روایت سهامداران از حواشی سیاسی بازار

فهیمه اکبری صحت: جنب پل حافظ در میان هیاهوی رفت و آمد عابران پیاده ساختمان قدیمی تالار بورس به نظاره کارگزاران و خریدران و فروشندگان  و معامله گران نشسته است.  جمعیت حاضر و عابرین پیاده با گذر از مقابل تالار بورس بیشتر به سمت بازار موبایل و پایین تر از آن  حرکت می کنند. تنها نگاه ها به سمت تالار بورس منعطف می شود. لحظه ای مکث و سپس از کنار آن بی تفاوت می گذرند. انگار این روزها تالار بورس هم تنها شده است. با عبور از درب ورودی بانکهای ساکت و بدون مشتری این ساختمان خبر از اتفاقی خاص می دهد باجه های آرام و بدون مشتری هم منتظر معامله گران بازار نشسته است. کمی آن سوتر فقسه شیشه ای پر از کتابهای مربوط به این حوزه دست نخورده و سرحال به تماشاگران تالار بورس تهران پیوسته اند. چند مامور نیروی انتظامی هم درگوشه ای در حال شوخی و گپ و کفت  هستند. گاهی هم با نگاهی به عابری نا آشنا دلیل حضور آنها را در تالار بورس جویا می شوند. با گذر از راهروهای طبقه اول و ورود به تالار بورس تعداد اندکی از فعالان این بازار دیده می شوند که حدود ساعت 10 صبح و در مهمترین ساعات معاملات بورسی آرام و ساکت در گوشه ای مشغول ورق زدن روزنامه های اقتصادی و یا سرگرم گوشی موبایل خود هستند. جمعیت غالب این افراد مردان جوان و کم سن و سالی  هستند که دائما از طریق موبایل با دوستان و همکاران خود ارتباط برقرار می کنند ساعت نزدیک 11 می شود و یک ساعت تا پایان روز معاملاتی بازار بورس تهران باقی مانده اما گویا کسی علاقه ای به خرید و فروش ندارد. همه یکدیگر را نگاه می کنند. فعال ترین و پرتلاش ترین فرد این جمع خبرنگار شبکه خبر است که هر نیم ساعت یکبار مهمترین رویدادهای این بازار ساکن و ساکت را به گوش بینندگان می رساند. او تبدیل به سوژه ای برای سرگرمی معامله گران شده است. همه نگاهها به سمت این خبرنگار و گروه تصویر و صدا جلب شده است .کم کم ساعت 12 می شود اما بازهم افت شاخص های بورس در تالار بورس تهران و منفی شدن اعداد مهمترین خبری است که در بین حاضرین رد و بدل می شود. ساعت که از 12 می گذرد سکوت همه شکسته می شود افراد در قالب گروههایی شروع به صحبت کردن با یکدیگر می شوند. عده ای پشیمان از خرید و عده ای خوشحال از نفروختن. جمعیت اندک و انگشت شمار سالن کمی سوال برانگیز می شود مجید کارگزار بورس می گوید:«دیگر مثل سابق کسی علاقه ای برای حضور در تالار بورس ندارد. بیشتر معامله گران در خانه و یا محل کار از طریق اینترنت در تالار حضور می یابند. در حال حاضر همه حضور در مجامع شرکت ها را به حضور در بازار بی سروصدای بورس ترجیح می دهند. مهمترین اخبار در مجامع شرکت ها رد و بدل می شود هرآنچه در این تالار می گذرد مشتی دروغ است»

جمعیت 15 الی 20 نفره تالار بورس تهران کم کم پراکنده شده و همه از روی صندلی های خود بر می خیزند کماکان سکوت در فضا حاکم است هر از چندگاهی دونفر در آرامش تمام بایکدیگر صحبت می کنند. علی یکی از حاضرین در تالار بورس تهران می گوید:« مذاکرات هسته ای نزدیک است فعالان  بازار منتظر  تحولات سیاسی و  بحث های پیرامون  نشست گروه موسوم به 1+5  هستند»

با مکث کوتاهی ادامه می دهد:« این مذاکرات در بیست و پنجم فوریه در قزاقستان برگزار خواهد شد اوضاع سیاسی کشور تاثیر مستقیمی بر روی بازار بورس دارد. قدرت ریسک فعالان بازار در چند سال اخیر بسیار پایین آمده  فقط باید منتظر  گفتگوی علی اکبر صالحی با جوبایدن ماند.»

