تشکیل بورس مسکن امکان پذیر است؟
اقتصاد ایرانی: به تازگی برخی ازنمایندگان مجلس ومسئولان بورس کالا از تشکیل بورس مسکن در آینده ای نزدیک با هدف مدیریت بازار عرضه و تقاضا و در نتیجه کاهش سودهای غیر متعارف برخی فعالان بازار مسکن در بورس مسکن خبر داده اند، اما با وجود گذشت چند هفته از اعلام رسمی خبر مذکور که بازتاب های مختلفی را ازسوی موافقان ومخالفان دربین محافل کارشناسی به دنبال داشته است اما برخی از مسئولان ارشد وزارتخانه راه وشهرسازی از وجود چنین طرحی اظهار بی اطلاعی می کنند به طوری که معاون مسکن وساختمان این وزارتخانه می گوید در مورد بورس مسکن مشورتی با وزارت راه و شهرسازی نشده است.
به گزارش آفتاب یزد، حامد مظاهریان در خصوص موضوع راه اندازی بورس مسکن گفته است که ما هم در جریان این طرح نیستیم و ظاهرا موضوعی است که از سوی نمایندگان مجلس مطرح شده است اما نمایندگان مجلس ومسئولان بورس کالا درحالی بدون مشورت با وزارتخانه راه وشهرسازی درحال آماده کردن مقدمات اجرای این طرح هستند که درمقابل بسیاری از کارشناسان براین باورند اساسا شرایط راه اندازی بورس مسکن درکشورفراهم نیست وهمچنین درهیچ کجای دنیا بورسی تحت عنوان بورس ساختمان تشکیل نشده است.
بورس استعداد حباب پذیری دارد
دراینباره بابک حاجیان کارشناس مسکن می گوید: وقتی که رئیس جمهوری تاکید می کند کلیه صنایع ما می بایست ازبانک محوری به سمت بازارسرمایه محوری روی بیاورند بنابراین یکی ازصنایعی هم که مشمول چنین رویکری می شود هم بازارمسکن است.وی اضافه می کند: اما درباره راه اندازی بازاربورس مسکن باید گفت باتوجه به اینکه اساسا ما فاقد نظام شفاف ودقیق کنترل قیمت ها درحوزه مسکن هستیم، بنابراین می توانیم بگوییم ازشرایط لازم برای راه اندازی بازاربورس برخوردار نیستیم. به اعتقاد این کارشناس مسکن نرخ قیمت ها اساسا دربازار بورس به صورت کاذب افزایش پیدا می کند واستعداد حباب زدگی قیمت ها دراین بازار به شدت بالا است. وی تاثیرچنین فرآیندی بربازارمسکن را سبب افزایش قیمت های حوزه مسکن می داند وتاکید می کند: افزایش حباب گونه قیمت ها دربازارمسکن بالاترین نگرانی است که متوجه بورس مسکن است و اصولا ریشه حباب پذیری بازارهای بورس ناشی از دست کاری قیمت ها ازسوی سرمایه داران است که نتیجتا ضررآن متوجه متعاملین مسکن است. حاجیان درعین حال راه اندازی بازاربورس مسکن را ایده ای زیبا می داند که درتئوری ایده ای جذاب اما درمرحله عمل با مشکلات عدیده ای مواجه است او می گوید: ما اصولا شاخص سنجش علمی برای ارزیابی کارشناسی از قیمت های حوزه مسکن نداریم وبا این اوصاف سرمایه داران بازارسرمایه ای بورس مسکن به راحتی می توانند
نسبت به دست کاری قیمت های بازارمسکن اقدام کنند.وی البته اعتقاد دارد که چنانچه بازارسرمایه ای بورس مسکن راه اندازی شود درکوتاه مدت می توانند یکسری منابع دربازارهای اولیه جمع شود اما درعین حال تاکید می کند که این منابع دربازارهای ثانویه خیلی موثرنیست.
بورس ساختمان دردنیا وجود ندارد
علاوه براین دراین زمینه شاهین چراغی ازکارشناسان بورس وبانک نیزهمسوبا نظر کارشناس مذکوربراین باوراست که شرایط وسازوکارهای لازم برای راه اندازی بازارمسکن درکشورمهیا نیست.وی می گوید: اصولا دردنیا بازارسرمایه ای تحت عنوان بورس مسکن وجود ندارد وکشورهایی که مشکل مسکن داشته اند ازطریق مکانیزم های دیگری این معضل خود را حل کرده اند.وی ادامه
می دهد:دربسیاری از کشورها ، شرکتهایی تحت عنوان "دیولوپور" وجود دارد که این شرکت ها ازتخصص لازم برای قیمت گذاری املاک برخوردارهستند وکارشناسان این شرکت ها برتمامی فرآیند معاملات نظارت دارند و به عنوان یک حلقه بین فروشنده و خریدارنقش اصلی امنیت بخشی به معاملات را بازی می کنند.
چراغی می گوید: درکشورما به جای شرکت های مذکور، بنگاه داران املاک فعالیت دارند که معمولا پرسنل آن متشکل ازافرادی هستند که نه تنها از دانش لازم برای انجام معامله برخوردارنیستند، بلکه صرفا به انجام معامله می اندیشند وهیچ تعهدی درقبال امنیت بخشی به معاملات ندارند. این کارشناس بورس مسکن با اشاره به اینکه مدافعان راه اندازی بورس مسکن به زعم خود به دنبال شفاف سازی بازار مسکن هستند، درهمین حال تاکید می کند: شفاف سازی قیمت های بازار مسکن ازطریق ابزارهای دیگرامکان پذیراست وبورس نمی تواند روش کارآمدی برای تحقق این هدف باشد. اودرباره دلایل ناموفق بودن بورس درشفاف سازی قیمت های مسکن می گوید: بورس سازو کارهای پیچیده خاص خود را دارد و نیاز به ساختاروسیستم دارد. به عنوان مثال ازجمله پیش شرط های راه اندازی بورس مسکن تاسیس شرکت های کارگزاری است که می بایست به حوزه مسکن مسلط باشند، این درحالی است که عموما کارگزاران بورس به حوزه مسکن اشراف ندارند. چراغی با تاکید مجدد براین موضوع که زیرساخت های راه اندازی بورس مسکن درکشورمهیا نیست خاطرنشان می کند: نباید تصورشود صرف ورود برخی ازنمایندگان مجلس و تلاش آنها برای راه اندازی بورس مسکن برای تحقق این هدف کفایت می کند، بورس مسکن تمهیدات ومقدماتی می خواهد که درحال حاضرچنین شرایطی درکشورما مهیا نیست.
آیین نامه بورس مسکن تهیه شده است
اما درمقابل این انتقادات محمد رضا پورابراهیمی عضو ناظر مجلس شورای اسلامی در شورای عالی بورس و اوراق بهادارکه خود از پیشنهاد دهندگان اصلی این طرح است به آفتاب یزد می گوید: موضوع بورس مسکن دربورس کالای ایران به عنوان یکی از زیرمجموعه های فعالیت بازاربورس سرمایه پیگیری شده است. اودرپاسخ به این سوال که وزارتخانه راه وشهرسازی ازوجود چنین طرحی اظهاربی اطلاعی کرده است، تاکید می کند: بی اطلاعی وزارتخانه راه ازعزم مجلس برای اجرایی شدن این طرح ناشی از عدم پیگیری مسئولان این وزارتخانه است،اما چنانچه متولیان این وزارتخانه خواستاردریافت جزئیات این طرح هستند ازطریق وزارتخانه اموراقتصاد ودارایی می توانند پیگیر این موضوع باشند. پورابراهیمی درهمین حال ازفراهم شدن مقدمات لازم برای اجرایی این طرح خبرمی دهد وتاکید می کند: آیین نامه های راه اندازی بورس مسکن نوشته ونرم افزارهایی هم برای آن تهیه شده است وکلیه فعالیت های بورس مسکن درمجموعه بورس کالای کشوراجرایی خواهد شد. این نماینده مجلس درباره دغدغه بسیاری ازکارشناسان ومنتقدان درباره این طرح وتاکید آنها مبنی برفراهم نبودن زیرساخت های کشوربرای راه اندازی بورس مسکن می گوید: هرچند که ممکن است راه اندازی بورس مسکن با دشواری های خاصی همراه باشد اما عملیاتی کردن آن غیرممکن نیست ودرحال حاضرشورای عالی بورس در حال طراحی بورس تخصصی با مکانیزم های بازار سرمایه در زمینه خرید و فروش املاک و مستغلات است. پورابراهیمی براین باور است افرادی که نگران هستند معاملات غیرشفاف آنها دربازارمسکن شفاف شوند درمقابل تشکیل بورس مسکن مقاومت می کنند. او ازجمله این افراد را مشاوران املاک می داند وتصریح می کند: بعضی بنگاه های معاملات املاک ازجمله افرادی هستند که مخالف تشکیل بورس مسکن هستند چرا که ایجاد بورس مسکن سبب بازگشت شفافیت به بازار مسکن و املاک می شود.
