بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : چهارشنبه 30 آبان 1397      13:17

شوک قیمتی به غول‌های نفتی

اقتصاد ایرانی: کاهش شدید قیمت ها در ۴۰ روز گذشته شرایط بسیار نگران کننده ای را برای شرکت های نفتی رقم زده است. از دست رفتن یک تریلیون (هزار میلیارد) دلار معادل ۲۵ درصد از ارزش دارایی ها، موضوعی است که شرکت های فعال در حوزه نفت و گاز را نگران کرده که شرایطی مانند آنچه در اواخر سال ۲۰۱۴ برای بازار و شرکت های نفتی رقم خورد، مجددا تکرار شود. در حال حاضر نشانه هایی در دست است که احتمال رخ دادن چنین اتفاقی را پررنگ می کند. رشد تولید نفت شیل، افزایش موجودی انبارهای نفتی و همچنین احتمال نتیجه نداشتن نشست اوپک و مسکوت ماندن طرح کاهش تولید به خصوص درصورتی که آمریکا از عربستان درخصوص مرگ خاشقجی حمایت کند، از عواملی است که می تواند موجب تداوم افت قیمت ها شود.

افت ۲۵ درصدی قیمت نفت

به گزارش دنیای اقتصاد، قیمت نفت در بازارهای کالایی از اوایل ماه گذشته میلادی رو به کاهش گذاشته است. نفت وست تگزاس اینترمدیت، نفت شاخص بازار نیویورک در این بازه زمانی حدود ۱۹ دلار معادل ۲۵ درصد افت قیمت را تجربه کرده و در حال حاضر در قیمت های حدود ۵۷ دلار بربشکه معامله می شود. برنت، نفت شاخص بازار آیس لندن نیز در این بازه زمانی بیش از ۲۰ دلار معادل ۲۳ درصد کاهش یافته و در کانال ۶۶ دلار نوسان می کند. رشد تولید عربستان و روسیه ظرف چند ماه گذشته و رسیدن آن به رکورد خود، در کنار اعطای معافیت به ۸ خریدار نفت ایران، نگرانی ها از افت عرضه نفت ایران و ایجاد کمبود در بازار را کاهش داد. این موضوع در حالی بود که به دلیل تضعیف رشد اقتصاد جهانی درپی جنگ تجاری بین آمریکا و چین، سمت تقاضای بازار نفت نیز شرایط خوبی را نمی گذراند و غالب کارشناسان و موسسات نفتی کاهش رشد تقاضا برای نفت را پیش بینی کرده اند. کاهش نگرانی ها از سمت عرضه و افزایش نگرانی از سمت تقاضا موجب شده که احتمال بازگشت مازاد عرضه در بازار نفت مطرح شود و این موضوع سقوط قیمت ها از اوایل ماه گذشته میلادی را به دنبال داشته است.

کاهش ارزش سهام شرکت های انرژی

کاهش قیمت نفت تنها برای کشورهای تولیدکننده این کالا خبر بدی به حساب نمی آید، شرکت های فعال در حوزه نفت و گاز نیز با کاهش قیمت ها بحران های بزرگی را پیش روی خود می بینند. در حال حاضر نیز افت شدید قیمت نفت به کاهش ارزش سهام شرکت های نفت و گاز منجر شده است و آن طور که موسسه نروژی ریستاد انرژی برآورد می کند، شرکت های فعال در حوزه نفت و گاز در بازه ۴۰ روزه (اوایل اکتبر تا روزهای اخیر) حدود هزار میلیارد دلار معادل ۲۵ درصد از ارزش خود را از دست داده اند.

