تحریم خرید پسته بازار را خراب می کند

سایه فتحی: اگرچه گرانی در بازار شب عید هر سال پدیده عادی است و به تناسب آن دولت برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت ها اقدام به تنظیم بازار و نظارت بر قیمت ها می کند اما امسال با توجه به گرانی بی سابقه کالاها در اثر نوسانات ارزی و تشدید تورم، تنظیم بازار شب عید تنها به نظارت ها و کنترل قیمت ها محدود نمانده بلکه دولت با اهرام هایی چون ممنوعیت صادرات و دخالت در قیمت گذاری سعی دارد بازار را طوری تنظیم کند تا مانع رشد بیشتر قیمت ها شود. حسن رادمرد معاون بازرگانی داخلی وزارت صنعت معدن و تجارت در گفت وگوی به توضیح برنامه های دولت برای کنترل قیمت ها می پردازد.

دولت برای تنظیم بازار شب عید تاکنون چه اقداماتی را انجام داده است؟

در زمینه کالاهای پرمصرف در شب عید جدول توزیع پیش بینی شده و به شبکه توزیع سراسر کشور ابلاغ شده است. این کالاها عمدتا شامل؛ گوشت قرمز، مرغ، برنج، شکر، روغن، آجیل و خشکبار،شیرینی و شکلات و انواع میوه، می شوند. به همین جهت تصمیم گرفته شده برای تامین کلیه نیازهای بازار شب عید سهمیه بندی انجام گیرد و بر مبنای ان کالاهای مورد نیاز از طریق مراکز مربوطه شبکه توزیع در سراسر کشور با توجه به جدولی که اشاره کردم به شکل هماهنگ توزیع شوند.

باتوجه اینکه در چندماه اخیر برخی از کالاهای اساسی چون برنج و مرغ به کمبود عرضه با تشدید قیمت مواجه شدند و حتی در برخی از نقاط شنیده شد که این کالاها نایاب شدند آیا در بازار شب عید با اینگونه مسائل مواجه خواهیم شد؟

درحال حاضر ذخیره سازی کالاهای اساسی به میزان نیاز مردم برای توزیع در بازار شب عید انجام شده است. بطوریکه باتوجه به پیش بینی های انجام شده قرار است حدود  30 هزارتن برنج، 70 هزار تن مرغ، 10 تا 15 هزارتن گوشت قرمز، 30 هزارتن شکر سفید، 30 هزارتن روغن و 100 هزارتن میوه از طریق شبکه توزیع در سایر کشور بر اساس سهمیه بندی هریک از استانها عرضه شوند. لذا تمامی تهمیدات در نظر گرفته شده است تا با کمبودی در زمینه کالاهای پرمصرف بازار شب عید مواجه نشویم. از حدود شش ماه پیش تولید داخل مورد توجه بوده است و در مواردیکه نیاز به واردات داشته ایم این کالاها تامین شده اند. لذا امسال نیز مانند سالهای گذشته در بازار شب عید با کمبودی روبرو نخواهیم شد چراکه از قبل پیش بینی ها و برنامه ریزی های لازم انجام شده است.

 با توجه به تغییرمداوم قیمت ها و گرانی ها بی سابقه در یکسال گذشته به ویژه در زمینه کالاهای اساسی چگونه می توان به مردم این اطمینان را داد که نگران افزایش قیمت ها نباشند؟

برای جلوگیری از بروز برخی از مشکلات و انجام نظارتهای لازم کالاهای مورد نیاز شب عید از طریق شبکه توزیع تحت نظارت همه جانبه بازرسی سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان، تعزیرات حکومتی ، بازرسی اصناف کل کشور در نمایشگاههای عرضه مستقیم کالا در سراسر کشور عرضه خواهد شد. در حال حاضر پیش بینی شده تا تمامی کالاهای پرمصرف بازار شب عید در 400 نمایشگاه عرضه مستقیم کالا در نقاط مختلف کشور عرضه شوند. همچنین در کنار این نمایشگاهها،واحدهای صنفی نیز فروش های فوق العاده دارند و علاوه بر آن نیز فروشگاه های زنجیره ای بصورت برنامه ریزی شده و خودجوش کالاهای مورد نیاز مردم  در پایان سال را عرضه خواهند کرد. البته بر روند فروش کالاها نیز در این مراکز نظارت های لازم از سوی نهادهای مربوطه انجام می گیرد. قیمت گذاری کالاهای مربوطه نیز براساس قیمتی است که سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان مصوب کرده، انجام شده است تا با یکسان سازی قیمت ها با مشکلی مواجه نشویم. لذا این اطمینان را به مردم می دهم که با توجه به هماهنگی های انجام شده با تمام ارگان های دولتی، خصوصی و نظارتی سعی خواهیم کرد تا کالاهای مورد نیاز انها با قیمت مناسب و کیفیت لازم در اختیارشان قرار گیرد. از این جهت نگرانی وجود ندارد.

