کاهش تکیه اوپک به اقتصاد چین

اقتصاد ایرانی: سال های سال است که اوپک، به عنوان دید بان شرقی نفت خام در دنیا، گزارش های ماهانه خود را با فاصله کمی نسبت به گزارش های ماهانه آژانس بین المللی انرژی به عنوان دید بان غربی نفت خام، منتشر می کند. روز گذشته نیز به فاصله سه روز بعد از گزارش ماه سپتامبر آژانس بین المللی انرژی که کاهش ۵۰۰ هزار بشکه یی عرضه نفت خام غیراوپک در سال آینده در آن پیش بینی شده بود، اوپک گزارش ماه سپتامبر خود را منتشر کرد. از آنجایی که تاثیر انتشار چنین گزارش هایی بر آینده بازار از تحلیل رسانه های اقتصادی معتبر دنیا نشات می گیرد. تعادل علاوه بر بررسی این گزارش، تحلیل ۴ رسانه معتبر بین المللی بعد از انتشار گزارش را نیز بررسی کرده است. «سی ان بی سی»، «رویترز» و «فایننشال تایمز» و «بلومبرگ» هر کدام از دیدگاه و موضعی متفاوت گزارش ماهانه اوپک را مورد بررسی قرار داده اند. سی ان بی سی تمرکز تحلیل خود را روی پیش بینی افزایش رشد تقاضای جهانی در سال ۲۰۱۵ به میزان یک میلیون و ۴۶۰ هزار بشکه در روز گذاشته و به این مساله اشاره کرده که اکنون تولید کنندگان نفت برای پیش بینی آینده به سبک گذشته به «اقتصاد چین» تکیه نمی کنند.

به گزارش تعادل، فایننشال تایمز و بلومبرگ هر دو با مواضعی تقریبا مشابه به نگاه اوپک به آینده شیل اشاره کرده اند و پیش بینی اوپک از کاهش عرضه نفت خام غیراوپک در سال آینده را پررنگ تر از مسائل دیگر مورد بررسی قرار داده اند. رویترز اما تمرکز خود را روی کاهش ۵۰ هزار بشکه یی پیش بینی رشد تقاضای جهانی در سال ۲۰۱۶ گذاشته است. البته وضعیت اقتصاد «چین» و تاثیر آن بر بازار، فصل مشترک تمام این تحلیل ها بوده است. همچنین بررسی های «تعادل» از گزارش ماه سپتامبر سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام نشان می دهد که متاثر از موج کاهش قابل توجه قیمت نفت تمامی کشورهای عضو اوپک، قیمت نفت خام سنگین ایران نیز با بیش از ۸ دلار کاهش در هر بشکه مواجه شده است. طبق بررسی ها این قیمت ۵۵.۱۷ دلار پایین تر از قیمت نفت سنگین ایران در ماه سپتامبر سال گذشته است. تولید نفت خام ایران نیز در ماه آگوست با ۴ هزار بشکه افزایش نسبت به ماه جولای به ۲ میلیون و ۸۵۷ هزار بشکه در روز رسیده است. مقایسه بین گزارش ماه سپتامبر۲۰۱۵ اوپک و گزارش ماه سپتامبر سال گذشته سازمان نشان می دهد که ایران در این ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸۸ هزار بشکه نفت بیشتری تولید کرده است.
بررسی ها از گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) نشان می دهد که بهای سبد نفت خام اوپک در ماه آگوست به زیر ۵۰ دلار در ازای هر بشکه سقوط کرده و به متوسط ۴۵.۴۶ دلار در ازای هر بشکه رسیده است. طبق گزارش ماهانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، این کاهش قیمت به دو دلیل «مازاد عرضه نفت در بازار جهانی» و «آشوب و ناآرامی در اقتصاد چین» رخ داده است. همچنین بازار آتی نفت برای چندمین ماه متوالی سقوط کرده و بهای نفت برنت حوزه دریای شمال به ۴۸.۲۱ دلار در ازای هر بشکه رسیده است. شاخص وست تگزاس اینترمدیت (دبلیوتی آی) نیز به ۴۲.۸۹ دلار در ازای هر بشکه رسید. اختلاف میان دو شاخص نفتی برنت و دبلیوتی آی نیز در ماه آگوست به میزان ۵۲ سنت کمتر شد و به ۵.۳۲ دلار رسید.

