سایه رکود بر سر پسته ایرانی

پایگاه اینترنتی اگرانت خبر ناگواری را برای پسته ایران مخابره کرد که به طورقطع مقدمه عواقب سنگین برای بازار پسته ایران در جهان به خصوص در قاره سبز است.

خبر این بود قيمت پسته مرغوب ايران در بازار اروپا با کاهش 300 يورويى به ازاى هر تن در هفته جارى به 7300 يورو رسید.

بر اساس اين گزارش در حالى که هر تن پسته مرغوب ايران در بازار هامبورگ طى هفته گذشته در برابر 7600 يورو (معادل 9600 تومان به ازاى هر کيلو) معامله مى شد اين رقم در هفته جارى به 7300 يورو (معادل 9200 تومان به ازاى هر کيلو) کاهش پيدا کرده است که اصلی ترین دلیل افت قیمت کاهش تقاضا در اروپا اعلام شده است.

در عین حال خبرگزاری رویترز نیز گزارش داده است پسته آمریکایی با قیمتی نازلتر از پسته ایران اما با کیفیتی در خور توجه توانسته است بخش عمده ای از بازار پسته ایران در اروپا را از ان خود کند. بر اساس این گزارش بیشترین حجم تولیدی پسته در آمریکا متعلق به ایالت کالیفرنیا است که با بهره گیری از پیشرفته ترین تجهیزات و فنون باغداری به کشت و در عین حال با بهره گیری صددرصدی مکانیزاسیون به برداشت می رسد.

اگرچه آمریکا از توان فنی و اقتصادی بسیارخوبی در مکانیزاسیون کشاورزی و باغداری برخوردار است اما اقلیم ایران و قابلیت های طبیعی منحصر فرد پسته ایرانی را از جایگاه خاصی در دنیا قرار داده است.

باغداران ایرانی روزهای سختی را برای کشت و داشت و برداشت پسته سپری می کنند. از یک سو عدم برخورداری از مکانیزاسیون و از سوی دیگر آلودگی هراز گاه به ویروس افلاتوکسین سبب شده تا پسته ایرانی ارزش خود را از دست بدهد. از دیگر سو کشورهایی نظیر اسپانیا با خرید فله ای پسته و بسته بندی آن به نام خود، امتیاز صادرات این محصول به کشورهای مختلف را از ان خود می کنند.

اما گران شدن قیمت پسته ایرانی نسبت به ارزش ذاتی ان دلایل موجه اقتصادی دارد که از آن جمله می توان به افزایش هزینه های تولید اشاره کرد. افزایش دستمزد کارگر به رغم کاهش نرخ تورم اعلامی از سوی دولت شاید اصلی ترین دلیل افزایش بهای تمام شده تولید پسته در ایران باشد از دیگر سو بدهی های کلان پسته کاران به بانک ها نیز سبب شده است تا تولید از جریان طبیعی خود خارج شود.

همچنین انحصار در داد و ستد جهانى پسته از يک سو و نداشتن ساختارهاى صنعتى براى توليد و بسته بندى مناسب و فقدان بازاريابى مناسب شايد اصلى ترين مشکلات پسته ايران باشد، به نحوى که در حال حاضر سهم پسته ايران از بازار جهانى تا 50 درصد کاهش يافته است ، بر این اساس رکود محصول پسته در ایران چند سالی است که بر سر باغداران سایه گسترانده به طوری که امسال نیز کشاورزان با کاهش برداشت مواجه بوده اند.

صرف نظر ازدلایل ذکر شده می توان به یک نکته درخور توجه در بازار پسته جهانی اشاره کرد و ان اینکه چگونه تقویت ارزش دلار در برابر یورو منجر به افزایش قیمت پسته آمریکایی در بازار های جهانی نشده است؟ یا به بیانی بهتر چطور آمریکایی ها توانسته اند به رغم افزایش ارزش دلار در بازارهای جهانی پسته را با قیمت معمول و حتی ارزان تر به بازار های جهانی صادر کنند.

اگر اصلی ترین رقیب پسته امریکایی پسته ایران باشد دور از ذهن نیست که امریکا در این بخش نیز فشار بر بخش اقتصادی ایران را در پیش گرفته باشد .

نتیجه تحقیقات کارشناسان کشاورزی نشان می دهد هزينه فرآورى 150کيلو پسته معادل هزينه يک بشکه نفت است که هم اکنون 75 دلار به فروش مى رسد، اما صادرات 150کيلوگرم پسته به طور میانگین 600دلار درآمد ارزى نصيب کشور مى کند به همين خاطر بسيارى از کشورها مشغول فعاليت در بخش توليد و صادرات پسته هستند.

در سال 1992سهم امريکا از تجارت پسته در اروپا در حد صفر و سهم ايران حدود 95درصد بود به عبارت ديگر همه تجارت جهانى پسته در سطح اروپا در اختيار کشور ما بودکه امروز درصد قابل توجهی از سهم خود را شاید نزدیک به 45 درصد سهم خود را از بازار جهانی از دست داده ایم.



استفاده ازمطالب سای اقتصاد ایرانی با ذکر منبع بلاانع است.