شما اشاره کردید که قیمت گذاری کالاهای پرمصرف در بازار شب عید توسط دولت انجام می گیرد. آیا دخالت مستقیم دولت در تنظیم بازار به تشدید افزایش قیمت ها دامن نمی زند؟

توجه کنید دولت درمورد تمامی کالاها قیمت گذاری انجام نخواهد داد. بلکه در مورد کالاهای اساسی که با ارز مرجع تامین می شوند و حاشیه رشد قیمت آنها در بازار به ویژه در ماههای اخیر بالاست حتما باید قیمت گذاری توسط دولت یعنی سازمان حمایت انجام گیرد. اما در مورد سایر کالاها که به هرشکل مورد نیاز مردم برای شب عید است مکانیزم عرضه و تقاضا برحسب شرایط بازار قیمت را تعیین می کند. البته این به معنی آن نیست که هرکسی بخواهد کالاهای تحت مالکیت خود را به هرقیمتی بفروشد. بلکه نظارت های لازم از سوی سازمان حمایت در این زمینه انجام می شود. از سوی دیگر بر اساس قوانین مربوطه کالاها در وزارت صنعت و سازمان حمایت به دسته های مختلفی تقسیم می شوند.گروه اول شامل کالاهای پرمصرف و اساسی است که سازمان حمایت بطور مستقیم قیمت گذاری می کند.گروه دوم کالاهایی هستند که حساسیت ویژه ای ندارند و قیمت گذاری آنها بر اساس پیشنهاد تشکل ها و اتحادیه های خصوصی با نظارت بازرسی اصناف و سازمان حمایت انجام می شود. گروه سوم نیز کالاهایی هستند که در سبد خانوار نقش کلیدی ندارند و قیمت آنها از طریق کمیسیون های نظارت تعیین می شود. بنابراین دولت سعی کرده است در قیمت گذاری تنها از طریق کانال سازمان حمایت با توجه به در نظر گرفتن حقوق مصرف کنندگان و تولید گنندگان آن هم در موارد لزوم وارد شود. دولت نگاه دو سویه دارد هم منافع مصرف کننده و هم منافع تولید کننده را در نظر می گیرد. لذا نباید از این ناحیه نگرانی وجود داشته باشد و این تصور ایجاد شود دولت در بازار با قیمت گذاری دخالت می کند.

با توجه اینکه برنج یکی از کالاهای پرمصرف در ایام عید است و شما تاکید دارید که در تامین کالاهای اساسی در بازار شب عید کمبودی نداریم. شنیده شده که بازار برنج درحال حاضر در انحصار محتکران و دلالان قرار گرفته است. اخیرا دبیر انجمن برنج ایران اعلام کرده است که  محتکران بازار برنج وارداتی و دلالان، بازار برنج تولید داخل را در دست گرفته اند. ظاهرا حذف ارز مرجع برنج نیز بر  مشکلات بازار برنج دامن زده است.

خوشبختانه روند قیمت ها در بازار برنج در حال اصلاح است. باتوجه به اینکه پیش از این ارز مرجع به برنج تخصیص داده می شد در ماههای گذشته جوسازی در مورد تشکیل صف برای خرید برنج و قیمت آن باعث ایجاد بازار حاشیه ای شده بود. به همین دلیل ارز مرجع برنج برای جلوگیری از سو استفاده عده ای در بازار حذف شد.  باتوجه به تخصیص ارز مبادلاتی به برنج و تمهیدات لازم برای تامین نیاز بازار هم از طریق واردات و هم از طریق تولید داخلی روند قیمت گذاری بازار برنج به سمت شیب ملایم حرکت کرده است و بزودی این بازار آرامش خواهد یافت. اخیر نیز دستور توزیع بالغ بر 36 هزارتن برنج در سراسر کشور داده شده است که تاثیر قابل توجهی در بازار می گذارد. همانطور که گفتم برای بازار شب عید نیز بالغ بر 30 هزار تن برنج در نمایشگاه های عرضه مستقیم کالا در سراسر کشور توزیع خواهد شد. پس کمبودی در خصوص برنج نخواهیم داشت.

