مذاکرات به پایان موفقیت‌آمیز بسیار نزدیک شده است
اقتصاد ایرانی: ظریف در نخستین سخنرانی در جمع دانشجویان پس از مذاکرات وین ۸ که به تمدید هفت ماهه توافق ژنو منجر شد، با بیان اینکه مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ یکی از مهم ترین مسائل روابط بین الملل پس از جنگ سرد است، گفت که برای نوشتن جزئیات توافق نیاز به تمدید داشتیم و فرصت هفت ماهه تمدید، برای فراهم کردن زمان است و اکثر مذاکره کنندگان معتقدند که زمان لازم برای رسیدن به توافق بسیار کمتر از این زمان است.
به گزارش دنیای اقتصاد، وزیرخارجه با تاکید بر اینکه به چارچوب توافق نهایی بسیار نزدیک شده ایم، گفت که مذاکرات فراز و نشیب دارد و کسی نباید زیادی خوشحال شود و ننویسد «هیچ». اینها در مذاکرات طبیعی است، کسی که این چیزها را می گوید مذاکره را متوجه نیست؛ بله اگر قرار باشد یا بروید بیانیه بخوانید یا بیانیه طرف مقابل را قبول کنید، مذاکره یک روزه یا به نتیجه می رسد یا نمی رسد. اشاره ظریف به تیتر یکی از روزنامه های منتقد دولت است که پس از مذاکرات هسته ای هفته گذشته در وین، این گفت وگوها را مورد تحلیل خود قرار داده بود.
رئیس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران همچنین گفت: «از شرایطی که هیچ کس گمان نمی کرد راه حلی برای موضوع هسته ای ایران وجود داشته عبور کرده و به مرحله ای رسیدیم که همه اذعان دارند تنها راه حل موجود و ممکن، مذاکره است.» ظریف تاکید کرد: «ما تصورهای طرف مقابل مذاکره را از الگوهای رفتاری ایران تغییر دادیم.»
ظریف در ادامه با بیان اینکه موضوع هسته ای، موضوعی است که در مقاطع مختلف ۶ وزیر امور خارجه کشورهای عمده جهان را به یک شهر آورده تا در برابر نمایندگان مردم بزرگ ایران به مذاکره بنشینند، گفت: «شاید برای اولین بار باشد در تاریخ اخیر، همزمان سه مقام ارشد وزارت امور خارجه در واشنگتن نیستند. اگر تاریخ روابط خارجی آمریکا را نگاه کنید کمتر سراغ دارید که سه مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، وزیر، قائم مقام و معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا همزمان در واشنگتن نباشند چه رسد به اینکه در مذاکره حضور داشته باشند و این نشان دهنده اهمیت نقش جمهوری اسلامی ایران در صحنه بین المللی و اهمیت مذاکرات است.»
حمایت ۸۴ درصد یهودیان آمریکا از توافق هسته ای
در ادامه، ظریف با ارائه دو نظرسنجی درخصوص مذاکرات هسته ای گفت: «در روز ششم نوامبر ۲۰۱۴، تقریبا کمتر از یک ماه پیش، روزنامه کریستین ساینس مانیتور مقاله ای منتشر کرد که ۸۴ درصد یهودیان آمریکا در مخالفت با نتانیاهو از توافق هسته ای با ایران حمایت می کنند.» او افزود: «به رغم همه سروصداها، هیاهوها، بازی های تبلیغاتی، عکس بمب کشیدن، خط کشیدن قرمز و سیاه، تمام تبلیغاتی که تمام تلاش نتانیاهو در آن بود، حتی در سخنرانی امسالش در مجمع عمومی با خواندن قسمت هایی از کتاب «آقای سفیر» گفت این ظریفی که شما می گویید معتدل است، اصلا معتدل نیست و این قدر به گرفتاری مبتلا شدند که ۸۴ درصد جامعه یهودی آمریکا معتقدند که راه حل با جمهوری اسلامی ایران، «توافق» است.»
او درخصوص نظرسنجی دوم هم گفت: «در تاریخ ۱۸ مه ۲۰۱۲ موسسه PEW نظر سنجی منتشر کرد که بر اساس آن نظرسنجی ۶۳ درصد کل مردم آمریکا معتقد بودند تنها راه برخورد با موضوع هسته ای ایران، مذاکره است.» ظریف گفت: «این نشان می دهد که تمام دنیا، حتی جامعه آمریکایی، حتی جامعه ای که بیشترین تاثیرپذیری را علی القاعده از حرف ها و سیاه نمایی های آقای نتانیاهو دارد، به این نتیجه رسیده اند که راه برخورد با ایران راه «مذاکره» است؛ یعنی اینکه با این ملت با فشار، تحمیل و جنگ نمی شود صحبت کرد، اما این ملت اهل گفت وگو، اهل منطق، اهل مذاکره و اهل راه حل بوده و این تفاوت اساسی است.»
ایران امن تر شده است
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه تولید امنیت، اقتدار، نفوذ و کاهش آسیب پذیری ایران در مذاکرات و تغییر فضای بین المللی به نفع جمهوری اسلامی را نیز از دیگر دستاوردهای مذاکرات دانست و افزود: «من ادعا می کنم که به دنبال این مذاکرات جمهوری اسلامی ایران امن تر شده است، هیچ کس دیگر نمی تواند علیه مردم ما بر طبل جنگ بکوبد و تمام فضاسازی های خصمانه علیه ایران فرو ریخته و دنیا فهمیده است که می شود براساس منطق و احترام و گفت وگو و منافع متقابل به تفاهم رسید.»
۸۰ ساعت مذاکره
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه مذاکره کار دشواری است، گفت: «با ۱۰ دوره مذاکره که شاید فقط در این دور آخر (دور دهم)، شخص بنده متجاوز از ۸۰-۷۰ ساعت مذاکره رو در روی دوجانبه، سه جانبه، پنج جانبه، هفت جانبه و هرچندجانبه که بخواهید، داشتیم و در پایان همه طرف ها اعلام کردند که به توافق بسیار نزدیک شدیم.»
نیاز به تمدید
دیپلمات ارشد ایران در ادامه با پرداختن به موضوع تمدید مذاکرات در هفته گذشته گفت که بسیاری از کسانی که مذاکره می کردند فکر می کردند که حتی اگر مذاکرات دو، سه روز ادامه می یافت، به یک چارچوب کلی دست می یافتیم؛ چارچوب کلی به معنای آن نیست که تمام جزئیات را می توانستیم بنویسیم. ظریف تاکید کرد: «ما نیاز به تمدید داشتیم تا بتوانیم جزئیات را بنویسیم؛ چون بعد از ۲۴ نوامبر ما به شرایط قبل از توافق ژنو برمی گشتیم و نیاز داشتیم فرصتی فراهم کنیم که جزئیات را بنویسیم؛ بنابراین نیاز بود که این توافق، تمدید شود.»
وزیر امور خارجه افزود: «امید این بود و واقعا هم خیلی نزدیک شدیم که چارچوب این توافق مشخص باشد تا دوستان و خود ما بتوانیم این جزئیات را نگارش کنیم و این هنوز هم کاملا در دسترس است و این فرصت هفت ماهه ای که برای رسیدن به توافق نهایی مطرح شده باز هم همان طور که در متن بیانیه وین می توانیم ببینیم این فرصت برای فراهم کردن زمان است؛ با این شرایط که اکثر مذاکره کنندگان معتقدند که زمان لازم برای رسیدن به توافق بسیار کمتر از این زمان است.»
دستاوردهای مذاکرات هسته ای
رئیس دستگاه دیپلماسی با برشمردن دستاوردهای هسته ای، ادامه داد: «بعد از یک سال و نیم مذاکره، دنیا امروز به این نتیجه رسیده است که احترام متقابل، بزرگداشت دستاوردهای مردم بزرگ ایران و شناسایی حقوق این مردم تنها راه رسیدن به توافق است. رئیس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران تاکید کرد: «دومین دستاورد این است که در این مذاکرات توانستیم تا حد بسیار زیادی، تصور طرف های مذاکره را از الگوی رفتاری ایران تغییر دهیم.» ظریف با ذکر یک مثال اضافه کرد: «تصور غلطی غربی ها داشتند از نحوه مذاکره کردن مقامات ایرانی، صرف نظر از قبل از جمهوری اسلامی یا بعد از جمهوری اسلامی که به آن وقت کشی، چانه زنی بازاری، فرش فروشی، امتیازدهی در آخرین لحظات و هرچه که می گویند، این تصور غلط از الگوی رفتاری ما باعث می شد که در هر مذاکره ای نتوانیم به اهداف خودمان از آن مذاکره برسیم.»
مذاکره یعنی بده بستان
ظریف در پایان سخنان خود با بیان اینکه مذاکره یعنی بد ه بستان، گفت: «مذاکره یعنی بده بستان، به معنای یک گفت وگوی یکطرفه نیست، به معنی تحمیل همه نظرات نیست اما روی اصولمان ایستاده ایم و چون روی اصولمان ایستاده ایم، مذاکره فراز و نشیب دارد و طبیعی است.»
دنیای ما، دنیای ابرقدرت ها نیست
پیش از سخنان وزیر امور خارجه، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی و استاد روابط بین الملل با بیان اینکه بسیاری هنوز در ساختارهای کهنه به پدیده های بین المللی نگاه می کنند، گفت: «دیپلماسی هسته ای ایران نشان داده که دنیای ما دیگر دنیای ابرقدرت ها نیست و یک قدرت منطقه می تواند در مقابل ابرقدرت ها بایستد و سخن خود را به کرسی بنشاند.» حسین سلیمی با بیان اینکه در شرایط فعلی دیپلماسی هسته ای که نماد تقابل ایران با مجموعه ای کلان به نام سیستم بین الملل بدل شده است، تاکید کرد که در جریان مذاکرات هسته ای نه تنها ایران توانسته است جایگاه خود را در ساختار نظام بین الملل دگرگون کند، بلکه در گفتمان ها و گفتارها در عرصه بین الملل توانسته حق بهره برداری از انرژی هسته ای را به یک حق مشروع تبدیل کند.»
