

تجارت، امور مالی و قراردادهای مهاجرت بریتانیا بسیار پیچیده است. در این میان، بسیاری از قراردادهای مبادلات مرزی در کالا، خدمات و دارایی های مالی به قوت خود باقی خواهد ماند. حتی اگر هیچ مورد خروج دیگری در اروپا اتفاق نیفتد، به نظر می رسد یک دوره طولانی از ناطمینانی در بازارهای سرمایه جهان وجود خواهد داشت.

ارزش یادآوری دارد که جهانی شدن با نسل کنونی آغاز نشده است. بخش دوم قرن نوزدهم علی رغم همه محدودیتها، دوره افزایش تجارت جهانی بوده است. موج بزرگ مهاجرت به طور اساسی ترکیب جمعیتی ایالات متحده و سایر مناطق شمال و جنوب آمریکا را تغییر داده است. لندن به میزبان مهمی برای صنعت مالی رو به رشد سریع جهان تبدیل شد.

موج اولیه جهانی شدن با جنگ جهانی اول پایان یافت و حتی با برقراری صلح، جهان دیگر هرگز واقعا وضعیت اولیه خود را پیدا نکرد. رکود اقتصادی دهه ۱۹۲۰ بریتانیا و دهه ۱۹۳۰ سایر مناطق جهان، موجب شد تا سیاست های حمایتی و سیاست های درونگرا و سیاست های فقیر کردن همسایه در جهان در اولویت قرار گیرد.

آخرین میخ بر تابوت جهانی شدن حتی قبل از وقوع جنگ جهانی دوم زده شده است. بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که سیاستگذاران در آن زمان شرایط را بدتر از قبل کرده اند. پس از جنگ جهانی دوم ، همگرایی جهانی بار دیگر از سر گرفته شد و نخست در زمینه تحارت و بعدا در دهه ۱۹۸۰ میلادی در زمینه امور مالی. در این دوران، مرکز مالی لندن از خواب طولانی خود بیدار شد و به بریتانیا کمک کرد تا به یکی از قطب های اصلی اقتصاد سیاسی جهان تبدیل شود. پیش از بحران مالی ۲۰۰۸ میلادی، اکثر شاخص های تجارت جهانی و امور مالی به رکوردهای جدیدی رسیده بود، و وحدت اروپا نقش مهمی داشت. ولی با آغاز بحران، امور مالی مرزی در اروپا به طور چشمگیری کاهش یافت و منطقه یورو به علت بدهی سنگین از دسترسی به بازارهای بین المللی سرمایه محروم شد و نگرانی ها نسبت به ورشکستگی های خصوصی و عمومی در مرکز توجه قرار گرفت.

بحران مالی منجر به کاهش شدید حجم مبادلات تجاری در جهان شد که از بحران بزرگ ۱۹۳۰ میلادی بی سابقه بوده است. تجارت جهانی هنوز به مسیر قبلی خود بازنگشته است: از ۲۰۰۸ حجم صادرات تنها به اندازه نیمی از نرخ رشد پیش از بحران مالی جهان، افزایش یافته است. اروپا حتی با کاهش بیشتری روبرو شده است.

بحران مالی جهان به یک مانع بزرگ برای جهانی شدن تبدیل شده است. به خصوص در زمینه تجارت و امور مالی. اکنون برگزیت نیز به مانع دیگری تبدیل شده است و جابجایی نیروی کار را به فهرست افزوده است. بازارهای مالی نمی توانند نااطمینانی را به خوبی مدیریت کنند.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد