سناتورها علیه اوباما

اقتصاد ایرانی: ۴۷ سناتور جمهوری خواه آمریکایی در اقدامی که حاکی از ناامیدی آنان در تصویب طرح نظارت کنگره بر توافق هسته ای احتمالی با ایران است، در نامه ای سرگشاده آینده توافق هسته ای احتمالی با ایران را زیر سوال بردند و مدعی شدند که این توافق تنها تا پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما اعتبار دارد و پس از آن هر رئیس جمهور دیگری می تواند آن را لغو کند. این در شرایطی است که بر اساس حقوق بین الملل، دولت ها ملزم به اجرای تعهدات دولت های پیشین هستند و برای آنان الزام آوراست.
به گزارش دنیای اقتصاد، در آستانه دور بعدی گفت وگوهای هسته ای ایران و آمریکا در شهر لوزان سوئیس و در شرایطی که ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی مذاکرات گام نهایی خود را در تهران بر سر دو اقدام از ۱۸ مورد باقی مانده از سرگرفته اند، سناتورهای جمهوری خواه آمریکا در نامه ای سرگشاده هشدار دادند که هرگونه توافقی با ایران فقط تا پایان ریاست جمهوری اوباما معتبر است. موضوعی که پیش تر وزیر خارجه ایران با اشاره به آن گفته بود که توافق هسته ای تحت قطعنامه فصل هفت منشور ملل متحد قرار خواهد گرفت و برای نهادهای قانونگذار ایران و آمریکا لازم الاجرا خواهد بود. همزمان رئیس جمهور آمریکا نیز روز یکشنبه در گفت وگو با شبکه «CBS» با بیان اینکه اختلافات با ایران در گفت وگوهای هسته ای کاهش یافته است، گفت که شروط توافق احتمالی با ایران «بسیار معقول» است و حدود یک ماه آینده مشخص می شود که آیا می توانیم به توافق برسیم یا نه.
یک روز پس از گفت وگوی باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا، یک گروه ۴۷ نفری از سناتورهای جمهوری خواه آمریکا در یک نامه سرگشاده به رهبران ایران هشدار دادند که هرگونه توافق هسته ای که با دولت اوباما به امضا درآید، بعد از پایان دوران ریاست جمهوری اوباما معتبر نیست و ادامه نخواهد داشت. به گزارش «بلومبرگ»، این نامه سرگشاده که توسط «تام کاتن» سازماندهی شده بود و به امضای رهبر حزب جمهوری خواه سنا و همچنین «مارکو روبیو» از نامزدهای احتمالی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، «تد کروز» و «رند پائول» درآمده، با هدف منصرف کردن دولت ایران از امضای توافق هسته ای و همچنین اعمال فشار به کاخ سفید برای دادن اختیار به کنگره برای نظارت بر توافق هسته ای با ایران نوشته شده بود. در متن این نامه آمده است: «جالب توجه است در حالی که بر مذاکرات شما با دولت خود نظارت داریم، می بینیم که شما به طور کامل از نظام قانون اساسی ما آگاهی ندارید. هرچیزی که مورد تایید کنگره قرار نگیرد، تنها یک توافق اجرایی است و رئیس جمهور بعدی می تواند با یک حرکت قلم آن را ابطال کند و کنگره آینده می تواند در هر برهه از زمان مفاد توافق را اصلاح کند.» بسیاری از جمهوری خواهان کنگره امیدوارند که با تاکید بر اینکه توافق طولانی مدت بدون تایید کنگره، یک توافق شکننده خواهد بود، دولت ایران را متقاعد کنند که در خصوص امضای توافق با ۱+۵، بیشتر تامل کنند.  بر اساس این گزارش، این نامه جمهوری خواهان، جدیدترین تلاش سناتورهای دموکرات و جمهوری خواه مخالف توافق به حساب می آید؛ با این هدف که تاکید کنند که کنگره باید درباره زمان و احتمال توافق هسته ای با ایران اظهارنظر کند. «باب کورکر»، «لیندسی گراهام»، «تیم کین» و «باب منندز» لایحه ای را آماده کرده اند که دولت آمریکا را ملزم می کند به کنگره اجازه نظارت بر هرگونه توافق هسته ای با ایران را بدهد. این لایحه برای سلب حق وتوی اوباما به ۶۷ رای سناتورها نیاز دارد. همزمان رهبر حزب اکثریت سنای آمریکا، گفت: «اکثریت جمهوری خواهان سنا طرحی را چهارشنبه آینده به رای خواهند گذاشت که بنابر آن اوباما اجازه نخواهد داشت تا بدون موافقت کنگره تحریم ها علیه ایران را لغو کند.»  با این حال، «محمدجواد ظریف»، وزیر امور خارجه ایران پیش تر در گفت وگو با هفته نامه «صدا» اعلام کرده بود که توافق هسته ای احتمالی در یک قطعنامه فصل هفتمی منشور سازمان ملل متحد مورد تایید قرار می گیرد و در نتیجه به یک توافق بین المللی و الزام آور برای همه دولت ها تبدیل می شود. ظریف گفت: «هر توافقی که صورت گیرد، هم برای دولت کنونی آمریکا و هم دولت های آینده آمریکا تعهدآور است کمااینکه هم دولت کنونی ایران و هم دولت های آتی ایران آن را خواهند پذیرفت و به مفاد آن احترام خواهند گذاشت.»

کم شدن شکاف بین طرفین
پیش از هشدار جمهوری خواهان، رئیس جمهوری آمریکا روز یکشنبه با بیان اینکه اختلافات با ایران در گفت وگوهای هسته ای کاهش یافته است، گفت: «شروط توافق احتمالی با ایران «بسیار معقول» است و حدود یک ماه آینده مشخص می شود آیا می توانیم به توافق برسیم یا نه.» به گزارش «ایرنا» به نقل از پایگاه اینترنتی شبکه خبری «سی.بی.اس.نیوز»، باراک اوباما در گفت وگو با این شبکه تلویزیونی گفت: «ما موفق به محدود کردن شکاف ها بین نظرات طرفین شده ایم، اما این شکاف ها همچنان باقی است.» اوباما با تکرار ادعاهای خود مبنی بر ابهام در برنامه های هسته ای صلح آمیز ایران، افزود: «به نظرم حدود یک ماه آینده می توانیم مشخص کنیم، ایران که می گوید تنها علاقه مند به برنامه هسته ای صلح آمیز است، می تواند توافقی را که «بسیار معقول» خواهد بود، بپذیرد یا نه.» اوباما در این مصاحبه همچنین گفت: «اگر شفافیت لازم را از آنان مشاهده کنیم و بتوانیم این مساله را راستی آزمایی کنیم که قصد ساخت سامانه های تسلیحاتی را ندارند، در آن صورت توافق قابل دستیابی است؛ اما این امر مستلزم آن است که آنان نوعی از محدودیت و راستی آزمایی را بر برنامه خود بپذیرند که تاکنون تمایلی برای پذیرش آن نداشته اند.» اوباما در عین حال تاکید کرد: «خبر خوب این است که ایران از شروط توافق موقت تبعیت کرده و در این مدت زمان، برنامه خود را به پیش نبرده است.»

توافق در گرو لغو تمام تحریم ها
همزمان، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران تحریم ها را ظالمانه، غیرقانونی و غیرموثر دانست و گفت: «تنها راه دستیابی به توافق هسته ای مبتنی بر نفع متقابل و لغو تحریم ها است.» به گزارش دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، علی شمخانی در مراسم الحاق ناوشکن پیشرفته آموزشی دماوند در استان گیلان و در محل ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران افزود: «ایران فرصتی به طرف مقابل در مذاکرات داده است تا بر مبنای منطق و در چارچوب حقوق بین المللی به بحران ساختگی پایان دهد.»