افزایش قیمت بی سابقه آجیل و خشکبار به ویژه رشد قیمت پسته به بالای 60 هزار تومان با توجه به اینکه بازار  این محصولات تنها  در ایام شب عید رونق می گیرد از چه عواملی نشات گرفته است؟

افزایش قیمت آجیل به ویژه پسته از افزایش نرخ ارز ناشی شده است. وقتی قیمت تخمه کدو بالغ بر 4 دلار است باتوجه به قیمت هر دلار فعلی اگر محاسبه کنید قیمت آن نسبت به سال قبل بیشتر از کالاهای دیگر افزایش یافته است. در مورد پسته که قیمت بسیار بالاتری از سایر اقلام خشکباری دارد طبیعی است با افزایش قیمت قابل توجهی مواجه شود. افزایش نرخ ارز باعث بروز این مشکلات در مورد محصولات صادراتی شده است. درحالیکه در زمینه آجیل و پسته در هیچ دوره ای در بازار شب عید با مشکل روبرو نشده بودیم. باتوجه به اینکه پسته کالایی صادراتی است و دربازارهای جهانی کشش دارد قیمت گذاری آن نیز براساس نرخ ارز انجام می گیرد. لذا تاثیرات افزایش نرخ در مورد پسته بسیار نمود پیدا کرده است. از سوی دیگر نیاز داخلی آن هم بیشتر در ایام نوروز برای آجیل و خشکبار  افزایش می یابد. یعنی بخش کوچکی از بازار محصولاتی چون پسته داخل کشور است و بخش عمده آن مربوط به صادرات است. پسته باتوجه به ارزآوری به ویژه در شرایط فعلی اقتصاد برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. درحالیکه بالغ بر 200 هزار تن پسته سالانه در کشور تولید می شود نیاز داخلی در کل سال در حدود 15 هزار تن است. به ویژه بیشترین مصرف آن نیز به ایام عید برمی گردد که در حدود 4 تا 5 هزارتن نیاز داخلی برای بازار شب عید است. لذا با تمهیدات و هماهنگی های انجمن شده با انجمن صادرکنندگان و تولید کنندگان پسته قرار شده برای تامین نیاز داخلی پسته با کیفیت و با قیمت مناسب برای بازار شب عید در سراسر کشور از طریق نمایشگاههای مربوطه عرضه شود. امیدواریم این بازار نیز با آرامش مواجه شود و مردم نیز با خیال آسوده آجیل و پسته موردنیاز برای شب عید خود را تهیه کنند.

تاکید دارم که سو استفاده ای در بازار آجیل و خشکبار و پسته رخ نداده است. همانطور که گفتم افزایش قیمت ها در اثر افزایش نرخ ارز بوده است. باتوجه به اینکه بازار این محصولات در ماه های پایانی سال رونق می گیرد این افزایش قیمت باعث شده تا مردم نگران شوند. لذا باتوجه به تمهیدات در نظر گرفته شده با کمک تولید کنندگان و صادرکنندگان درصد هستیم با توزیع آجیل و پسته با قیمت مناسب مردم بتوانند نیاز شب عید خود را تامین کنند. مردم نگران نباشند در حال حاضر با توافقات انجام شده با سازمان و انجمن های مربوطه  پسته و آجیل مورد نیاز در بازار با قیمت مناسب توزیع می شود. مردم آجیل بخرند البته با قیمت مناسب.

ظاهرا یکی از راهکارهای دولت برای تنظیم بازار و جلوگیری از گرانی ها ممنوعیت صادرات است که در سالهای قبل سابقه نداشته است اخیرا برای جلوگیری از افزایش قیمت مرغ دولت صادرات مرغ را ممنوع کرد. حتی برای جلوگیری از افزایش قیمت پسته ابتدا دولت تصمیم به ممنوعیت صادرات گرفت اما در مدتی بعد این تصمیم لغو شد. آیا اینگونه تصمیم گیری های شتاب زده باعث بروز مشکلات در بازار و افزایش قیمت نمی شود؟

افزایش نرخ ارز بر واردات تاثیر گذاشته است. درحالیکه تقاضا در برخی از کالاها که وارداتی هستند بالاست و باید در شرایط فعلی تمهیدات لازم برای تامین نیاز داخلی با حمایت از تولید داخلی انجام شود. ممکن است در این میان مشکلی رخ دهد اما دولت سعی کرده تاحدودی با اتخاذ راهکارهای مناسب باعث ایجاد تعادل در بازارشود. در همین راستا وقتی در داخل مساله کمبود عرضه رخ داد دولت صادرات مرغ را ممنوع کرد. نتیجه آن نیز شاهدیم که قیمت هر کیلو گرم مرغ که در هفته های قبل افزایش یافته بود به 5500 تومان رسید. اما درخصوص پسته باتوجه به ارز آوری بالای  این محصول و عمدتا نیاز بالا در خارج کشور دولت در خصوص ممنوعیت صادرات پسته به این نتیجه رسید که صادرات انجام شود اما نیاز داخلی نیز که در حدود 4 تا 5 هزار تن است باید در اولویت باشد. بنابراین ممنوعیت صادرات وجود ندارد و پسته مورد نیاز بازار داخلی با قیمت مناسب نیز تامین می شود.