پس‌لرزه صنعتی کُمای مسکن
اقتصاد ایرانی: تشدید رکود مسکن طی نیمه دوم امسال، تیراژ آپارتمان سازی در تهران را در پاییز تا حد بی سابقه ۷.۶ درصد کاهش داد و باعث شد چراغ سرریز محصول در انبار کارخانه های تولید مصالح ساختمانی روشن شود. حجم ساخت و ساز در پایتخت نسبت به رونق سال های ۹۱ و اوایل ۹۲، یک چهارم شده و بعد از ۵۳ ماه، به کمتر از نرخ «۵ هزار واحد مسکونی در ماه» رسیده است. پس لرزه های این رکود، صنایع بالادست را با مشکل «فروش»، روبه رو کرده است. مدیرکل اقتصاد مسکن، از تدابیر دولت برای خروج از این وضعیت می گوید.
به گزارش دنیای اقتصاد، نفوذ «رکود» به عمق بازار مسکن طی نیمه دوم امسال، باعث کاهش کم سابقه فعالیت های ساختمانی شده و تیراژ ساخت وسازهای مسکونی در تهران را به یک چهارم سال ۹۲ و نصف نیمه اول ۹۳ تقلیل داده است.
آمار جدید مربوط به پروانه های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری نشان می دهد: «شتاب انصراف» در بسازوبفروش ها، نه تنها متوقف نشده که در پاییز امسال ۱۹ واحد درصد نیز نسبت به بهار و تابستان تشدید شد.
ساخت وساز در تهران طی پاییز۹۳، ۷۴.۶ درصد نسبت به پاییز۹۲ کاهش یافت و تیراژ احداث آپارتمان در این کلان شهر بعد از ۵۳ ماه، به سطح کمتر از «۵ هزار واحدمسکونی در ماه» رسید.
ریزش پاییزی بازار ساخت وساز، به دنبال افت ۵۴ درصدی در نیمه اول امسال –نسبت به مدت مشابه پارسال- به ثبت رسیده است.
طی فصل گذشته، ماهانه بین ۴ تا ۵ هزار واحد مسکونی جدید در تهران ساخته شده طوری که در آبان ماه برای احداث تنها ۴ هزار و ۱۵۴ واحد در مناطق ۲۲ گانه پروانه صادر شد که ۸۲ درصد نسبت به آبان ۹۲ کمتر بود.
تبعات این ریزش، در بازار مسکن –به دلیل وجود مازاد عرضه- هنوز بروز نکرده، اما پس لرزه های آن اخیرا چراغ هشدار در صنایع بالادست را روشن کرده و تولیدکنندگان کالاها و محصولات مرتبط با ساختمان را با مشکل شدید در فروش مواجه کرده است.
گزارش «دنیای اقتصاد» از اخباری که تولیدکنندگان مصالح ساختمانی پرمصرف درباره آسیب های ناشی از رکود مسکن به دولت ارائه کرده اند، حاکی است: انبار تعدادی از کارخانه های سیمان، مقاطع فولادی، کاشی و سرامیک، انباشته از محصول آماده فروش شده، اما نبود تقاضا از سمت سازنده ها برای خرید، ریسک اقتصادی ادامه تولید را افزایش داده است.
آمارهای رسمی در سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت با تایید این موضوع، از کاهش ۴.۷ درصدی تولید سیمان در ۱۰ ماه اول امسال و افزایش تنها ۳ درصدی تولید محصولات فولادی در همین مدت حکایت دارد. ادامه رکود ساختمانی همین مقدار تولید را می تواند کمتر کند ضمن اینکه با توجه به زمانبر بودن پروسه بازگشت سازنده ها، افت بیشتر تولید صنایع بالادست در ماه های آتی قابل انتظار خواهد بود.
طی دست کم یکسال اخیر به موازات خروج بسازوبفروش ها از بازار -که به خاطر ناتوانی مالی متقاضیان مسکن از خرید آپارتمان های تازه ساز و کمبود نقدینگی برای ساخت رخ داد- توقف ساخت سری جدید مسکن مهر نیز اتفاق افتاد. برآیند سقوط در دو حوزه سرمایه گذاری های ساختمانی بخش خصوصی و ساخت وسازهای حمایتی و ارزان قیمت، هم اکنون دامن تولیدکنندگان محصولات ساختمانی را گرفته است.
