راه پرفراز و نشیب رهبر چین برای مبارزه با فساد

اقتصاد ایرانی: جنون رها شده تحت حاکمیت استبدادی مائو زدونگ، به چین چنان ضربه ای وارد کرد که اخلاف او هرگز اجازه ندهند دوباره یک نفر چنین سلطه ای پیدا کند. دنگ شیائوپینگ، که در اواخر دهه 1970 به قدرت رسید، مفهوم رهبری جمعی را ایجاد کرد. مسئولیت ها توسط دبیر حزب کمونیست میان رهبران تقسیم می شوند؛ تصمیم های بزرگ با اجماع اخذ می شود. این مساله گاهی مورد غفلت واقع شده: خود دنگ در زمان بحران مستبدانه عمل می کرد. اما رویکرد رهبری جمعی ثبات را بعد از دیکتاتوری آشفته مائو به چین برگرداند.

شی جین پینگ، رهبر کنونی چین، هم اکنون در حال برچیدن این روند است. او به قدرتمندترین حاکم چین از زمان دنگ و احتمالا از زمان مائو تبدیل شده است. این که این مساله برای چین خوب است یا بد به این بستگی دارد که جین پینگ چگونه از قدرتش استفاده کند. مائو چین را در آستانه فروپاشی اجتماعی و اقتصادی قرار داد و دنگ این کشور را به مسیر درست اقتصادی هدایت کرد اما فرصت برای اصلاحات سیاسی را از دست داد. اگر شی جین پینگ توان خود را برای اصلاح روش کارکرد قدرت در چین به کار برد، برای این کشور بسیار مفید خواهد بود.

تصمیم گیری در حزب

تصمیم گیری درباره ارتقای جین پینگ به یک رهبر واحد نیز به شکل جمعی گرفته شده است. برخی در چین خواهان یک رهبر قدرتمند هستند؛ سیاستمداری که فساد را پایان می بخشد، روند رشد عدم برابری را متوقف می کند و باعث ارتقای جایگاه کشور در خارج می شود. بسیاری از تجار خارجی نیز که خواهان رهبری هستند که انحصار بخش بزرگ دولتی و تردید بر سر اصلاحات اقتصادی را پایان دهد.

با این حال به محض این که این تصمیم گرفته شد، پینگ از آن استفاده کرد. او مسئولیت کمیته محرمانه اصلاح دولت، اصلاحات اساسی نیروهای مسلح و امنیت سایبری و مالی را بر عهده گرفت. جنبش وی علیه فساد، گسترده ترین اقدام طی دهه های گذشته بود.

او اولین رهبری است که تیم بزرگی برای ایجاد وجهه عمومی خود استخدام کرده است. اما او استعداد این کار را هم دارد ـ قد و قامت بلند و قاطعیت و ارتباط مردمی به او در این راه کمک می کند. روابط مردمی او از جمله غذا خوردن با توده مردم، استفاده از وسائل حمل و نقل عمومی و ... او را به محبوب ترین رهبر چین از زمان مائو تبدیل کرده است.

همه این ها به شی در انجام ماموریت دوگانه اش کمک می کند. هدف اول او این است که رشد اقتصادی را به اندازه کافی سریع نگه دارد تا بتواند بر ناآرامی غلبه کند. در حالی که تلاش می کند از وابستگی زیاد به سرمایه گذاری در املاک و زیرساخت ها بکاهد و این می تواند کشور را در بدهی غرق کند. شی در نوامبر گذشته با اعلام این که نیروهای بازار نقش قاطعی در اقتصاد چین بازی می کنند، گام مهمی برداشت. از آن زمان حرکت های تشویق کننده ای مانند دادن سهم بیشتر به شرکت های خصوصی در بخش هایی که زمانی در انحصار دولت بوده، انجام شده است.

نیاز به قوای بیشتر

هنوز معلوم نیست که سیاست های اقتصادی جین پینگ، در جلوگیری از کاهش شدید رشد اقتصادی موفق باشند. آخرین اطلاعات نشان می دهد که رشد اقتصادی سریع تر از آن چه دولت پیش بینی می کرد رو به کاهش است. موفقیت او بیشتر به این بستگی دارد که قسمت دوم و سخت تر ماموریت خود یعنی حاکمیت قانون را چگونه پیش ببرد. این مساله موضوع اصلی نشست سالانه کمیته مرکزی حزب کمونیست در ماه آینده است. سوال این است که شی آماده است که قانون را برای همه بدون ترس یا علاقه اجرا کند؟

اقدامات او برای مبارزه با فساد نشان می دهد که پاسخ به این سوال خیر است. این جنبش دارای خصلت مائویستی غفلت از نهادها است. جنبش برای ایجاد ترس میان مقامات رسمی موفق بوده است اما اقدامی برای موارد سوء استفاده انجام نداده است: سازوکارهای بازرسی عمدتا توسط خود حزب کنترل می شود: سیستم محرمانه ای از دیدار با مقامات رسمی که وفاداری آن ها مانع از صداقت و آزادی بیان آن ها می شود و باعث سکوت در مقابل انتقادات می گردد.

جین پینگ باید به جای وانهادن بازرسی به بازرسان حزب، نهاد مستقلی برای مبارزه با فساد ایجاد کند. او باید مقامات را مجبور کند که همه منابع درآمدی، املاک و دیگر دارایی های خود را اعلام کنند. در غیاب اصلاحات قانونی، این خطر وجود دارد که او تبدیل به یک رهبر نظامی قدیمی شود که به دنبال انتقام در لوای مبارزه با خاطیان است. این مساله دو پیامد دارد: موج جدیدی از فساد ایجاد می شود و خشم در درون نخبگان حزب جوانه می زند.

جین پینگ در صحبت های خود، مفاهیم درستی بیان می کند. او می گوید از دادگاه ها می خواهد که به او کمک کنند تا قدرت را در قفس بیندازد (محدود کند). اصلاحات در پی تغییر دادگاه های محلی به نحوی است که کمتر به قدرت محلی وابسته باشند. اما باید فراتر از این رود و سایه کمیته های سیاسی ـ حقوقی حزب را که در موارد حساس تصمیم گیری می کنند، از بین ببرد. حزب باید از دخالت در کار قضات دست بردارد.

اثر چنین اصلاحاتی بسیار زیاد خواهد بود. این اصلاحات تمایل حزب به کاهش تمرکز قدرت و پذیرفتن آزمون و تعادل را نوید می دهد. دنگ زمانی گفته است که اصلاحات اقتصادی بدون اصلاحات سیاسی شکست خواهد خورد. شی ماه گذشته از مقامات خواست که جرات تغییر و تلاش برای اصلاحات را به خود بدهند. او باید از قدرت وسیع خود برای بزرگترین نفع استفاده کرده و سیستم را تغییر دهد.

منبع: اکونومیست