ترافیک هسته‌ای از تهران تا ژنو
اقتصاد ایرانی: در شرایطی که مذاکره کنندگان ایرانی و طرف ۱+۵ خود را برای شرکت در دوازدهمین دور گفت وگوهای جامع هسته ای که دومین دور مذاکرات جامع پس از تمدید هفت ماهه گفت وگوها است آماده می کنند، شب گذشته سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در گروه ۱+۵ به منظور گفت وگو و رایزنی های دوجانبه هسته ای وارد تهران شد. پیش تر سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران از سفر ریابکوف به تهران خبر داده بود.
دور جدید گفت وگوهای جامع هسته‌ای ۲۸ دی ماه (۱۸ ژانویه) در شهر ژنو و در سطح معاونان برگزار می شود و روز چهارشنبه ٢٤ دی ماه (۱۴ ژانویه) نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا به ژنو خواهند رفت تا پیش از مذاکرات دوجانبه معاونان خود با یکدیگر دیدار کرده و هماهنگی های لازم را به عمل آورند؛ دیداری که ظریف آن را صرفا منحصر به موضوع هسته‌ای عنوان کرد.
به گزارش دنیای اقتصاد، وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه در نشست خبری مشترک با یانی کاسولیدی وزیر خارجه قبرس در رابطه با محور گفت وگوی روز چهارشنبه اش با جان کری گفت که فقط موضوع هسته‌ای در دستور کار مذاکرات است و در سایر حوزهها با آمریکا مذاکره نداریم. ظریف مجددا بر این موضوع تاکید کرد که چون با ایالات متحده رابطه سیاسی نداریم، مذاکرات ایران در موضوع هسته ای محدود به حاشیه مذاکرات ۱+۵ می شود به همین دلیل شاید نسبت به سایر مذاکرات بیشتر مورد توجه رسانه ها قرار می گیرد.
براساس گزارش ها، دیدار روز چهارشنبه ظریف و کری پیش از آغاز مذاکرات جامع معاونان با هدف انجام هماهنگی های لازم است. ظریف با بیان اینکه حضور یک روزه اش در ژنو و دیدارش با همتای آمریکایی، در حاشیه سفرش به اروپا صورت می گیرد، در این باره: «در مذاکرات با وزیر خارجه آمریکا میخواهیم ببینیم که آیا می توان مذاکرات را تسریع و به سمت جلو هدایت کرد؟ همچنین ما باید ببینیم این مذاکرات تا چه حد برای رسیدن به راه حل مفید است و همواره میزان مفید بودن این مذاکرات را تحت بررسی داریم که مذاکرات من و آقای کری و همکارانم در ژنو نیز در همین راستا است.» در عین حال رئیس دستگاه دیپلماسی ایران از ملاقات با مقامات روسی و چینی در رابطه با مساله هسته‌ای خبر داد و گفت در آینده نزدیک مذاکرات خوبی با وزیر خارجه چین خواهیم داشت. وزیر امور خارجه ایران در رابطه با سفر ریابکوف به تهران نیز تاکید کرد که ما توقع داریم دوستان روسی نقش مثبتی در این زمینه ایفا کنند.
گفت وگوی هسته‌ای کری با سلطان قابوس
از دیگر سو درست چند روز مانده به آغاز گفت وگوهای هسته‌ای، جان کری در آلمان با سلطان قابوس، پادشاه عمان دیدار کرد. اهمیت دیدار روز شنبه وزیر خارجه آمریکا و پادشاه عمان از آنجایی است که عُمان یکی از کشورهای واسطه میان آمریکا و ایران در جریان مذاکرات هسته ای است. آسوشیتدپرس در همین زمینه می نویسد که عمان تاکنون چندین ملاقات محرمانه میان مقامات ایرانی و آمریکایی ترتیب داده است. به گزارش آسوشیتدپرس، کری که راهی یک کنفرانس بین المللی در هند بود، در جریان سفرش، دیداری ۹۰ دقیقه ای با سلطان قابوس بن سعید در شهر مونیخ آلمان داشت. سلطان کشور پادشاهی عمان که ۷۴ ساله است، از ۶ ماه پیش تاکنون برای درمان در خارج از کشور خود به سر می برد. گفته شده علاوه بر صحبت درباره مذاکرات هسته ای ایران که این هفته در ژنو از سر گرفته خواهد شد، اوضاع یمن، سوریه، فرانسه و تنش ها میان اسرائیل و فلسطین از دیگر موضوعات مورد بحث در دیدار جان کری و سلطان قابوس بوده است.
صالحی: دستهای فراوانی در کار است
سوم آذر ماه بود که موعد دومین مهلت تعیین شده برای دستیابی به توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ نیز به سر آمد و دو طرف تصمیم گرفتند مذاکرات را برای هفت ماه دیگر تمدید کنند. با گذشت نزدیک به دو ماه از آن زمان و همچنین در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفت که ایران و کشورهای گروه ۱+۵، سوم آذر ماه در مذاکرات وین «تقریبا به تفاهم کامل رسیده بودند» اما «اتفاقی افتاد که طرف مقابل عقب نشینی کرد.»
علی اکبر صالحی، شامگاه شنبه ۲۰ دی، در یک برنامه تلویزیونی افزود: «دست های فراوانی در کار است. آنها منافع شان را در ادامه بحران می بینند.» به گفته صالحی، جمهوری اسلامی از ابتدا با حسن نیت و اراده سیاسی برای حل موضوع همکاری کرد و ضمن پاسخ به همه پرسشها، انعطاف لازم را نیز نشان داد، اما آنها همچنان بر زیاده خواهی پافشاری کردند. او به سخنان بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل اشاره کرد و گفت که دو سه روز بعد نتانیاهو اعلام کرد که اسرائیل نگذاشته است، مذاکرات به توافق بینجامد. جان کری نیز گفت که ما در هماهنگی کامل با اسرائیل هستیم.
موضوع هسته‌ای با اراده سیاسی قابل حل است
صالحی در این برنامه تلویزیونی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به همه ۱۸ پرسش آژانس بین المللی انرژی اتمی پاسخ داده است، تاکید کرد که موضوع هسته‌ای ایران «فنی» نیست و فقط با «اراده سیاسی» قابل حل است.
معاون رئیس جمهوری در ادامه سخنان خود با اشاره به این موضوع که اگر گروه ۱+۵ با اراده سیاسی برای حل موضوع هسته‌ای آمده باشد، باید بداند که ما ریگی در کفش نداریم، گفت: انسجام جمهوری اسلامی ایران در بیان مواضع خود در ۱۳ سال اخیر کاملا روشن و فصل الخطاب ترین پاسخ، فتوای مقام معظم رهبری است. معاون رئیس جمهوری درباره مذاکرات آتی در ژنو نیز گفت که تقریبا در برخی موضوعات کم و بیش به انتهای بحث و گفت وگو رسیدهایم و میتوان گفت به نقطه مشترک رسیده ایم، اما در برخی موارد خواسته هایی مطرح است از جمله در بخش غنی سازی و روش لغو تحریم ها. صالحی با اشاره به فعالیت ۹ هزار سانتریفیوژ و غنی سازی سالانه دو و نیم تن اورانیوم در ایران، اورانیوم موردنیاز سالانه ایران را ۳۰ تن ذکر کرد.او اضافه کرد: «آنها به همین میزان هم رضایت نمی دهند می گویند زیاد است و باید تعداد سانتریفیوژها را کم کنید. تولیدات انباشته ۵ درصد را تبدیل کنید.» رئیس سازمان انرژی اتمی می گوید که ایران بعد از پایان هشت سال قرارداد با روسیه باید بتواند سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر که «تقریبا ۳۰ تن» در سال است را تولید کند. صالحی در این خصوص تاکید کرد که ایران آمادگی دارد، این دوره را به صورت «پلکانی» طی کند.
صالحی در توضیح مفهوم پلکانی گفت: « پله اول را می گوییم مال شما و شما تعیین کنید، ولی پله آخر باید مال ما باشد و هشت سال دیگر در وضعیتی باشیم که رهبری فرمودند ۱۹۰ هزار سو توان غنی سازی داشته باشیم که تامین کننده ۳۰ تن مورد نیاز سالانه بوشهر به علاوه نیازهای جنبی دیگر مثل رآکتور تهران و رآکتور اراک و پرت هایی که حاصل می شود، است.» در این برنامه صالحی خطاب به غرب گفت: «۱۲ سال پیش در ابتدای کار آماده پذیرفتن تعدادی سانتریفیوژ بودیم اما اکنون ۲۰ هزار سانتریفیوژ فعال و بیش از ۱۵ هزار مهندس مشغول به کار هستند.» اورانیوم غنی شده و تعداد سانتریفیوژها در ایران از موارد اختلافی میان ایران و گروه ۱+۵ اعلام شده است و با وجود برگزاری گفت وگوهای بسیار، هنوز دو طرف به راهکار مشترکی در این خصوص دست نیافته اند.
لحظه ای که نباید از دست برود
همزمان با آغاز به کار کنگره جدید آمریکا، بحث اعمال تحریم های جدید علیه ایران از جانب جمهوری خواهان شدت بیشتری گرفته است. روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی در این باره می نویسد که لحظه کنونی در مذاکرات نباید از دست برود. به نوشته نیویورک تایمز، تصویب لایحه تحریم جدید ایران در این مرحله میتواند منجر به شکست مذاکرات، تفرقه میان قدرت های جهانی و سوق دادن ایران به سمت تسریع برنامه هسته ای اش شود. به گزارش «ایسنا»، به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، حسن روحانی رئیس جمهور ایران تنها مقامی نیست که برای محافظت از پتانسیل حصول توافق هسته ای در برابر انتقادات داخلی تلاش می کند، بلکه باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا نیز مشکل مشابهی را در کنگره دارد، کنگره ای که در آن رابرت منندز، سناتور دموکرات از نیوجرسی و مارک کرک، سناتور جمهوری خواه از ایلینوی درصدد ارائه لایحه ای برای تحریم جدید ایران هستند که می تواند به حصول توافق هسته ای آسیب بزند. با نزدیک شدن به دور جدید گفت وگوها، ایران و گروه ۱+۵ هنوز بر سر ظرفیت برنامه غنی سازی ایران و چگونگی لغو تحریمها علیه این کشور اختلاف دارند. این روزنامه در پایان نوشت، توافقی که قابل راستی آزمایی باشد و منجر به محدودیت در فعالیتهای هسته ای ایران شود در صورتی موفقیت آمیز است که به ارتقای سطح امنیت منطقه بینجامد و برای ایران سودمند باشد، اگرچه هنوز ریسک هایی برای هر دو طرف مذاکره کننده وجود دارد. بزرگ ترین ریسک این است که این لحظه از دست برود که نتیجهای جز افزایش تنشها در خاورمیانهای که خود در حال حاضر درگیر جنگ است و تحریم جدید علیه ایران در پی نخواهد داشت.