مذاکرات ایران و آژانس
همزمان با این تحولات، رضا نجفی نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و ترو واریورانتا معاون مدیرکل آژانس دیروز در تهران مذاکرات فنی را آغاز کردند. هیات فنی آژانس بامداد دوشنبه برای ادامه مذاکرات درباره دو موضوع باقی مانده از مرحله سوم همکاری ها میان ایران و آژانس وارد تهران شد. معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، پیش از این گفته بود که در سفر دو روزه تیم آژانس به تهران، دو موضوع اخیر از مرحله سوم همکاری ها میان این نهاد بین المللی پیگیری خواهد شد.
 
 دور بعدی رایزنی ها در لوزان
دور بعدی رایزنی های ایران و آمریکا در سطح وزرای خارجه و با حضور معاونان وزرا و اشمیت معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است ۲۴ تا ۲۹ اسفند ماه در لوزان سوئیس برگزار شود. پیش تر طرفین از روز دوشنبه ۱۱ اسفند ماه به مدت سه روز در شهر مونترو سوئیس به رایزنی درباره توافق جامع هسته ای پرداختند.
واکنش ظریف: نامه سناتور ها ارزش حقوقی ندارد محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در پاسخ به پرسشی درباره نامه اخیر ۴۷ سناتور آمریکایی گفت به اعتقاد ما این نامه هیچ ارزش حقوقی ندارد و صرفا یک ترفند تبلیغاتی است. جالب تر اینکه در شرایطی که مذاکرات هنوز به نتیجه نرسیده و توافقی حاصل نشده، گروه های فشار در آمریکا آنچنان نگران شده اند که با توسل به شیوه های غیرمتعارف بیش از هر چیز نشان می دهند که همانند نتانیاهو با هر نوع توافقی مخالفند. ظریف با ابراز تعجب از اینکه چگونه ممکن است برخی نمایندگان مجلس یک کشور علیه رئیس جمهور و دولت خود به رهبران کشور دیگری نامه بنویسند، اظهار کرد که نامه سناتورهای مزبور نشان می دهد آنها نه تنها با مقررات حقوق بین الملل بیگانه اند، بلکه حتی به طور کامل با ریزه کاری های قانون اساسی خود در مورد اختیارات رئیس جمهور آمریکا در اجرای سیاست خارجی نیز آشنا نیستند. او افزود: این سناتورها باید بدانند که دنیا معادل آمریکا نیست و روابط بین الملل بر اساس موازین حقوق بین الملل و تعهدات و تکالیف بین المللی دولت ها تنظیم می شود، نه بر اساس قوانین داخلی ایالات متحده. ممکن است سناتورهای امضاکننده نامه فوق الذکر به صورت کامل آگاه نباشند که در حقوق بین الملل، دولت ها نماینده کل حاکمیت و مسوول روابط خارجی کشور خود و ملزم به اجرای تعهداتی هستند که در روابط با دیگر دولت ها می پذیرند و نمی توانند به بهانه مقررات داخلی از اجرای تعهدات بین المللی خود سر باز زنند. وزیر امور خارجه در ادامه گفت: تغییر دولت در هیچ کشوری به معنای منتفی شدن تعهدات بین المللی آن کشور نیست؛ بنابراین هر دولتی در آمریکا ملزم به اجرای تعهداتی است که دولت فعلی آن کشور در یک توافق احتمالی هسته ای آن را می پذیرد و اگر رئیس جمهور بعدی به تعبیر سناتورهای مزبور با یک گردش قلم تعهدات بین المللی ایالات متحده را منتفی کند، مرتکب نقض آشکار حقوق بین الملل شده است. به ویژه آنکه این تعهدات در قالب یک قطعنامه لازم الاجرای شورای امنیت و حاصل مذاکره و توافق با حضور پنج کشور دیگر از جمله همه اعضای دائم شورای امنیت باشد. خوب است این سناتورها بدانند که بر اساس حقوق بین الملل، کنگره نیز در آینده نمی تواند مفاد توافق را تغییر دهد و بدیهی است که هر اقدام کنگره در جلوگیری از اجرای توافق احتمالی دولت آمریکا، به مثابه نقض تعهدات بین المللی آن دولت خواهد بود.