افزایش ۸۴ هزار بشکه ای پیش بینی تقاضا در سال ۲۱۰۵
اوپک در گزارش ماهانه خود رشد تقاضای جهانی برای نفت خام در سال ۲۰۱۵ را حدود ۱.۴۶ میلیون بشکه در روز برآورد کرده که نسبت به برآورد پیشین ۸۴ هزار بشکه بیشتر است. سی ان بی سی در این باره می نویسد: «سابق بر این تولید کنندگان نفت برای پیش بینی های خود روی ثبات رشد اقتصادی چین تکیه می کردند؛ اما حالا معادلات تغییر کرده است. هر چند ادامه یافتن بی ثباتی در اقتصاد چین امیدها را تیره و تار کرده اما اوپک با تکیه به دیگر کشورها ازجمله کشورهای اروپایی، پیش بینی خود برای تقاضا در سال ۲۰۱۶ را افزایش داده است.» سی ان بی سی در بخشی از گزارش خود به این نکته اشاره می کند که هر چند در گذشته و زمانی که کشورهای حوزه یورو بعد از بحران اقتصادی سال ۲۰۱۸ با رشد اقتصادی ضعیف روبه رو بودند، چین کشوری با اقتصاد تاثیرناپذیر بود، حالا وضعیت تغییر کرده و چین خود به «هویتی برای بحران» تبدیل شده است. این پایگاه خبری نوشته است که اکنون این ترس که دومین اقتصاد بزرگ جهان به رکود فرو برود بیشتر شده است که در گزارش اوپک نیز نشانه های آن وجود دارد.
اما اوپک درمورد سال ۲۰۱۶ موضعی دیگر دارد، این سازمان پیش بینی کرده رشد تقاضای جهانی نفت خام در سال ۲۰۱۶ معادل ۱.۲۹ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داشت که این میزان که ۵۰ هزار بشکه از پیش بینی قبلی کمتر است. رویترز در تحلیلی نسبت به این کاهش در پیش بینی، بیشتر ماجرا را برگرفته از وضعیت «رکود» در اقتصاد چین دانسته است.

سال ۲۰۱۶ ابهام برای غیراوپکی ها
براساس گزارش ماهانه اوپک، عرضه جهانی نفت خام ازسوی کشورهای غیراوپک در سال ۲۰۱۵ حدود ۸۸۰ هزار بشکه در روز رشد خواهد داشت که این میزان ۷۲ هزار بشکه نسبت به پیش بینی قبلی کمتر است. دلیل این کاهش در بازبینی نیز به تولید کمتر از حد انتظار در ایالات متحده امریکا بازمی گردد. این قسمت از پیش بینی اوپک مورد توجه فایننشال تایمز و بلومبرگ بوده است. فایننشال تایمز در تحلیل خود می نویسد: «تجدیدنظر اوپک در زمینه پیش بینی از عرضه نفت غیراوپک در سال آینده، از گزارش آژانس بین المللی انرژی نشأت می گیرد که در آن به این مساله اشاره شده بود که امکان دارد نشانه هایی از تاثیر گرفتن طرح های توسعه نفت شیل از کاهش قیمت نفت در بازار دیده شده و استراتژی عربستان سعودی برای شکست شیل کارساز شود» بلومبرگ نیز در موضعی مشابه با موضع فایننشال تایمز نوشته است که با شروع «تلفات» نفت شیل در مقابل کاهش قیمت نفت، اوپک نیز پیش بینی خود برای عرضه نفت خام غیراوپک در سال آینده را کاهش داده است. بلومبرگ بارها در گزارش خود به این مساله اشاره کرده که اوپک هنوز معتقد به گسترش جزئی تولید نفت خام غیراوپک در آینده است.
همچنین عرضه نفت اوپک نیز با افزایش ۱۶۰ هزار بشکه یی پیش بینی شده که نسبت به پیش بینی قبلی ۱۱۰ هزار بشکه کمتر است. براساس اطلاعات به دست آمده از منابع ثانویه، تولید نفت اوپک در ماه آگوست به متوسط ۳۱ میلیون و ۵۴۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
اوپک در گزارش ماهانه خود برآورد کرده که تقاضا برای نفت خام اوپک در سال ۲۰۱۵ روی ۲۹ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز قرار بگیرد. این برآورد ۱۰۰ هزار بشکه نسبت به برآورد قبلی و ۴۰۰ هزار بشکه نسبت به سال گذشته بیشتر است. در سال ۲۰۱۶ نیز تقاضا برای نفت خام اوپک روی ۳۰ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز قرار خواهد گرفت که باز هم نسبت به اظهارات ماه گذشته ۲۰۰ هزار بشکه در روز و نسبت به رقم برآورد شده برای سال جاری حدود یک میلیون بشکه در روز بیشتر است.