او تاکید می کند:«بیشتر سرمایه ها در شرایط کنونی به سمت بازار ارز و سکه حرکت کرده این بازارها ریسک کمتر و سود بیشتری دارند بازار بورس بازار پر ریس و خطرناک است همه به دنبال سود کلان بازار ارز و سکه هستند.»

مرد جوانی که در حال ورق زدن یکی از روزنامه های اقتصادی کشور است می گوید:«همه چیز فقط به اوضاع سیاست خارجی مربوط نیست. برای مثال پس از استیضاح وزیرکار و تعاون در مجلس و  تحولات سیاسی داخلی دیروز وزارت تعاون،کار و امور اجتماعی به عنوان بزرگ ترین سهامدار بورس پس از سهام عدالت  که دارای اهمیت قابل ملاحظه ای در بازار سرمایه است دست خوش تغییرات اساسی شده است.»

او اضافه می کند:«با اولین گمانه زنی های مبنی بر اجرای یکی از برنامه های  اقتصادی دولت و یااعمال  تغییراتی در ساختار اجرایی یکی از ارکانهای دولتی بازار دست خوش تغییرات بسیاری می شود.»

خانمی میان سال که به آرامی بر روی صندلی ردیف اول تالار بورس نشسته و دائما اعداد ثبت شده در تابلوی بورس را یادداشت می کند رو به مرد جوان می گوید« یکی از مهم ترین دلایل افت شاخص های بورس در چند وقت اخیر زمزمه های اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها است»

او اضافه می کند:«اگر اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه ها قطعی شود اوضاع نا به سامان تری  در انتظار بازار بورس است شاید هم پشت این سکوت و آرامش طوفان بزرگی در راه باشد همه چیز به سیاستهای دولت بستگی دارد»

در گوشه ای از سالن چند مرد سن و سال دار و کاملا مجرب در حال گفتگو با یکدیگر هستند. مردی میان سال که تجربه 20 سال فعالیت در بازار بورس دارد  می گوید:«با اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه ها شرکت های تولیدی و صنایع فولادی هم اوضاع نا به سامانی پیدا می کنند نباید خام تخصیص ارز به خودرو  شویم اجرای فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها ضربه مهلکی به بدنه بورس وارد می کند»

پیش از این مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران خبر از بررسی نقش فاز دوم  هدفمندسازی یارانه ها داده بود. به گفته وی کارشناسان شرکت بورس در حال تهیه گزارشی درباره اثرات مرحله دوم هدفمندسازی یارانه ها بر شرکت ها و صنایع هستند. قالیباف اصل معتقد است اجرای هدفمندسازی یارانه ها هم در فاز اول و هم در فاز دوم تاثر داشته و خواهد داشت که اثرات مرحله دوم در دست بررسی است. در همین راستا مجلس شورای اسلامی هم با تشکیل جلسه علنی در مورد اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه ها با رای قطعی  حاضرین مخالفت خود را با اجرای این طرح اعلام کرد.

مردی میان سال با موهای جو گندمی با نگاهی به ساعت خود دوستانش را دعوت به ترک سالن می کند او معتقد است:« بیشترین دلیل افت شاخص ها و منفی شدن آن در دو روز اخیر از ارائه گزارشات مالی شرکت ها در پایان دوره مالی منتهی به سال 91 باشد »

او با اشاره به اینکه بازار تا اوایل فروردین سال آتی در سکون و سکوت کاملی به سر خواهد برد نگاهی به جدول حک شده بر روی تابلوی بورس انداخته و می گوید:«شاخص ها بیشتر در روزهای پایانی سال و در زمان تحویل گزارشات حسابرسی شرکت ها افت می کرد امسال بهار زود تر پا به تالار بورس گذاشته است.»

او اضافه می کند:«بازار در دوسال اخیر تغییرات فراوانی را به خود دیده است برای مثال طیف جدیدی از سرمایه گذاران حقیقی وارد بازار شده اند که به طور عمده از رویه های مشخصی در زمینه سرمایه گذاری پیروی می کنند که به طور خلاصه می توان به خرید سهام صفی، استقبال از خرید سهام در عرضه اولیه و فروش آنها در طی یک دوره کوتاه به منظور بهره گیری از نوسانات مقطعی قیمت سهام، بدون توجه به پارامتر های مالی و اقتصادی شرکت های موردنظر، اشاره کرد.»

تاثیر اظهار نظر حسابرسان بر قیمت سهام به هم راستایی نظریه حسابرس با نظر سهامداران و سرمایه گذاران بستگی دارد .