هدف اروپا؛ برقراری روابط با ایران
احمد نقیب زاده استاد دانشگاه تهران دیگر سخنرانی بود که پس از وزیر خارجه به ارائه مقاله خود پرداخت. او گفت: «اتحادیه اروپا با ایجاد تفاهم هسته ای قادر به تسهیل روابط خود با ایران خواهد بود. اروپا که سال ها است طعم تلخ صلح آمریکایی را چشیده از حضور ایران در مذاکرات هسته ای خشنود است و قصد دارد با رسیدن به تفاهمات هسته ای، روابط خود را هر چه بیشتر با ایران تحکیم بخشد.» او مهم ترین عامل برقراری ارتباط اتحادیه اروپا با ایران را آمریکا برشمرد و افزود: «از آنجا که آمریکا در تمام شرکت های اروپایی سهام دارد، آنها نمی توانند با ایران مراوده برقرار کنند؛ اما با رسیدن به تفاهمات صلح آمیز هسته ای این روابط تسهیل خواهد شد.»
دغدغه ما؛ برداشتن تحریم ها
در ادامه استاد دیگر دانشگاه تهران با یادآوری اظهارات وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه همه مردم برای تیم هسته ای دعا می کنند حتی منتقدین، گفت: «دعا می کنیم که موضوع هسته ای حل شود.» فواد ایزدی با بیان اینکه دغدغه ما در حوزه هسته ای باتوجه به اظهاراتی که مقامات رسمی ایران دارند، برداشتن تحریم ها است، گفت: «حال این سوال اهمیت پیدا می کند که ما با طرف مقابل به توافق برسیم، آیا در نهایت تحریم ها برداشته خواهد شد یا خیر؟» ایزدی با بیان اینکه تحریمی که برای کشور مشکل ایجاد کرده است، تحریم های بانکی و نفتی از سوی کنگره آمریکا است، گفت: «تحریم هایی که اکنون بر کشور ما اعمال شده، بانی آن کنگره آمریکا است. سازمان ملل نه یک قطره نفت ایران را تحریم کرده و نه یک دلار نقل و انتقال پول ایران را.» او اضافه کرد: «از این جهت اگر هدف مذاکرات برداشته شدن تحریم ها است، باید به سمت آن رفت که آیا تحریم های بانکی و نفتی که کنگره آمریکا ایجاد کرده است، برداشته می شود؟» ایزدی با یادآوری هدف تحریم ها گفت: «هدف از اعمال این تحریم ها نیز به گفته طرف مقابل بازگرداندن ایران به پای میز مذاکرات و اعمال محدودیت در برنامه هسته ای تهران بوده است. در توافق ژنو (۲۴ نوامبر ۲۰۱۳) به ایران وعده داده شد تا در صورتی که توافق نهایی درخصوص برنامه هسته ای تهران صورت گیرد، تحریم های هسته ای علیه ایران لغو خواهد شد.» او در پایان با تاکید بر اینکه لغو و پایان تحریم ها از سوی آمریکا کار چندان آسانی نیست، افزود: « اگرچه رئیس جمهور آمریکا می تواند برای مدت کوتاهی بیشتر تحریم ها را لغو کند، اما در بسیاری از موارد، پایان تحریم ها مستلزم تایید کنگره آمریکا است.»
تنفرات سیاسی در بحث هسته ای کنار گذاشته شود
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنرانی بود که در این همایش به ارزیابی خود از دیپلماسی هسته ای گفت: «گاهی از سوی برخی افراد کشور، برخی تنفرات سیاسی وارد بحث هسته ای می شود که این افراد باید در رفتار خود تامل داشته باشند و این تنفرات را کنار بگذارند.»
غلامعلی چگینی زاده افزود: «مذکرات هسته ای در دوران احمدی نژاد بیش از دیپلماسی، اعلام مواضع بود؛ اما دولت روحانی گرایش تامین منافع ایران را ایجاد کرد که اگر این گرایش به سنت تبدیل شود، حوزه سیاست خارجی متحول خواهد شد.» او با بیان اینکه کار دیپلماسی در واقع تولید پل برای تعامل با دیگر کشورها است، افزود: «کار دیپلماسی و توانمندی وزیر امورخارجه در موضوع سیاست خارجی و بحث مذاکرات هسته ای از امور قابل ستایش است».
او ادامه داد: «نقد من به دولت این است که دیپلماسی بدون استراتژی، از نتایج دلخواه می کاهد و ما در وزارت خارجه شاید از شناخت دقیق نسبت به موضوع هسته ای دور باشیم و نگاه راهبردی به موضوع هسته ای نداشته ایم و این یکی از مهم ترین چالش های دیپلماسی هسته ای ما بوده است.»