کاهش بیش از ۸ دلاری بهای نفت
براساس اطلاعات به دست آمده از گزارش ماهانه اوپک، شاخص نفتی موربان که متعلق به امارات متحده عربی است با قیمت ۴۸.۴۳ دلار در ازای هر بشکه در ماه آگوست به فروش رفته است که این گران قیمت ترین شاخص نفت اوپک است؛ هر چند این شاخص نسبت به ماه گذشته ۸ دلار و ۷۵ سنت کاهش قیمت داشته است. شاخص مری ونزوئلا نیز با ۹ دلار و ۱۷ سنت کاهش به ۳۵.۲۶ دلار در ازای هر بشکه رسیده که ارزان ترین نفت اوپک بوده است. در این میان نفت سنگین ایران با ۸ دلار و ۶۱ سنت کاهش به قیمت ۴۶.۲۵ دلار در ازای هر بشکه به فروش رفته است.

افزایش ۴ هزار بشکه ای تولید نفت ایران
براساس اطلاعات به دست آمده از منابع ثانویه، مجموع تولید نفت اوپک در ماه آگوست روی متوسط ۳۱ میلیون و ۵۴۰ هزار بشکه در روز قرار داشته است. افزایش تولید نفت اوپک بیشتر ازسوی کشورهای نیجریه، عربستان سعودی و کویت حاصل شده است. این درحالی است که تولید نفت در کشورهای عراق و آنگولا بیشترین کاهش تولید را در این ماه تجربه کرده اند. بیشترین میزان تولید نفت مانند همیشه ازسوی عربستان سعودی بوده است. این کشور در ماه آگوست ۱۰ میلیون و ۳۶۲ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده که این میزان نسبت به ماه گذشته ۳۰ هزار بشکه افزایش داشته است. کمترین میزان تولید نفت نیز با میزان ۳۸۵ هزار بشکه در روز مربوط به لیبی است. به این ترتیب این کشور ۹۰ هزار بشکه کمتر از ماه جولای نفت تولید و روانه بازار کرده است. کشور ایران جزو کشورهایی بوده که در ماه آگوست نفت بیشتری تولید کرده است. براساس اطلاعات به دست آمده از منابع ثانویه، ایران در ماه آگوست دو میلیون و ۸۵۷ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده است؛ این درحالی است که این کشور در ماه جولای دو میلیون و ۸۵۳ هزار بشکه در روز نفت تولید کرده بود.
به این ترتیب تولید نفت ایران در ماه آگوست نسبت به ماه قبل ۴ هزار بشکه بیشتر بوده است. البته ایران تنها کشور اوپک نیست که در ماه آگوست نفت بیشتری تولید کرده است. بیشترین افزایش تولید مربوط به کشور نیجریه است که ۷۰ هزار بشکه بیشتر تولید کرده و میزان تولید خود را به یک میلیون و ۸۵۷ هزار بشکه در روز رسانده است. جالب اینجاست که بیشترین کاهش تولید مربوط به کشور عراق است. این کشور که در ماه های گذشته دایما نفت بیشتری تولید می کرد در ماه آگوست ۸۶ هزار بشکه نفت کمتری تولید کرده و تولید خود را به ۴ میلیون و ۶۲ هزار بشکه در روز رسانده است. به این ترتیب در ماه آگوست تولیدکننده نخست کشور عربستان سعودی بوده و پس از آن به ترتیب کشورهای عراق و امارات متحده عربی قرار دارند و ایران در جایگاه چهارم کشورهای تولیدکننده نفت اوپک قرار دارد.