تحقیقات تجربی انجام شده درباره شروط حسابرسی به دو گروه تقسیم می گردندیک گروه فرایند تصمیم گیری حسابرس را برای رسیدن به گزارش مشروط (به خصوص شروط مهم و اساسی ) مورد مطالعه قرار می دهد و گروه دیگر تاثیر گزارشهای مشروط به گروههای استفاده کننده را بررسی می نماید .

در تحقیقات فرایند تصمیم گیری می توان تاثیر اطلاعات منتشر شده صورتهای نالی در گزارش مشروط ملاحظه نمود . یعنی اطلاعات مالی منتشر شده ، زمینه ساز پیش بینی و صدور گزارش مشروط توسط حسابرسان می باشد.

در تحقیقات گروه دوم ، میزان مفید بودن شروط حسابرسی مورد پژوهش قرار گرفته است. نتایج این تحقیقات ، تاثیر انتشار شروط حسابرسی بر اشخاص مختلف را نشان می دهند در حالیکه در مورد تاثیر آنها روی قیمت بازار و سهام ، نتایج یکنواخت حاصل نشده است . نظرات حسابرس ممکن استبا ارزیابی های قبلی بازار همسو باشد و اطلاعاتی را منعکس کند که بازار سهام از آنها مطلع است ، در آن صورت نمی توان شروط حسابرسی را بر رفتار اقتصادی چندان موثر دانست.

در حالت عکس ، در صورتی که اظهار نظر حسابرس حاوی اطلاعاتی باشد که بازار از آنها آگاهی نداشته باشد ، نظیر پیش بینی نقدینگی یا وضعیت عملکرد آتی یا سایر برنامه های مدیران ، در آن صورت بازار با توجه به جهت مثبت یا منفی اطلاعات    واکنش مثبت یا منفی نشان خواهد داد .مریم که کارگزار یک شرکت سرمایه گذاری است با گلایه از حضور سرمایه گذاران جدید و برنامه های آنها می گوید:«برنامه اولیه این بود که سرمایه گذاران جدید از طریق سبد های سهام وارد معاملات بورس شوند، اما عدم وجود مقررات در این زمینه باعث شد که این عده در بازار سرمایه خود به سرمایه گذاری مستقیم بپردازند» او ادامه می دهد:« هیچ قانونی هم برای مقابله با این گروه وجود ندارد تمامی حرفها و احادیث در حد صحبتهای شفاهی مانده است.این افراد در بازار باعث به وجودآمدن تخلفات بسیاری شده اند» یک کارگزار بورس می گوید«طبق اعلام بانک مرکزی تعداد چک های برگشتی در چند سال اخیر تقریبا 3 برابر شده است  که این امر نشان از کم توانی اقتصادی معامله گران داردنا گفته نماند که نرخ تورم 28 درصدی هم در این میان بی تاثیر نبوده است.» طبق اعلام رسمی بانک مرکزی متوسط نسبت قیمت به درآمد شرکت های بورس در ابتدای سال 6.2 مرتبه بود درحالی که این میزان به دلیل افزایش نرخ تورم هم اکنون به4.6 مرتبه رسیده و این نشان دهنده افت محسوسی در قیمت سهام شرکت های بورس است.

در حال حاضر ارزش روزانه معاملات بین 25 تا 35میلیارد تومان است و این نشان می دهد که فقط عده ای خاص دربازار حضور دارند و سهام دادوستد می کنند در شرایطی که ارزش روزانه معاملات حداقل باید 100 تا 150میلیارد تومان باشد.

او اضافه می کند:«گمانه زنی های فراوانی مبنی بر افزایش قیمت کالاها و وجود دارد با توجه به تغییر الگوی مصرف شهرواندان در روزهای پایانی سال و بالارفتن میل خرید در میان آنها ممکن است تحولاتی در بازار بورس کالا به خصوص خودرو رخ دهد اما تمامی این مسائل به توان خرید مردم بستگی دارد»

او تاکید می کند«چگونگی مصرف ارزهای حاصله شرکت های پتروشیمی و سایر شرکت های صادرکننده محصول و ارز آور یکی دیگر از مواردی است که به بی میلی سرمایه گذاران دامن زده است»

 کارشناسان اقتصادی هم دلیل اصلی این افزایش قیمت ها را مقاومت چندین ساله قیمت دلار در سال های اخیر می دانند. کارشناسان معتقدند در آینده نیز در صورت عدم کنترل بازار برای ایجاد ثبات در نرخ ارز، قطعا روند نجومی قیمت ها تداوم خواهد داشت.که این امر تاثیرمستقیمی در بازار بورس خواهد داشت.