گفته می شود، موضوع نگران کننده «انبار پر از محصول صنایع بالادست مسکن» هفته گذشته در جلسات تیم اقتصادی دولت در حضور مقامات ارشد مورد بحث و بررسی قرار گرفته و برای عبور سریع از این وضعیت، «تغییر درجه اولویت بخش مسکن در بسته خروج از رکود اقتصادی» به عنوان یکی از پیشنهادها مطرح شده است. در این بسته که نیمه اول امسال تدوین شد، به مسکن نقش «پیشرانه و محرک رونق» محول شده اما مهم ترین راهکاری که در این بسته برای رونق مسکن طراحی شده، هنوز در گردنه تصمیم گیری ها معطل مانده است. این راهکار، بر تقویت قدرتی خرید مصرفی مسکن برای تحریک ساخت وساز و در نتیجه بازگشایی مسیر تولید در صنعت، تاکید دارد.
تیراژ کشوری به اندازه یک ماه تهران
گزارش دنیای اقتصاد درباره اطلاعاتی که دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه وشهرسازی از آمار صدور پروانه های ساختمانی در شهرداری های سراسر کشور استخراج کرده است، نشان می دهد: رکود در آپارتمان سازی از تهران به سایر شهرها نیز سرایت کرده طوری که در حال حاضر حجم ماهانه ساخت و سازهای مسکونی در کل کشور به اندازه «معدل یک ماه تهران در زمان رونق» رسیده است.
در طول سال ۹۱ و نیمه اول ۹۲، ماهانه در تهران به طور متوسط ۲۰ هزار واحد مسکونی ساخته شد. احداث این تعداد آپارتمان هم اکنون به کارنامه ماهانه کل کشور تبدیل شده است.
تیراژ ماهانه ساخت مسکن در کل کشور از ۶۰ هزار واحد مسکونی در دو سال گذشته به نزدیک ۲۰ هزار واحد در هر یک از ماه های سال جاری کاهش یافته است.
براساس این گزارش، در ۹ ماه اول امسال در مجموع برای ساخت ۷۸ هزار و۶۳۲ واحدمسکونی در شهر تهران پروانه صادر شد که این حجم ساخت وساز ۶۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۹۲ کاهش پیدا کرده است.
نرخ افت ساخت وساز در نیمه اول امسال رقمی معادل ۵۴.۳ درصد گزارش شده بود که به این ترتیب مشخص می شود عمق رکود طی ۹ ماه به واسطه رکورد ریزش پاییزی، بیشتر شده است. تیراژ ساخت مسکن در پاییز همچنین نسبت به تابستان نیز ۴۷ درصد افت کرد.
برآورد رسمی از زمان پایان فرود
مدیرکل دفتر برنامه ریزی و اقتصاد مسکن درباره آنچه باعث افت شدید فعالیت های ساختمانی شده است، اعلام کرد: بسازوبفروش ها برای ساخت وساز همواره نگاه شان به بازار مسکن و وضعیت قیمت ها است و چون این نگاه سنتی، دوره رکود را به صرفه نمی داند، بازار شاهد خروج سازنده ها از صحنه است. علی چگینی تصریح کرد: امسال انتظار مدنظر سازنده ها محقق نشد؛ از یکسو روند افت قیمت واقعی مسکن حاشیه سود را کاهش داد و از سوی دیگر فروش نرفتن واحدهای از قبل ساخته شده، به کسری منابع مالی برای پروژه های جدید منجر شد.
چگینی با بیان اینکه امسال سرمایه گذاری ها هم در بازار ساخت وسازهای جدید و هم در بازار تکمیل نیمه کاره ها کاهش یافت، تصریح کرد: در سال ۹۴ پیش بینی می شود روند صدور پروانه با تغییر قابل توجهی همراه نباشد و حداقل تا نیمه سال آینده، کاهش صدور پروانه ها ادامه یابد.
مدیرکل اقتصاد مسکن، تعیین تکلیف طرح صندوق پس انداز مسکن را در خروج از این وضعیت موثر دانست و گفت: البته سال آینده برنامه های حمایتی دولت در بخش عرضه مسکن عملیاتی می شود و این عامل تا حدودی به تحریک ساخت وساز منجر خواهد شد.