ارزش سهام شرکت های حاضر در شاخص اس اندپی ۵۰۰ در این بازه در مجموع حدود ۲۴۰ میلیارد دلار کاهش یافته است؛ به طور مثال تنها اکسون موبیل به عنوان یکی از این شرکت ها ۳۵ میلیارد دلار در وال استریت ارزش خود را از دست داده است. رویال داچ شل نیز همراستا با اکسون موبیل، شاهد از دست رفتن ۳۵ میلیارد دلار از ارزش دارایی هایش بوده است. شرکت های دیگری چون بی پی، شورون و توتال نیز هر کدام حدود ۲۰ میلیارد دلار از ارزش خود را از دست داده اند. شرکت های فعال در زمینه فروش و تجارت نفت نیز از نزول بازار مستثنی نبوده اند. گفته می شود ارزش این نوع شرکت ها نیز حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است. ارزش سهام تولیدکنندگان مستقلی چون کونوکو فیلیپیس و ای اوجی ریسورس نیز حدود ۱۸ درصد کاهش یافته است. شرکت های کوچک و متوسط نیز حدود ۳۰ درصد افت ارزش بازار را تجربه کرده اند.  کاهش ارزش سهام شرکتهای انرژی نه تنها برای سرمایه گذاران، حتی برای کارکنان این شرکت ها بسیار با اهمیت است، چراکه با کندکردن برنامه های توسعه ای، میزان خرید کالا و تجهیزات، تعداد استخدامی ها و حتی اخذ وام و بدهی آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برای کارگر فعال در این حوزه کاهش ارزش سهام شرکت، به معنای از دست رفتن امنیت شغلی است. این موضوع به خصوص در آمریکا که در سال های اخیر رشد اشتغال زایی خود را مدیون افزایش فعالیت و رونق شرکت های نفتی است، بسیار با اهمیت است. به طوری که به اعتقاد برخی نگرانی از کاهش قیمت ها به زیر ۵۰ دلار می تواند ترامپ را وادار به عقب نشینی از مواضع خود کند. ترامپ عربستان و اوپک را تحت فشار قرار داده تا با افزایش تولید مانع از کاهش عرضه در بازار و رشد قیمت ها شود. کاهش قیمت نفت هرچند به کاهش بهای بنزین و خشنودی رانندگان در آمریکا منجر می شود، اما می تواند اقتصاد این کشور را نیز آشفته کند.

بازگشت به راهکارهای کنترلی

در حالی که هنوز مدت زیادی از افت قیمت ها نمی گذرد اما شرکت های فعال در این حوزه خیلی سریع راهکارهای عبور از شرایط بحرانی را تحت بررسی قرار داده اند و حتی برخی شرکت ها برنامه های خود را در این خصوص اعلام کرده اند. شرکت انادارکو پترولیوم که ارزش دارایی ۳۵ میلیارد دلاری اش حدود ۷ میلیارد دلار در یک ماه گذشته کاهش یافته و به ۲۸ میلیارد دلار رسیده است، اعلام کرده برنامه هایی برای بقا و تداوم سودآوری حتی در قیمت های ۵۰ دلاری نفت دارد.کونوکوفیلیپس نیز اعلام کرده جدا از اینکه قیمت نفت در چه سطحی خواهد بود، هزینه های خود را کاهش خواهد داد. سپس این شرکت بخش خوبی از سود ناشی از کاهش هزینه ها را به تقسیم سود بین سهامداران خود و خرید سهام این شرکت اختصاص خواهد داد. این مدل برخلاف مدل سنتی است که افزایش تولید در هر میزان هزینه ای  در اولویت قرار داشت. مدیران کونوکوفیلیپس دلیل این موضوع را تمایل سرمایه گذاران این شرکت به بازدهی بالاتر اعلام کرده و بر این باورند اگر سهامداران به چیزی که در بخش انرژی می خواهند نرسند، به سمت صنایع دیگر جذب شده و سرمایه های خود را از بازار انرژی خارج خواهند کرد.

بحرانی مانند ۲۰۱۴؟

هرچند در حال حاضر با وجود افت شدید سهام شرکت های انرژی به نظر می رسد اوضاع همچنان تحت کنترل است، اما این نگرانی وجود دارد که افت قیمتها ادامه داشته و شرایط بحرانی تر شود. در واقع هیجانی که با کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی از اوایل ماه اکتبر به بازار هجوم آورده بود، حال به ترس تبدیل شده است. افت شدید قیمت ها در یک ماه گذشته بدترین شرایط را برای شرکت های انرژی از سال ۲۰۱۴ رقم زده و حال شرکت ها و سرمایهگذاران حوزه نفت و گاز نگرانند که آنچه در سال ۲۰۱۴ و بعد از آن رخ داد بار دیگر اتفاق افتد. به این معنا که در مدت کوتاهی (حدود ۶ ماه) قیمت نفت حدود ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست داد و از قیمت های بالای ۱۰۰ دلار به حدود ۵۰ دلار در پایان سال ۲۰۱۴ سقوط کرد. افت قیمت ها ادامه یافت به طوری که اوایل سال ۲۰۱۶ هر بشکه نفت حدود ۲۶ دلار به فروش رسید. این سقوط قیمت بدترین ضربه را به بخش انرژی وارد کرد. به نظر می رسد شباهت های بسیاری بین اوضاع کنونی بازار و شرایط آن در اواخر سال ۲۰۱۴ وجود دارد. در سال ۲۰۱۴ افت قیمت نفت به دنبال رشد شدید عرضه نفت شیل و ایجاد مازاد عرضه در بازار رخ داد. در شرایط کنونی نیز به نظر می رسد مازاد عرضه در حال بازگشت به بازار است و نشانه های آن در رشد موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD نمود یافته است.همچنین یکی از دلایل افت قیمت ها در یک ماه گذشته به یقین نفت شیل است؛ تولید نفت آمریکا در یک سال گذشته رشد کم نظیری را تجربه کرده است و از حدود ۶/ ۹ میلیون بشکه در روز به حدود ۷/ ۱۱ میلیون بشکه رسیده است.

اما مهم ترین فصل مشترک بازار ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ می تواند نشست اوپک باشد. در آخرین روزهای نوامبر سال ۲۰۱۴، ۱۶۶امین نشست اوپک برگزار شد و با وجود اینکه قیمت ها تا زمان برگزاری این نشست بیش از ۲۰ درصد افت کرده بود، اما عربستان حاضر نشد برای کاهش تولید با خواست دیگر اعضای اوپک همراهی کند و عدم توافق اوپک بر سر کاهش عرضه به افت شدیدتر قیمت ها منجر شد. قیمت نفت که تا پیش از این کف حمایتی ۷۵ دلار را حفظ کرده بود، در فاصله نشست اوپک تا پایان سال ۲۰۱۴ یعنی در عرض حدود یک ماه بیش از ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست داد و به حدود ۵۰ دلار بر بشکه رسید.

در حال حاضر حدود دو هفته تا برگزاری نشست اوپک زمان باقی است. عربستان اعلام کرده که خواهان افزایش قیمت ها است و کاهش یک تا ۱.۴ میلیون بشکه ای عرضه اوپک و غیر اوپک را مطرح می کند. هرچند فشار قیمت پایین به یقین در تصمیم عربستان موثر بوده، اما غالب کارشناسان انگیزه های سیاسی را اهرم موثرتری برای کاهش تولید از سوی عربستان عنوان می کنند. اول اینکه، گفته می شود سعودی ها در موضوع اعطای معافیت خریداران نفت ایران از تحریم ها از واشنگتن عصبانی هستند و گمان می کنند در این موضوع ترامپ آنها را فریب داده است. از سوی دیگر موضوع قتل جمال خاشقجی و فشارهای آمریکا و جامعه بین المللی بر عربستان مطرح است. این دو مساله موجب شده که عربستان از نفت به عنوان سلاحی در برابر آمریکا استفاده کند و با مطرح کردن «طرح کاهش تولید» آمریکا را تهدید به تلافی کند. با این حال عربستان به حمایت ترامپ در موضوع قتل خاشقجی نیاز دارد و درصورت جلب این حمایت، ممکن است  در موضوع کاهش تولید کوتاه بیاید یا اینکه آن را تعدیل کند. از سوی دیگر مخالفت احتمالی روسیه با کاهش تولید موضوع دیگری است که می تواند نشست آتی اوپک را به بن بست برساند. در حال حاضر هرچند افت قیمت نفت متوقف شده اما بازار به شدت مستعد ریزش بیشتر قیمت ها است و اعلام کاهش تولید از سوی عربستان تنها مانع ریزش بهای نفت عنوان می شود، بنابراین در صورتی که در نشست اوایل ماه آینده سطح کاهش تولید تصویب نشود، احتمالا شاهد افت بیشتر قیمت ها باشیم. موضوعی که اقتصاد شرکت های فعال در حوزه انرژی، سهامداران، کارگران و... را تحت تاثیر قرار خواهد داد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir